Συναντήσαμε τον Μανώλη Μπιτσάκη στην τελευταία ατομική του έκθεση στη Γκαλερί Καλφαγιάν. Στον εικονογραφικό κόσμο του Μπιτσάκη η καθημερινότητα δείχνει να γράφεται από τον Λιούις Κάρολ: στη μικρή διάσταση του τελάρου μυστηριώδεις μορφές προβάλλουν, ανατρέποντας αυτό που γνωρίζουμε ως «οικείο» και πραγματικό. Τα ζωντανά χρώματα που επιλέγει ο δημιουργός στο φόντο, κάνουν τα έργα να μοιάζουν με επιζωγραφισμένες καρτ-ποστάλ, όπου περιμένεις να βρεις «γαλήνια», χαρούμενα θέματα. Σε κοντινή απόσταση όμως, συναντάς μια σάτιρα επεισοδιακή και ανεκδοτική που δεν εγκαταλείπει την πικρή και συχνά παράδοξη ανθρώπινη πραγματικότητα. Άλλες φορές πάλι οι φαινομενικά εύθυμες σκηνές που απεικονίζει και στις οποίες εκτυλίσσεται η τρελή μοίρα των ανθρώπων, έχουν ως φόντο ένα τοπίο – σκηνικό παγωμένο στο χρόνο. Έτσι, ο δραματικός χαρακτήρας του πρώτου επιπέδου έρχεται σε αντίθεση με το γαλήνιο τοπίο του βάθους. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο «συναξάρι», όπου μπορείς να δεις την ζωγραφική παράδοση του Μπρίγκελ στο χέρι ενός σύγχρονου δεξιοτέχνη.
Ο Μπιτσάκης στην τελευταία δουλειά του, πέρα από την ικανότητά του ως μικρογράφος, έχει προσθέσει το στοιχείο του ανάγλυφου: το έργο πριν ζωγραφιστεί, κατά την προετοιμασία του τελάρου, έχει διευθετηθεί σε ανάγλυφα επίπεδα, που κάτω από το χρώμα συνιστούν μια σκιώδη χάραξη. Πρόθεση του καλλιτέχνη είναι τα ανισοϋψή αυτά επίπεδα ν’ ανατρέψουν την ιεράρχηση των μορφών. «Είναι σα να μιλώ ταυτόχρονα την Ελληνική και την Ελληνική νοηματική, χωρίς να οφείλουν τα χέρια να συμφωνούν με την εκφορά του λόγου» μας λέει ο ίδιος, περιγράφοντας την τεχνική του.
Κατά το παρελθόν, ο ζωγράφος έχει συστηθεί ως Μέδουσα, Φτερωτή Νίκη και Τσιγγάνα καλόγρια από ποίημα του Λόρκα. «Πάντα υποδύομαι ρόλους και σκηνοθετώ παραστάσεις όπου παίζω με τους συμπρωταγωνιστές μου στις εικόνες που φτιάχνω. Σε αυτήν την ενότητα ξεχωρίζω την ανόητη πριγκίπισσα που έφαγε ο λύκος. Ο τίτλος του έργου “La Perdita della Principessa” (ο χαμός της πριγκίπισσας), δηλώνει το πένθος για την απώλεια, δρώντας ταυτόχρονα παραδειγματικά για τους υπόλοιπους».
Στην έκθεση ξεχωρίζει η πραγματική ιστορία του Ευάγγελου Χατζηευαγγέλου. Τον ρωτάμε για την επιλογή αυτού του προσώπου: «Ο χαμός (δεύτερος χαμός στη συζήτησή μας) του Χατζηευαγγέλου βαραίνει σαν την κατάρα που ερήμωσε το χωριό Εμπορειός της Νισύρου. Στην είσοδο ακριβώς του χωριού είναι το καφενείο που σκοτώθηκε το 1945 σε μία μάχη με τους Γερμανούς. Τα περισσότερα παραπέρα σπίτια είναι ερειπωμένα και κρέμονται στο χείλος του ηφαιστείου. Μέσα στο καφενείο κρέμεται και ο σπασμένος από τις μοιραίες σφαίρες καθρέφτης... Τι και αν δεν υπάρχουν κατάρες ή γρουσουζιά από τον σπασμένο καθρέφτη! Κοντά σε αυτά, η παράκαμψη της λεγόμενης περιφέρειας από την μεταπολεμική ανάπτυξη της χώρας ερήμωσε το χωριό και συρρίκνωσε ασφυχτικά τον πληθυσμό ενός από τα ωραιότερα νησιά της Ελλάδας»
Η παρουσία των μνημείων συνολικά στη ζωγραφική του Μπιτσάκη:
«Τα μνημεία είναι μια ενδιαφέρουσα σταθερά για να μπορείς ευέλικτα να κινείσαι μπροστά και πίσω».Και η απόδοση του τίτλου στην έκθεση «Elizabethan Collar»: «Ότι ακριβώς συμβόλιζε και η «χειρουργική κλίνη» και η «επί αυτής πρόσδεση» του Παπαδόπουλου. Απλά στην κτηνιατρική του εκδοχή».
Στο βιογραφικό του ζωγράφου εντυπωσιάζει το γεγονός ότι έχει ταξιδέψει στην Ασία, έχει ζωγραφίσει πρόσωπα της Ανατολής – τουρκόφωνους Ουιγούρους στην Κίνα -, ενώ μιλάει την Τουρκική. Η ζωγραφική του όμως είναι άρρηκτα δεμένη με την ευρωπαϊκή παράδοση. Τον ρωτάμε πώς αισθάνεται που ζει και δημιουργεί στην Ελλάδα.«Ζωγράφισα τους ανατολίτες με δυτική τεχνοτροπία, όπως έκαναν οι διάφοροι Delacroix τον 19ο αιώνα. Η δε Τουρκία μετά τη μεταρρύθμιση του Ατατούρκ είναι άρρηκτα δεμένη με τη Δύση. Θεωρώ την Αθήνα πολύ ενδιαφέρουσα πόλη. Είναι απλά κουραστική, γιατί ξοδεύεις πολύ χρόνο σε καθημερινή βάση για να κατακτήσεις το αυτονόητο. Αν όμως αυτό συνεκτιμηθεί με το ότι σε μια ώρα μπορείς να είσαι στην Τουρκία, που από το 1923 είναι προσδεμένη στο άρμα της Δύσης, αυτό φέρνει την ισορροπία...»
Info:
Γκαλερί Καλφαγιάν (Χάρητος 11, Κολωνάκι, Αθήνα): Δευτέρα 11.00 - 15.00 | Τρίτη - Παρασκευή 11.00 - 19.00 | Σάββατο 11.00 – 15.00
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 24 Ιανουαρίου 2015