Η άνοδός του εξέπληξε τους πάντες. Η εμφάνιση ενός «Χαλιφάτου» εν έτει 2014, το οποίο πρεσβεύει ακραίες ισλαμιστικές τάσεις και αντιλήψεις, μέσα από τις φλόγες του πολέμου σε Συρία και Ιράκ προκάλεσε έντονη ανησυχία διεθνώς, καθώς πρόκειται για μια οργάνωση/ φράξια η οποία δεν «κρύβεται»: έχει θέσει υπό τον έλεγχό του μεγάλες εκτάσεις σε Ιράκ και Συρία, πολεμά ανοικτά τους αντιπάλους του, διαθέτει «στρατό» δεκάδων χιλιάδων μαχητών, εκπαιδευμένων στη χρήση σύγχρονου (σχετικά οπλισμού) και, παράλληλα με τις πολεμικές του επιχειρήσεις διεξάγει εκτεταμένες επιχειρήσεις προπαγάνδας μέσω νέων μέσων, με στόχο τον εκφοβισμό των εχθρών του και την προσέλκυση στις τάξεις του νέων μαχητών από όλο τον κόσμο.
Το Ισλαμικό Κράτος αποτέλεσε «καρπό» της δραστηριότητας του ISIS (Ιslamic State in Iraq and Greater Syria) – ισλαμικής σαλαφιστικής/ τζιχαντιστικής οργάνωσης που είχε ιδρυθεί πριν από μια δεκαετία ως παρακλάδι της αλ Κάιντα στο Ιράκ. Το ISIS «ανδρώθηκε» πολεμώντας εναντίον των αμερικανικών δυνάμεων στις σουνιτικές περιοχές του δυτικού Ιράκ και εξαπλώθηκε στην ανατολική και βόρεια Συρία κατά τον συριακό εμφύλιο. Η ίδρυση του Ισλαμικού Κράτους/ Χαλιφάτου το καλοκαίρι, υπό την ηγετική φυσιογνωμία του Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι αποτέλεσε το αποκορύφωμα της μέχρι τώρα δραστηριότητάς του- το μεγάλο επίτευγμα του ISIS, που εξελίχθηκε με αυτόν τον τρόπο σε έναν από τους πλέον «σκοτεινούς» πρωταγωνιστές της χρονιάς που πέρασε.
Σε ενδελεχή ανάλυση πάνω στο ISIS/ Ισλαμικό Κράτος που πραγματοποίησε το Meir Amit Intelligence and Terrorism Information Center (Israeli Intelligence Heritage and Commemoration Center) εξετάζεται η ακριβής φύση του συγκεκριμένου μορφώματος και ρίχνεται φως σε όχι και τόσο γνωστές πλευρές του.
Οι ρίζες
Το ΙSIS ξεκίνησε ως παρακλάδι της αλ Κάιντα, ιδρυθέν στο Ιράκ το 2004, μετά την αμερικανική εισβολή και με επικεφαλής τον Αϊμάν αλ Ζαουαχίρι. Όπως τονίζεται στην ανάλυση, κάλυψε το κενό ασφαλείας και διακυβέρνησης που είχε προκύψει από την αποσύνθεση του ιρακινού στρατού και του καθεστώτος του Σαντάμ Χουσεΐν, επωφελούμενο από τη συνεχιζόμενη αποξένωση των σουνιτών από την κεντρική σιιτική κυβέρνηση στη Βαγδάτη, η οποία στηριζόταν από τις ΗΠΑ. Το παρακλάδι αυτό της αλ Κάιντα σταδιακά εδραιώθηκε στο Ιράκ, κατά τις μάχες εναντίον των ΗΠΑ και των συμμάχων τους, πήρε το όνομα ISI (Islamic State in Iraq) και αποτέλεσε κεντρική δύναμη μεταξύ των αντιαμερικανών ανταρτών.
Άνδρας σε διαδήλωση στην Ιορδανία κατά του Ισλαμικού Κράτους (Jordan Pix via Getty Images)
«Κατά το τέλος της αμερικανικής παρουσίας στο Ιράκ, το ISI ήταν αποδυναμωμένο, όπως και άλλες αντάρτικες οργανώσεις, ως αποτέλεσμα των στρατιωτικών επιτυχιών των ΗΠΑ σε συνδυασμό με τη σοφή πολιτική της υπόθαλψης των σουνιτικών φυλών στο δυτικό Ιράκ. Ωστόσο, οι Αμερικανοί δεν συνέχισαν την πολιτική αυτή, και μετέπειτα πολιτικές που ακολουθήθηκαν από τον Αντνάν αλ Μάλικι και η αμερικανική αποχώρηση από το Ιράκ συνέβαλαν στην ενίσχυση του ISI» σημειώνεται σχετικά. Ο εμφύλιος στη Συρία ήταν το κομβικό σημείο: μετά την απόσχιση του Μετώπου Αλ Νόσρα (είχε ιδρυθεί ως το συριακό κομμάτι του ISI αλλά ακολούθησε διαφωνία) το ISI μετονομάστηκε σε ISIS. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε εκείνη τη φάση η αλ Κάιντα, υπό την ηγεσία του Αϊμάν αλ Ζαουαχίρι, ανακοίνωσε ότι στηρίζει το Μέτωπο αλ Νόσρα και αποκήρυξε το ISI. Μετά από αυτό, το (πλέον) ISIS σημείωσε στρατιωτικές επιτυχίες, με αποτέλεσμα την ανακήρυξη του Ισλαμικού Κράτους/ Χαλιφάτου ενώ το Μέτωπο Αλ Νόσρα αποδυναμωνόταν.
(MOHAMMED SAWAF VIA GETTY IMAGES)
Η ιδεολογία
Το ISIS είναι μια ισλαμιστική σαλαφιστική/ τζιχαντιστική οργάνωση. Ο σαλαφισμός είναι ένα εξτρεμιστικό πολιτικό/ θρησκευτικό κίνημα εντός του Ισλάμ, το οποίο επιδιώκει να επαναφέρει τη «χρυσή εποχή» της αυγής του Ισλάμ, δηλαδή της εποχής του προφήτη Μωάμεθ και των πρώτων Χαλίφηδων. Βάσει της σαλαφιστικής τζιχαντιστικής ιδεολογίας, αυτό θα γίνει μέσω της τζιχάντ: του ιερού πολέμου εναντίον των εσωτερικών και εξωτερικών εχθρών. Όπως υπογραμμίζεται στην ανάλυση, η τζιχάντ, σύμφωνα με τον σαλαφιστικό τζιχαντισμό, είναι προσωπικό καθήκον του κάθε μουσουλμάνου.
(ASSOCIATED PRESS)
Σύμφωνα με την κεντρική ιδέα του ISIS, η χρυσή αυτή εποχή θα επανέλθει μέσω της ίδρυσης ενός υπερεθνικού Ισλαμικού Χαλιφάτου, στα πρότυπα των καθεστώτων των πρώτων χαλίφηδων μετά τον θάνατο του Μωάμεθ. Θα κυβερνάται βάσει ισλαμικού θρησκευτικού νόμου (Σαρία), στην πιο ακραία ερμηνεία της.
«Το Χαλιφάτο θα στηθεί πάνω στα ερείπια των εθνών-κρατών που ιδρύθηκαν στη Μ. Ανατολή μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κάποια εξ αυτών, περιλαμβανομένων της Συρίας και του Ιράκ, όπου επιχειρεί το ISIS, είναι σε διαδικασία αποσύνθεσης λόγω της αναταραχής στη Μ. Ανατολή, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες για το όραμα του Χαλιφάτου» υπογραμμίζεται στην ανάλυση.
Η περιοχή
Η περιοχή του Ισλαμικού Κράτους, η ίδρυση του οποίου ανακηρύχθηκε από τον Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι, εκτείνεται στην ανατολική Συρία και το δυτικό Ιράκ. Το ISIS επιδιώκει να επεκταθεί στη Συρία και στο Ιράκ και στο τέλος να ελέγξει αυτές τις χώρες. Μετά θα ακολουθήσουν οι χώρες της «ευρύτερης Συρίας»: η Ιορδανία, ο Λίβανος, το Ισραήλ και η Παλαιστινιακή Αρχή- και μετά άλλες χώρες στη Μέση Ανατολή και πέρα από αυτήν. Σύμφωνα με το όραμα του ISIS, όπως εμφανίζεται σε χάρτες, το μελλοντικό Ισλαμικό Χαλιφάτο θα περιλαμβάνει μεγάλες εκτάσεις της βόρειας Αφρικής, της Ασίας και του Καυκάσου, καθώς και τμήματα της Ευρώπης που ήταν κάποτε υπό μουσουλμανική κυριαρχία, όπως η Ισπανία και τα Βαλκάνια.
Τα βασικά χαρακτηριστικά
Τα κύρια χαρακτηριστικά του ISIS, σύμφωνα με το Meir Amit Intelligence and Terrorism Information Center (ITIC), έχουν ως εξής:
1) Στρατιωτικές δυνατότητες: το ΙSIS εκτιμάται ότι έχει περίπου 25.000 μαχητές στη Συρία και το Ιράκ, και ο αριθμός αυτός αυξάνεται. Βάσει των υπολογισμών του ITIC, περίπου 12.000 προέρχονται από τις δύο αυτές χώρες, και πάνω από 13.000 είναι ξένοι μαχητές, προερχόμενοι από τον αραβικό/ μουσουλμανικό κόσμο. Υπολογίζεται ότι 3.000 προέρχονται από χώρες της Δύσης (σχεδόν οι μισοί από Γαλλία και Βρετανία), και συνήθως καταφθάνουν στη Συρία μέσω της Τουρκίας, λαμβάνουν σύντομη εκπαίδευση και αρχίζουν να πολεμούν. Οι περισσότεροι γυρνούν στις χώρες προέλευσής τους. Κατά τη διαμονή τους στη Συρία αποκτούν στρατιωτική κατάρτιση και λαμβάνουν σαλαφιστική/ τζιχαντιστική κατήχηση, εξελισσόμενοι με αυτόν τον τρόπο σε κίνδυνο ασφαλείας για τις χώρες τους και, σε έναν βαθμό, για το Ισραήλ (όπως προέκυψε από την επίθεση στο Εβραϊκό Μουσείο των Βρυξελλών από Γάλλο υπήκοο που είχε πολεμήσει στο ISIS).
2) Οπλισμός: Το ISIS διαθέτει ένα μεγάλο οπλοστάσιο, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου έχει προέλθει από τον συριακό και τον ιρακινό στρατό. Σε αυτό περιλαμβάνονται ελαφρά όπλα, διάφορες ρουκέτες και όλμοι, καθώς και αντιαρματικοί και αντιαεροπορικοί πύραυλοι. Επιπρόσθετα, στην ανάλυση τονίζεται ότι το ISIS διαθέτει βαρύ οπλισμό και προηγμένες τεχνολογίες οι οποίες συνήθως συναντώνται σε τακτικούς εθνικούς στρατούς: πυροβολικό, άρματα μάχης, τεθωρακισμένα οχήματα, φορητούς αντιαεροπορικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη. Όπως σημειώνεται στην ανάλυση, το ΙSIS έχει χρησιμοποιήσει αέριο μουστάρδας κάποιες φορές στη Συρία και το Ιράκ και ενδεχομένως να διαθέτει και άλλα είδη χημικών όπλων. Επίσης, θεωρείται ότι έχει τουλάχιστον έναν πύραυλο Scud (με τεχνικά προβλήματα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ITIC), και μερικά αεροσκάφη (επιχειρούν από αεροδρόμιο που ελέγχεται από το ISIS).
3) Περιοχές υπό τον έλεγχό του: τη στιγμή της ανάλυσης, το ISIS ήλεγχε το εκτιμώμενο ένα τρίτο του Ιράκ και μεταξύ του ενός τετάρτου και του ενός τρίτου της Συρίας. Στην περιοχή αυτή θεωρείται ότι ζουν περίπου πέντε με έξι εκατομμύρια άνθρωποι. Ωστόσο, ένα από τα αδύνατα σημεία του Ισλαμικού Κράτους θεωρείται ότι σχετικά λίγοι μαχητές/ στελέχη ελέγχουν μια μεγάλη περιοχή – και για αυτό το λόγο το ISIS βασίζεται σε τοπικούς υποστηρικτές και συμμάχους, καταβάλλοντας προσπάθειες για στρατολόγηση συνεργατών από τη Συρία, το Ιράκ και το εξωτερικό.
4) Ίδρυση εναλλακτικών δικτύων διακυβέρνησης: στις περιοχές υπό τον έλεγχό του το ISIS θεσμοθέτησε εναλλακτικά συστήματα για να αντικαταστήσει αυτά (συριακά, ιρακινά) που είχαν καταρρεύσει. Αυτά περιλαμβάνουν εκπαιδευτικά δίκτυα, δίκτυα απονομής δικαιοσύνης, αστυνόμευσης και επιβολής νόμου. Το ISIS τα χρησιμοποιεί για να παρέχει ζωτικής σημασίας υπηρεσίες και ταυτόχρονα να επιβάλλει τη σαλαφιστική/ τζιχαντιστική ιδεολογία του στον τοπικό πληθυσμό. «Για αυτό λαμβάνει κτηνώδη μέτρα εναντίον των αντιπάλων του και των μειονοτήτων που βρίσκονται υπό τον έλεγχό του (περιλαμβανομένων μαζικών εκτελέσεων). Παρόλα αυτά, μέχρι τώρα οι ντόπιοι πληθυσμοί φαίνονται να έχουν συμβιβαστεί με τον έλεγχο του ISIS και κάποιες φορές μπορεί ακόμα και να τον στηρίζουν. Το κάνουν αυτό ειδικά λαμβανομένης υπόψιν τη δυνατότητά του να παρέχει βασικές υπηρεσίες, να επαναφέρει την καθημερινή ζωή στο status quo ante και να καλύπτει το κενό διακυβέρνησης που έχει δημιουργηθεί» σημειώνεται σχετικά.
5) Υψηλές οικονομικές δυνατότητες: Στη Συρία και το Ιράκ το ISIS έθεσε υπό τον έλεγχό του τις κρατικές υποδομές, περιλαμβανομένων των περισσότερων πετρελαιοπηγών στην ανατολική Συρία και πολλών πετρελαιοπηγών στο Ιράκ. «Η εξαγωγή προϊόντων πετρελαίου είναι η κύρια πηγή εσόδων του ISIS και τα κέρδη του υπολογίζονται σε αρκετά εκατομμύρια δολάρια ημερησίως» υπογραμμίζει το ITIC. Άλλες πηγές εισοδήματος περιλαμβάνουν διάφορα είδη εγκληματικής δραστηριότητας (εκβιασμοί, λύτρα για απαχθέντες, εμπορία αρχαιοτήτων), δωρεές και την επιβολή τοπικής φορολογίας. «Οπότε αποτελεί εξέχον παράδειγμα μιας τρομοκρατικής οργάνωσης που κατάφερε να αποκτήσει ημι-εθνικές οικονομικές δυνατότητες για να χρηματοδοτήσει τη στρατιωτική υποδομή του και να μπορέσει να στήσει ένα εναλλακτικό σύστημα διακυβέρνησης.
Το «σχίσμα» με την αλ Κάιντα
Ένα από τα πλέον αξιοσημείωτα στοιχεία που εντοπίζει κανείς στο πλαίσιο της ανάλυσης του ISIS/ Ισλαμικού Κράτους είναι η αντιπαράθεση με την αλ Κάιντα, η οποία και υπογραμμίζεται σε μια σειρά εκατέρωθεν επιστολών, με τον Αϊμάν αλ Ζαουαχίρι να αποκηρύσσει το ISIS τον Ιανουάριο και το ISIS να «επιτίθεται» κατά της αλ Κάιντα τον Φεβρουάριο.
Όπως επισημαίνεται στην ανάλυση, εκ των υστέρων, μπορεί να θεωρηθεί ότι μετά το σχίσμα το ISIS ενισχύθηκε στο Ιράκ και τη Συρία, επισκιάζοντας το Μέτωπο Αλ Νόσρα. Το ITIC εκτιμά ότι αυτό οφείλεται στην ελκυστικότητα της ιδεολογίας του (η οποία αυξήθηκε μετά την ανακήρυξη του Ισλαμικού Κράτους/ Χαλιφάτου), τη βιαιότητά του (η οποία εκφοβίζει τους εχθρούς του), τα επιτεύγματά του στο πεδίο της μάχης και τους πολλούς πόρους που διαθέτει.
(ASSOCIATED PRESS)
«Η ενίσχυση του ISIS μέσα στο περασμένο έτος εκφράζεται με πολλούς τρόπους: διοικητές και ολόκληρες μονάδες του Μετώπου Αλ Νόσρα και άλλων αντάρτικων οργανώσεων εισήλθαν σε αυτό, τμήματα της σουνιτικής αντιπολίτευσης στο Ιράκ συνεργάζονται μαζί του, ξένοι μαχητές, περιλαμβανομένων αυτών από δυτικές χώρες, τείνουν να εισέρχονται στις τάξεις του ISIS αντί για αυτές του Μετώπου Αλ Νόσρα. Όρκοι πίστης δίνονται στον Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι από τζιχαντιστικές οργανώσεις πέρα από τα σύνορα του Ιράκ και της Συρίας».
Το «brand» της σημαίας του ISIS
Οι σημαίες της αλ Κάιντα και άλλων σαλαφιστικών/ τζιχαντιστικών ισλαμιστικών οργανώσεων, περιλαμβανομένης και της σημαίας του ISIS, είναι μαύρες με μια μαύρη επιγραφή της «σαχάντα», που είναι και η «καρδιά» της ισλαμικής πίστης: «δεν υπάρχει άλλος Θεός από τον Αλλάχ». Κάτω από την επιγραφή υπάρχει ένας λευκός κύκλος, η σφραγίδα του Μωάμεθ και μια επιγραφή: «Μωάμεθ, ο αγγελιοφόρος του Αλλάχ». Σε κάποιες περιπτώσεις, η σημαία (πριν την ίδρυση του Χαλιφάτου) περιελάμβανε επίσης την επιγραφή «Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και το Αλ Σαμ» για να ξεχωρίζει από άλλες τζιχαντιστικές σημαίες.
Η σημαία που χρησιμοποιείται από το ISIS είναι γνωστή με διάφορα ονόματα, όπως «η σημαία της μοναδικότητας», «η σημαία του Χαλιφάτου» και κάποιες φορές λανθασμένα «η σημαία του Μωάμεθ». Στην πράξη, οι σημαίες των σαλαφιστικών τζιχαντιστικών οργανώσεων διαφέρουν από αυτήν του προφήτη. Βάσει της παράδοσης, η σημαία του προφήτη αποκαλείται «το λάβαρο του αερού» και είναι διαφορετική.
(ASSOCIATED PRESS)
Το ISIS, όπως τονίζεται στην ανάλυση, έχει μετατρέψει τη τζιχαντιστική του σημαία σε ένα «brand», το οποίο και έχει «προωθήσει» επιτυχώς σε όλο τον κόσμο, περιλαμβανομένης της Δύσης. «Γνωρίζοντας τη σημασία της μάχης για τις καρδιές και τα μυαλά, το ISIS έχει κάνει εκτεταμένη χρήση της σημαίας του από τις στρατιωτικές του δυνάμεις και από τους θεσμούς διακυβέρνησης που έχει εγκαταστήσει...αραβικά και δυτικά ΜΜΕ, με τη συνεχή ειδησεογραφική κάλυψη του ISIS, έχουν κάνει εκτεταμένη χρήση των “πρώτων υλών” προπαγάνδας που έχει παράσχει το ISIS, συμβάλλοντας στο “branding” της σημαίας. Η χρήση της σημαίας και των διακριτικών γρήγορα εξελίχθηκαν σε μέσον έκφρασης περιφρόνησης (προς τον εχθρό) και/ ή υποστήριξης του ISIS στον αραβικό και τον μουσουλμανικό κόσμο στη Δύση και στο Ισραήλ».
Διαβατήρια και πρόθεση για κοπή νομισμάτων
Στο πλαίσιο της εδραίωσης της εξουσίας του, το ISIS κυκλοφόρησε επίσημα διαβατήρια του Ισλαμικού Χαλιφάτου στις αρχές Ιουλίου 2014. Σύμφωνα με αναφορές, 11.000 διαβατήρια δόθηκαν σε πολίτες σε ιρακινές περιοχές υπό τον έλεγχο του ISIS. Για την έκδοσή τους, το ISI χρησιμοποίησε μέσα της ιρακινής κυβέρνησης. Επίσης, τον Νοέμβριο, το Ισλαμικό Κράτος ανακοίνωσε ότι, κατόπιν εντολής του Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι, θα έκοβε νομίσματα για να αντικαταστήσει το συνάλλαγμα που χρησιμοποιείται στη Συρία και το Ιράκ. Τα νομίσματα αυτά υποτίθεται ότι θα είναι από χρυσό, ασήμι και χαλκό. Ακόμη, στις αρχές του Ιουνίου είχε αναφερθεί ότι υπάρχει πρόθεση για έκδοση ταυτοτήτων.
Οι σύμμαχοι του ISIS
Το ISIS δεν αποτελεί τη μόνη οργάνωση που μάχεται εναντίον των καθεστώτων στο Ιράκ και τη Συρία. Ωστόσο η πολιτική κατάσταση είναι διαφορετική στις δύο χώρες.
Στο Ιράκ το ISIS υποστηρίζεται από έναν συνασπισμό σουνιτικών μουσουλμανικών οργανώσεων που αυξάνουν τον αριθμό των υποστηρικτών του στον σουνιτικό πληθυσμό. Το ISIS είναι η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη εντός του συνασπισμού, και αποτελεί την αιχμή του δόρατος της εκστρατείας που άρχισε το καλοκαίρι του 2014.
Στη Συρία το ISIS αποτελεί μια σημαντική αντάρτικη οργάνωση, μία από τις πολλές που αντιμάχονται το καθεστώς Άσαντ. Συνήθως δεν συνεργάζονται με άλλες οργανώσεις, εκτός και αν αυτό γίνεται υπό τους όρους τους, και ως εκ τούτου οι σχέσεις είναι τεταμένες. Κάποιες από αυτές θεωρούν το ISIS ως εν δυνάμει επικίνδυνο για τους ίδιους και ως επιβλαβές στη συνολική εκστρατεία εναντίον του συριακού καθεστώτος, θεωρώντας ότι κάποια στιγμή θα έρθουν αντιμέτωπες με αυτό. Ωστόσο, η αντιπαλότητα (ειδικά μεταξύ του ISIS και του Μετώπου Αλ Νόσρα) μπήκαν προσωρινά «στον πάγο» όταν ο πρόεδρος Ομπάμα ανακοίνωσε την έναρξη των επχειρήσεων κατά του Ισλαμικού Κράτους.
Στο Ιράκ, ο σουνιτικός μουσουλμανικός πληθυσμός που υποστηρίζει το ISIS περιλαμβάνει οργανώσεις με ιδεολογίες και σκοπούς διαφορετικούς από ό,τι του Ισλαμικού Κράτους, ωστόσο κοινός παρονομαστής είναι η εχθρότητα προς το καθεστώς της Βαγδάτης. Οι οργανώσεις αυτές περιλαμβάνουν μέλη σουνιτικών φυλών στο βόρειο και το δυτικό Ιράκ, ακτιβιστές του Μπάαθ και ιρακινούς αξιωματικούς του στρατού που παλαιότερα είχαν υποστηρίξει τον Σαντάμ Χουσεΐν, καθώς και τζιχαντιστικές οργανώσεις που δεν ανήκουν στο ISIS (όπως η Ανσάρ αλ Ισλάμ) και μέλη της ισλαμιστικής Σούφι οργάνωσης γνωστή ως Τάγμα Νακσαμπάντι. Παρόλα αυτά, υπογραμμίζεται στην ανάλυση υπάρχουν σουνιτικές φυλές οι οποίες συνεργάζονται με τον ιρακινό στρατό και αντιτίθενται στο ISIS- οι οποίες και αντιμετωπίζονται με εξαιρετική βιαιότητα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η φυλή Άλμπου Νιμρ: τουλάχιστον 400 μέλη της σκοτώθηκαν από το ISIS, κατόπιν εντολής του κυβερνήτη της επαρχίας Αλ Άνμπαρ.
Επίσης, στην ανάλυση σημειώνεται πως, κατά το πρώτο μισό του 2014, λόγω των στρατιωτικών επιτυχιών του ISIS, Κούρδοι μαχητές εισήλθαν στις τάξεις του, μεγεθύνοντας την απειλή προς την κουρδική τοπική αυτονομία στο βόρειο Ιράκ (η οποία δεν έχει ισλαμιστικό χαρακτήρα). Σύμφωνα με εκτιμήσεις των κουρδικών αρχών, υπολογίζεται ότι 150 άνδρες νεαρής ηλικίας, περίπου το ένα τρίτο εκ των οποίων προέρχονται από τη Χαλάμπτζα, προσχώρησαν στο ISIS κατά το πρώτο μισό του 2014. Επιπλέον, σύμφωνα με κουρδικές πληροφορίες, 52 Κούρδοι από τη Χαλάμπτζα συμμετείχαν στις μάχες στη Συρία, με τους περισσότερους εκ των οποίων να εντάσσονται στο ISIS. Μάλιστα, ένας έφτασε σε θέση διοίκησης στο ISIS και υπηρέτησε στην πρώτη γραμμή έξω από το Κιρκούκ. Επιπρόσθετα, η κουρδική τζιχαντιστική οργάνωση Άνσαρ αλ Ισλάμ είναι τμήμα του συνασπισμού που υποστηρίζει το ISIS. Ωστόσο, τονίζεται ότι αυτές οι περιπτώσεις είναι σπάνιες, καθώς υπάρχει εχθρότητα μεταξύ του ISIS και των Κούρδων, όπως έχει φανεί και στις μάχες ανάμεσα τους.
Τα εκτιμώμενα έσοδα
Σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις, το ISIS λαμβάνει εκατομμύρια δολάρια ημερησίως από την πώληση προϊόντων πετρελαίου- δηλαδή περίπου 100 εκατ. τον μήνα (στοιχεία Σεπτεμβρίου 2014). Τα έσοδα αυξήθηκαν σημαντικά το καλοκαίρι του 2014, αφού πήρε τον έλεγχο της Μοσούλης και άλλων περιοχών του βορείου Ιράκ και εδραιώθηκε στην ανατολική Συρία. Ωστόσο, τα αεροπορικά πλήγματα μείωσαν τις δυνατότητες επεξεργασίας και πώλησης πετρελαϊκών προϊόντων, μειώνοντας τα έσοδα αυτά περίπου στο ένα εκατ. την ημέρα, σύμφωνα με την ανάλυση του ITIC. Σημειώνεται ότι, πέρα από τα έσοδα από το πετρέλαιο, το ISIS ελέγχει τρεις υδροηλεκτρικούς σταθμούς και έναν σταθμό θερμικής ενέργειας στο Χαλέπι και στην αλ Ράκα στη βόρεια Συρία. Επίσης, μετά την κατάληψη της Μοσούλης, αναφέρθηκε ότι πήρε τον έλεγχο της Κεντρικής Τράπεζας και των κεφαλαίων που βρίσκονταν σε αυτήν. Αυτό θεωρείται ότι έγινε και σε άλλες τράπεζες στη Μοσούλη. Ακόμη, το ISIS και οι υποστηρικτές του πωλούν σουβενίρ, τόσο για σκοπούς προπαγάνδας όσο και ως πηγή εισοδήματος, Το CNN έχει αναφέρει ότι υπάρχουν σελίδες στο Facebook που προωθούν την πώληση ρούχων του ISIS, ενώ έχουν βρεθεί και τέτοιες ιστοσελίδες.
Έξοδα/ μισθοδοσία
Τo ISIS θεωρείται ότι πληρώνει μηνιαίους μισθούς σε περίπου 25.000 μαχητές/ πράκτορες, ύψους 200 με 600 δολαρίων ανά άτομο (ανάλογα με την εθνικότητα και το μέγεθος της οικογένειας). Επίσης, χρειάζεται η λογιστική υποστήριξη των στρατιωτικών δυνάμεων. Οι μισθοί για το διοικητικό προσωπικό ποικίλλουν, από 300 μέχρι 2.000 δολάρια. Επίσης, επενδύονται μεγάλα ποσά στις πολιτικές υποδομές και στη συντήρηση των συστημάτων διακυβέρνησης σε Συρία και Ιράκ.
Η απειλή προς τον υπόλοιπο κόσμο
Όπως ήταν αναμενόμενο, η εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους προκάλεσε «σεισμό» στο διεθνές σκηνικό ασφαλείας. Ένα βασικό ερώτημα το οποίο προκύπτει είναι το κατά πόσον μπορεί να απειλήσει πέρα από τα όρια της Μέσης Ανατολής.
Όπως δήλωσε στη HuffPost Greece ο Ηλίας Παπαδόπουλος, αμυντικός αναλυτής που ειδικεύεται στη Μέση Ανατολή και αρθρογράφος διεθνών δημοσιεύσεων σε θέματα διεθνούς ασφάλειας, το Ισλαμικό Κράτος έχει πρωτίστως τη δυνατότητα να απειλήσει τις ενεργειακές ροές από τη Μέση Ανατολή προς την Ευρώπη και να εκβιάσει με αυτόν τον τρόπο την πολιτική του αναγνώριση.
«Στον τομέα αυτό έχει ήδη αρχίσει να δραστηριοποιείται στις καταληφθείσες περιοχές του Ιράκ, συνάπτοντας συμφωνίες εξαγωγής πετρελαίου και διασφαλίζοντας έτσι ένα σημαντικό εισόδημα. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι το ριζοσπαστικό σουνιτικό Ισλάμ ως πολιτικό πρόταγμα που διαμορφώθηκε στη δεκαετία του 1980 από τον Σαϊντ Κουτμπ, πρέσβευε τη δημιουργία ενός θεοκρατικού κράτους περίπου στη περιοχή που καταλαμβάνει σήμερα το Χαλιφάτο. Το κράτος αυτό θα χρησίμευε ως η μαγιά ώστε να ενωθεί το σύνολο των σουνιτικών πληθυσμών από το Αφγανιστάν μέχρι την Αλγερία. Στη συνέχεια το μόρφωμα αυτό θα χρησίμευε ως όχημα εξαπόλυσης ενός πολέμου προς τη Δύση κατόπιν του οποίου θα την εξισλάμιζε και θα την ενέτασσε στο παγκόσμιο ισλαμικό κοσμοσύστημα (την επονομαζόμενη Ούμα)» αναφέρει ο κ. Παπαδόπουλος.
Όπως συμπληρώνει, την ιδέα αυτή επιχείρησε πρώτος να υλοποιήσει ο Οσάμα μπιν Λάντεν όταν πλήττοντας τους Δίδυμους Πύργους πίστευε πως οι μουσουλμάνοι όλου του κόσμου θα ξεσηκώνονταν και θα τον ακολουθούσαν στο τζιχάντ που εξαπέλυσε. «Επιχείρησε μάλιστα για τον σκοπό αυτό να δημιουργήσει κράτος στο Ιράκ από το 2003 έως το 2008. Εντούτοις όμως το σχέδιο του διαψεύστηκε εμφατικά στα πεδία των μαχών. Οι σημερινοί τζιχαντιστές δείχνουν να είναι πιο επιτυχημένοι από τον προκάτοχο τους καθώς ήδη έχουν πετύχει τη κατάληψη μεγάλης εδαφικής έκτασης. Επίσης τα ακραία ισλαμικά κόμματα και κινήματα σε περιοχές που επηρεάζουν την Ευρώπη γνωρίζουν σημαντική άνθηση. Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε περιοχές όπως η Παλαιστίνη, η Λιβύη, η Σομαλία, η Τυνησία και η Νιγηρία. Επίσης στην Αίγυπτο διά της δημοκρατικής οδού εξελέγη το 2012 ως πρόεδρος της ο ακραίος ισλαμιστής Μοχάμεντ Μόρσι, για να απομακρυνθεί από τη θέση του κατόπιν στρατιωτικού κινήματος που εκδηλώθηκε εις βάρος του το 2013. Τέλος και στη γειτονική Τουρκία το κυβερνών κόμμα της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης εμφορείται από έντονα φιλοϊσλαμικά στοιχεία, σε σημείο μάλιστα που αυτό στάθηκε αφορμή να διαρραγούν οι σχέσεις της γείτονος με τις ΗΠΑ και το Ισραήλ».
Όπως καταλήγει ο κ. Παπαδόπουλος, βάσει αυτών των δεδομένων, η απόπειρα πραγμάτωσης της ριζοσπαστικής ισλαμικής ατζέντας έχει προς το παρόν στεφθεί από σημαντική επιτυχία. «Αυτό αποτελεί τη σημαντικότερη απειλή για τη Δύση συλλογικά, η δημιουργία δηλαδή ενός νέου διεθνούς δρώντα στο μαλακό υπογάστριο της Ευρώπης ο οποίος έχει διακηρύξει πως στόχος του είναι να της επιτεθεί και να την εξισλαμίσει. Βλέπουμε πως τα ριζοσπαστικά κινήματα αυτά δεν είναι σε κάποιο αφηρημένο μέρος, αλλά έχουν φτάσει τις πύλες της Ευρώπης και διαμορφώνουν μία κατάσταση η οποία επιτάσσει όμως ψύχραιμη αντιμετώπιση χωρίς κορώνες και πανικό από το εσωτερικό της».