Η χώρα μας με τα ιδιαίτερα τοπογραφικά χαρακτηριστικά της, το συνδυασμό της θάλασσας, του ήλιου και του ξηρού κλίματος προσφέρει το ιδανικό υπέδαφος για την παραγωγή τροφίμων με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Όλα αυτά τα τρόφιμα με «ονοματεπώνυμο» στοιχειοθετούν το πλαίσιο ενός παγκοσμίως αποδεκτού μοντέλου διατροφής, όσον αφορά τις ευεργετικές επιδράσεις στην υγεία, δηλαδή την ελληνική μεσογειακή διατροφή. Ο Αναστάσιος Παπαλαζάρου, Διαιτολόγος- Διατροφολόγος (PhD) μας βοηθά να γνωρίσουμε μερικά από τα μοναδικά αυτά τρόφιμα της ελληνικής γης.
Κρόκος Κοζάνης
Ο κρόκος Κοζάνης ή αλλιώς ελληνική ζαφορά (Greek Red Saffron), είναι από τα πιο θρεπτικά μπαχαρικά που κυκλοφορούν στην αγορά. Το χωριό Κρόκος, στο νομό Κοζάνης, πληροί τα τοπογραφικά εκείνα χαρακτηριστικά ώστε να αναπτυχθεί αυτό το λουλούδι. Η ισχυρή αντιοξειδωτική του δράση οφείλεται στις ουσίες που του προσδίδουν τα ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά του. Συγκεκριμένα, η ελαφρώς πικρή γεύση του οφείλεται σε μια ουσία που λέγεται πικροκροκίνη. Παράλληλα, το χαρακτηριστικό χρώμα του έχει να κάνει με την περιεκτικότητά του σε καροτινοειδή, αλλά, ειδικότερα, οφείλεται στις α και β-καροτίνες, τη ζεαξανθίνη και την α-κροκίνη, ενώ το ιδιαίτερό του άρωμα σχετίζεται με την ουσία σαφρανάλη. Πολυάριθμες μελέτες έχουν αναδείξει τη συμβολή του στην προστασία για την υγεία της καρδιάς, καθώς έχει φανεί μια ξεκάθαρη υπολιπιδαιμική δράση. Το υψηλό αντιοξειδωτικό του περιεχόμενο σχετίζεται με την πρόληψη διαφόρων μορφών καρκίνου, ενώ πιο πρόσφατες σειρές μελετών αναφέρουν την ουσιαστική συνεισφορά του στην αντιμετώπιση της νόσου Altzheimer. Εντάσσεται στο διαιτολόγιο είτε μέσω μαγειρικής/ζαχαροπλαστικής, προσδίδοντας εκτός από ιδιαίτερη γεύση και χρώμα, είτε ως ρόφημα.
Πατάτα Νευροκοπίου
Η πατάτα Νευροκοπίου ξεχωρίζει για τη μοναδική της γεύση και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πραγματοποιείται σε μία μόνο καλλιεργητική περίοδο, με αποτέλεσμα η ωρίμανση της πατάτας να είναι η μέγιστη. Επιπλέον, λόγω των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών και των ιδιαίτερων εδαφικών χαρακτηριστικών της περιοχής, προκύπτει ένα προϊόν μοναδικό στον κόσμο. Αντίθετα με αυτό που πιστεύουν πολλοί, η πατάτα δεν αποδίδει πολλές θερμίδες, καθώς το 80% του όγκου της είναι νερό και το υπόλοιπο, κατά συντριπτική πλειοψηφία, άμυλο. Επομένως, μια βραστή πατάτα μας δίνει περίπου 140 θερμίδες μόνο, ενώ παράλληλα περιέχει βιταμίνες C και συμπλέγματος Β, κυρίως θειαμίνη, ριβοφλαβίνη και φυλλικό οξύ. Επίσης, συμβάλλει και στην ηλεκτρολυτική ισορροπία του οργανισμού, καθώς αποτελεί εξαιρετική πηγή καλίου. Να θυμόμαστε ότι μπορούμε να την καταναλώσουμε βραστή ή ψητή, ως κύριο γεύμα, ως συνοδευτικό ή και στις σαλάτες, ενώ αν την τηγανίσουμε, οι θερμίδες της υπερδιπλασιάζονται.
Κορινθιακή σταφίδα
Αποτελεί ένα μοναδικό τρόφιμο της ελληνικής γης. Ενώ η κοινή σταφίδα (raisin) και η σουλτανίνα (ξανθιά σταφίδα) παράγονται και σε άλλες χώρες όπως Τουρκία, ΗΠΑ, Αυστραλία, Κίνα, η κορινθιακή (μαύρη) σταφίδα παράγεται μόνο στην Βόρεια και Δυτική Πελοπόννησο και στη Ζάκυνθο. Πρόκειται για ένα αγνό προϊόν, καθώς κατά την παραγωγή και την επεξεργασία της δεν χρησιμοποιείται κανένα πρόσθετο συστατικό, ενώ η ξήρανση γίνεται κυρίως στον ήλιο σε μέτριες θερμοκρασίες. Πλήθος ερευνών έχουν αναδείξει την ευεργετική της δράση σε διάφορες παραμέτρους της υγείας μας. Συγκριμένα, έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει το οξειδωτικό στρες, ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο καρδιοπαθειών, ενώ επίσης παρουσιάζει ευεργετική δράση στη μείωση της πίεσης και της υπερχολσητερολαιμίας σε άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Περιέχει πολλές βιταμίνες, ίνες και άλλα στοιχεία, αλλά το υψηλό αντιοξειδωτικό περιεχόμενό της, κυρίως σε βανιλλικό οξύ, κερκετίνη, γαλλικό οξύ και ρεσβερατρόλη, φαίνεται να αποτελεί το ισχυρό «όπλο» της κορινθιακής σταφίδας. Τέλος, η σταφίδα είναι μια εξαιρετική πηγή φυτικών ινών, δρώντας ταυτόχρονα ως πρεβιοτικό, συμβάλλοντας στην καλή λειτουργία του εντέρου και την αύξηση του κορεσμού.
Μαστίχα Χίου
Η μαστίχα είναι ο ρητινώδης χυμός που βγαίνει σχίζοντας τον κορμό του μαστιχόδεντρου. Όπως είναι γνωστό, ευδοκιμεί μόνο στα νότια τμήματα της Χίου και όσοι προσπάθησαν να αντιγράψουν την παραγωγή της σε άλλα μέρη του κόσμου, απέτυχαν. Τα ιδιαίτερα τοπογραφικά χαρακτηριστικά είναι αυτά που καθορίζουν και τη σημαντική θρεπτική της αξία. Τα κύρια συστατικά της μαστίχας είναι τα τερπένια και οι πολυφαινόλες και σε αυτά οφείλονται, κατά βάση, οι ευεργετικές της δράσεις. Η κύρια συμβολή της σχετίζεται με την καλή υγεία του πεπτικού συστήματος. Έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση και ανακουφίζει από συμπτώματα, όπως το φούσκωμα και η δυσπεψία. Παράλληλα, σύμφωνα με μελέτες, φαίνεται να συμβάλλει όχι μόνο στην αντιμετώπιση του πεπτικού έλκους που οφείλεται στο ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, αλλά και της νόσου του Crohn. Τέλος, η τακτική μάσηση τσίχλας μαστίχας εμποδίζει τη δημιουργία πλάκας και τερηδόνας.