Οι αποκαλύψεις σχετικά με το τι συνέβη στη μοιραία πτήση 4U 9525 της Germanwings έχουν συγκλονίσει όλο τον πλανήτη, που αναρωτιέται τι μπορεί να ήταν αυτό που οδήγησε τον συγκυβερνήτη, Αντρέας Λούμπιτς, στις πράξεις που είχαν ως κατάληξη την τραγωδία.
Μέχρι στιγμής τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αναφέρουν ότι ο Λούμπιτς έπασχε από κατάθλιψη και στο σπίτι του βρέθηκε «μεγάλη ποσότητα φαρμάκων» που προορίζονται για την αντιμετώπιση και θεραπεία των ψυχοσωματικών διαταραχών, όπως επισημαίνει η γερμανική εφημερίδα Die Welt.
Ενώ, στην κυριακάτικη έκδοση της Bild αναφέρεται ότι οι ερευνητές ανακάλυψαν στο διαμέρισμα του Λούμπιτς ιατρικές συνταγές φαρμάκων που χορηγούνται στους μανιοκαταθλιπτικούς ασθενείς, όπως επίσης και μεγάλες ποσότητες υπνωτικών χαπιών.
Οι εφημερίδες όλου του πλανήτη έχουν γεμίσει με πρωτοσέλιδα που τονίζουν ότι ο Αντρέας Λούμπιτς έπασχε από κατάθλιψη ή τον αναγράφουν ως «τρελό».
Το γεγονός αυτό έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων από ανθρώπους που πάσχουν από κατάθλιψη και νιώθουν ότι στιγματίζονται αλλά και από πολλές οργανώσεις που μάχονται για τις ψυχικές ασθένειες, που έχουν χαρακτηρίσει ως «υπερβολικά απλοϊκό» την σκιαγράφηση της κατάθλιψης που έχει γίνει μέχρι τώρα από ΜΜΕ και υπονοεί ότι κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να γίνει δολοφόνος ή να θεωρηθεί ανίκανος για εργασία.
Σε κοινή δήλωση που έδωσαν στη δημοσιότητα οργανώσεις που μάχονται για την ψυχική υγεία, όπως Rethink Mental illness και Time to Change, αναφέρουν ότι αυτά τα πρωτοσέλιδα «ρισκάρουν να προσθέσουν στο ήδη υπάρχον στίγμα που υπάρχει σχετικά με την ψυχική υγεία».
«Το περιστατικό της συντριβής του αεροπλάνου της Germawings και η απώλεια τόσων ψυχών είναι τραγική και στέλνουμε τις ευχές μας στις οικογένειες των θυμάτων», προσέθεσαν.
«Ενώ δεν έχουμε ακόμα όλα τα δεδομένα, τα ΜΜΕ διαδίδουν υποθετικά σενάρια που συνδέουν άμεσα το γεγονός με το ιστορικό κατάθλιψης του πιλότου, μία σύνδεση πολύ απλοϊκή»
«Φυσικά οι πιλότοι πρέπει να εξετάζονται τόσο σωματικά, όσο και ψυχολογικά από τις εταιρείες, αλλά τέτοιου είδους υποθέσεις σχετικά με την επικινδυνότητα των ατόμων με κατάθλιψη δεν πρέπει να διευρύνονται σε όλους τους πάσχοντες, είτε από κατάθλιψη, είτε από κάποια άλλη ψυχική ασθένεια».
Η HuffPost Greece επικοινώνησε με την Ελένη Βούσουρα, Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας, η οποία μας μίλησε σχετικά με την περίπτωση του Αντρέας Λούμπιτς και αν η κατάθλιψή του θα μπορούσε να προκαλέσει μία τόσο τραγική κίνηση.
Από την εμπειρία σας, ταιριάζει το προφίλ του Αντρέα Λούμπιτς με κάποιου που πάσχει από κατάθλιψη;
Οι μέχρι στιγμής έρευνες δείχνουν ότι ο πιλότος πιθανότατα είχε προηγούμενο ψυχιατρικό ιστορικό, χωρίς ωστόσο να γνωρίζουμε λεπτομέρειες σχετικά με το είδος της ψυχικής πάθησης. Δημοσιεύματα κάνουν λόγο για κάποια μορφή κατάθλιψης ή/και συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης (burnout) χωρίς όμως να είναι εξακριβωμένα. Έπασχε ο Αντρέας Λούμπιτς από κατάθλιψη; Πιθανόν ναι. Ωστόσο ότι το να έχει κανείς ιστορικό κατάθλιψης δεν σημαίνει ότι η λειτουργικότητα του περιορίζεται για πάντα. Η κατάθλιψη είναι μια θεραπεύσιμη νόσος και όχι καταδίκη.
Το ιστορικό κατάθλιψης του πιλότου δεν φαίνεται να αποτελεί επαρκή συνθήκη για την αποσαφήνιση των αιτιών της συντριβής του αεροσκάφους, καθώς ιστορικό κατάθλιψης έχουν αρκετά εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Η έρευνα για τα αίτια της συντριβής βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο, πράγμα που σημαίνει ότι τοποθετήσεις γύρω από το τι πραγματικά συνέβη είναι απλώς εικασίες. Δεν γνωρίζουμε την ακριβή ψυχιατρική διάγνωση του πιλότου, και πιθανότητα να μην την μάθουμε ποτέ, όπως επίσης ποτέ δεν θα μάθουμε τι ακριβώς πέρασε από το μυαλό του τα τελευταία λεπτά πριν από τη συντριβή του αεροπλάνου.
Κάποιος που πάσχει από κατάθλιψη μπορεί να έχει μία τόσο καταστροφική συμπεριφορά για τους γύρω του;
Η κατάθλιψη δεν προκαλεί βίαιη και εγκληματική συμπεριφορά. Στα πλαίσια ενός καταθλιπτικού επεισοδίου κάποιος μπορεί να εκδηλώσει πολύ σοβαρά συμπτώματα, όπως μη ρεαλιστική αντίληψη της πραγματικότητας, έντονη ευερεθιστότητα, και σοβαρές σκέψεις αυτοκτονίας. Τα συμπτώματα αυτά αδιαμφισβήτητα βάζουν σε κίνδυνο το ίδιο το άτομο που πάσχει από κατάθλιψη, δεν υπάρχουν όμως στοιχεία που να δείχνουν ότι η κατάθλιψη είναι επικίνδυνη και για τους γύρω του.
Ενώ 1 στους 5 αναμένεται να εκδηλώσει προβλήματα ψυχικής υγείας σε κάποια στιγμή στη ζωή του, ένα πάρα πολύ μικρό ποσοστό (περίπου 3-5%) των εγκλημάτων διαπράττονται από άτομα που πάσχουν από κάποια ψυχική διαταραχή. Με άλλα λόγια, η συντριπτική πλειοψηφία των ατόμων με σχιζοφρένεια, διπολική διαταραχή ή μείζονα κατάθλιψη δεν θα προβεί ποτέ σε κάποια βίαιη ή παραβατική συμπεριφορά. Η κατάθλιψη, πιο συγκεκριμένα, μπορεί να είναι ένα παράγοντας επικινδυνότητας για την εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς προς άλλους, αλλά τις περισσότερες φορές πυροδοτείται στα πλαίσια παράλληλης χρήσης ουσιών ή συννοσηρότητας (ύπαρξη και άλλης ψυχικής διαταραχής, όπως π.χ. αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας).
Πρέπει να έχουμε στο νου μας ότι η εγκληματοποίηση της κατάθλιψης ενισχύει το στίγμα, που αποτελεί το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αναζήτηση θεραπείας. Οφείλουμε επομένως να είμαστε προσεκτικοί στον τρόπο που μιλάμε για τέτοιου είδους συμβάντα, ώστε να μην συμβάλλουμε στον στιγματισμό των ανθρώπων που υποφέρουν από κατάθλιψη.