Το «μια φορά κι έναν καιρό» είναι ίσως η φράση που ακούσαμε όλοι μας περισσότερο από κάθε άλλη κατά τη διάρκεια της παιδικής μας ηλικίας. Μετά από αυτή τη φράση ακολουθούσαν συνήθως πρίγκιπες, πριγκίπισσες, κάστρα, μάγοι, δράκοι, μαγεμένα δάση, ζώα που μιλούσαν, φανταστικοί τόποι, παράξενοι ήρωες, τρομακτικοί κακοί και άλλα εξίσου εντυπωσιακά πράγματα που ανέβαζαν τη φαντασία μας σε νέα επίπεδα -και λύτρωναν τους γονείς μας καθώς χάρη σε αυτά κοιμόταν επιτέλους το σκασμένο και μπορούσαν οι άνθρωποι να πιουν ένα ποτήρι κρασί με την ηρεμία τους.
Στην πορεία μεγαλώσαμε και συνειδητοποιήσαμε πως τα παραμύθια δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματική ζωή, όσο κι αν θα ευχόμασταν να ισχύει το αντίθετο. Όπα, μισό, ας το ξαναδούμε λίγο αυτό το τελευταίο. Θα ευχόμασταν όντως να έμοιαζε η ζωή μας με τα παραμύθια; Πριν τρέξετε να απαντήσετε «μα, φυσικά, τι εννοείς;», ας δούμε μερικά από τα διασημότερα παραμύθια της παιδικής μας ηλικίας, όχι όμως αυτά που διαβάσαμε αλλά τις ιστορίες παλιότερων παραμυθιών στις οποίες και βασίστηκαν. Και το ξανασυζητάμε μετά.
Η Ωραία Κοιμωμένη
Μια από τις πρώτες εκδόσεις της κλασικής ιστορίας της Ωραίας Κοιμωμένης, η οποία εκδόθηκε το 1634 από τον Giambattista Basile με τον τίτλο «Sun, Moon, and Talia», πάει κάπως έτσι: η πριγκίπισσα δεν τρυπάει το δάχτυλό της σε αδράχτι αλλά μπαίνει μια αγκίδα από λινάρι κάτω από το νύχι της. Πέφτει κάτω, προφανώς νεκρή, ο πατέρας της όμως δεν μπορεί να αντέξει στην ιδέα πως θα τη χάσει και έτσι ξαπλώνει το άψυχο σώμα της σε ένα κρεβάτι, σε ένα από τα παλάτια του. Αργότερα, τη βρίσκει ένας βασιλιάς που κυνηγούσε στο κοντινό δάσος και, μην μπορώντας να τη ξυπνήσει, τη βιάζει όσο αυτή είναι αναίσθητη και επιστρέφει στη χώρα του. Κάποια στιγμή μετά, ενώ η πριγκίπισσα είναι ακόμα λιπόθυμη, γεννά δύο παιδιά και το ένα από αυτά ρουφά κατά λάθος την αγκίδα από το νύχι της και την ξυπνά. Ο βασιλιάς που τη βίασε είναι παντρεμένος, όταν όμως μαθαίνει πως η Talia ξύπνησε, καίει ζωντανή τη γυναίκα του για να ζήσει μαζί της. Πριν καεί βέβαια, η γυναίκα του βασιλιά προσπαθεί να σκοτώσει και να φάει τα παιδιά της Talia.
Η Κοκκινοσκουφίτσα
Αν το παραμύθι των Αδερφών Γκριμ σας φαίνεται ήδη κάπως τρομακτικό, που να δείτε πως ήταν πριν το αλλάξουν. Στην εκδοχή του Charles Perrault που κυκλοφόρησε το 1697 ως κομμάτι της συλλογής «Stories or Fairy Tales from Past Times: Tales of Mother Goose» δεν υπάρχει κυνηγός για να σώσει την μικρή Κοκκινοσκουφίτσα. Αντίθετα, η μικρή ηρωίδα γδύνεται, ξαπλώνει στο κρεβάτι και μετά την τρώει ο Κακός Λύκος. Σε μια άλλη εκδοχή της ιστορίας, η Κοκκινοσκουφίτσα τρώει πρώτα τη γιαγιά της, καθώς ο Κακός Λύκος την έχει μαγειρέψει και της τη σερβίρει μαζί με ένα ποτήρι γεμάτο με το αίμα της, ως κρασί. Ο Perrault εμφανίζει μια εκδοχή του Λύκου όχι ως άγριο θηρίο, αλλά ως ενός ύπουλου, σαγηνευτικού ξένου που σε παρασύρει με τρόπο στο κρεβάτι -και μετά σε σκοτώνει. Δεν είναι άλλωστε τυχαία πως ο γαλλικός ιδιωματισμός που χρησιμοποιείται όταν μια κοπέλα χάνει την παρθενιά της είναι «elle avoit vu le loup», δηλαδή «είδε τον λύκο». Πώς σας φαίνεται αυτό για σεξουαλική διαπαιδαγώγηση;
Η Σταχτοπούτα
Εδώ, αντιθέτως, ο Perrault είναι πιο ήπιος στην ιστορία του, σε σχέση με τους Αδερφούς Γκριμ. Στη δική του εκδοχή του παραμυθιού, οι δύο κακές αδερφές της Σταχτοπούτας παντρεύονται στο τέλος μέλη της βασιλικής φρουράς, μετά το δικό της γάμο με τον πρίγκιπα. Στην εκδοχή των Γκριμ, από την άλλη, οι δύο γεροντοκόρες αδερφές της Σταχτοπούτας κόβουν κομμάτια από τα πόδια τους για να καταφέρουν να τα χωρέσουν στο γυάλινο γοβάκι -και, φυσικά, η λίμνη αίματος που ξεχειλίζει μέσα από αυτό τις προδίδει- ενώ στο τέλος τους επιτίθενται περιστέρια και τους βγάζουν τα μάτια. Και κάπως έτσι μαθαίνεις από παιδί τι θα πει εκδίκηση.
Η Χιονάτη
Στην αρχική ιστορία των Αδερφών Γκριμ που κυκλοφόρησε το 1812, η Κακιά Βασίλισσα δεν είναι η θετή μητέρα της Χιονάτης, αλλά η πραγματική της μητέρα. Εκτός από αυτή τη μικρή λεπτομέρεια, η εκδοχή της Disney δεν συμπεριέλαβε αρκετά βασικά κομμάτια της αρχικής ιστορίας. Όπως το ότι η Κακιά Βασίλισσα στέλνει τον Κυνηγό να της φέρει το συκώτι και τα πνευμόνια της Χιονάτης, με σκοπό να τα φάει η ίδια. Ή το ότι η Χιονάτη δεν είναι βυθισμένη σε έναν μαγεμένο ύπνο όταν τη βρίσκει ο πρίγκιπας. Είναι νεκρή και ο πρίγκιπας παίρνει το άψυχο σώμα της για να «παίξει» μαζί του, όταν στη διαδρομή ο υπηρέτης του σκοντάφτει και ρίχνει το φέρετρο, με αποτέλεσμα να ταρακουνήσει τη Χιονάτη και να μετακινήσει το δηλητηριασμένο μήλο από τον λαιμό της, ξυπνώντας την. Τέλος, στην αρχική ιστορία των Γκριμ, όταν η Βασίλισσα εμφανίζεται στον γάμο της Χιονάτης με τον πρίγκιπα, την υποχρεώνουν να φορέσει ένα ζευγάρι μεταλλικά παπούτσια που είχαν ζεσταθεί για ώρες στη φωτιά και να χορέψει με αυτά. Μέχρι που πέφτει κάτω, νεκρή. Μαθήματα στην εκδίκηση, μέρος δεύτερο.
Χάνσελ και Γκρέτελ
ΟΚ, αυτό το παραμύθι είναι ήδη αρκετά ανατριχιαστικό και στην εκδοχή που το μάθαμε, δε χρειαζόταν να γίνει χειρότερο. Όταν μιλάμε όμως για τους Αδερφούς Γκριμ, όλα μπορούν να γίνουν χειρότερα. Στη δική τους εκδοχή της ιστορίας, με το όνομα «The Lost Children», η μάγισσα δεν είναι μάγισσα αλλά ο ίδιος ο Διάβολος, ο οποίος θέλει να καρφώσει τα παιδιά σε ένα τρίποδο παλούκι. Τα παιδιά υποκρίνονται πως δεν ξέρουν πώς να ανέβουν πάνω στο ξύλο και έτσι η γυναίκα του Διαβόλου (η οποία είχε προσπαθήσει να τα βοηθήσει προηγουμένως) τους δείχνει. Τότε τα παιδιά της κόβουν το λαρύγγι, κλέβουν τα λεφτά του Διαβόλου και δραπετεύουν.
Ραπουνζέλ
Στην εκδοχή των Γκριμ, η Ραπουνζέλ αφήνει κάτω τα μαλλιά της για τον πρίγκιπα, εχμ, αρκετές φορές, με αποτέλεσμα να μείνει έγκυος. Το λέει με αθώο τρόπο στην μάγισσα που την κρατά φυλακισμένη, αναφέροντας πως τα ρούχα της τη στενεύουν. Η μάγισσα όμως δε θέλει να αποκτήσει ανταγωνισμό, έτσι κόβει τα μαλλιά της Ραπουνζέλ και την μεταφέρει μαγικά σε έναν πολύ μακρινό τρόπο, όπου η Ραπουνζέλ ζει ως ζητιάνα, χωρίς σπίτι και λεφτά και, μετά από λίγο καιρό, με δυο νηστικά παιδιά που ζητιανεύουν μαζί της. Όσο για τον πρίγκιπα, η μάγισσα τον παρασύρει στο κάστρο και έπειτα τον πετά από το παράθυρο. Οι θάμνοι που βρίσκονταν από κάτω εξομάλυναν την πτώση του κρατώντας τον ζωντανό, με ένα μικρό τίμημα ωστόσο: του έβγαλαν τα μάτια.
Η Μικρή Γοργόνα
Στην ιστορία του Disney, η Μικρή Γοργόνα ανταλλάσσει τη φωνή της για ένα ζευγάρι πόδια, γνωρίζει τον πρίγκιπα, ερωτεύονται και την παντρεύεται, λύνοντας έτσι τα μάγια. Στην αρχική ιστορία του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν, όμως, τα πράγματά είναι λίγο διαφορετικά.
Η Μικρή Γοργόνα ανταλλάσσει μεν τη φωνή της για πόδια, αλλά μέρος της συμφωνίας αυτής είναι κάθε της βήμα να είναι αβάσταχτο, σαν να περπατάει πάνω σε κοφτερά σπαθιά. Επίσης, η συμφωνία επιτάσσει πως, αν ο πρίγκιπας παντρευτεί κάποια άλλη, αυτή θα πεθάνει και θα μετατραπεί σε αφρό της θάλασσας. Η Μικρή Γοργόνα προσπαθεί να κερδίσει την καρδιά του πρίγκιπα χορεύοντας για αυτόν -παρότι της είναι οδυνηρό- αλλά αυτός, αν και το διασκεδάζει, αποφασίζει να παντρευτεί άλλη. Οι αδερφές της Γοργόνας πουλάνε τα μαλλιά τους για να αγοράσουν ένα στιλέτο και την παρακινούν να σκοτώσει τον πρίγκιπα και να αφήσει το αίμα του να στάξει στα πόδια της ώστε να μεταμορφωθούν πάλι σε ουρά με λέπια. Αυτή τρυπώνει στο δωμάτιό του αλλά στο τέλος δεν καταφέρνει να τον σκοτώσει επειδή τον αγαπάει. Έτσι πεθαίνει και γίνεται αφρός της θάλασσας.