Η Ελλάδα χρωστά λιγότερα από όσα ισχυρίζεται η Ευρώπη υποστηρίζει ο καθηγητής Ιστορίας και Λογιστικής Jacob Soll, με άρθρο του στο POLITICO. Το κλειδί είναι ο τρόπου υπολογισμού του χρέους, και όπως αναφέρει πως «ουσιαστικά η Ελλάδα είναι παγιδευμένη σε ένα χρέος που ορίζεται από τους πολιτικούς και όχι από την οικονομική πραγματικότητα».
Ακολουθεί το άρθρο
Από τα μεσάνυχτα της Τρίτης, φαίνεται πλέον πως η Ελλάδα έχει αθέτησε μέρος της συμφωνίας απέναντι στο χρέος της, καθώς δεν κατάφερε να ξεχρεώσει την πληρωμή του δανείου ύψους 1,6 δισ. ευρώ στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Με τις τράπεζές της να έχουν κλείσει και τους πολίτες της να ξεμένουν από μετρητά. Η Ελλάδα φαίνεται να έχει χρεοκοπήσει από το τεράστιο φορτίο χρέους της -ένα ασύλληπτο ποσό της τάξης των 380 δισ. ευρώ, περίπου, το οποίο υπολογίστηκε από την ελληνική στατιστική υπηρεσία ΕΛΣΤΑΤ και επιβεβαιώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Περιμένετε όμως: Χρωστάει όντως η Ελλάδα τόσα; Στην πραγματικότητα, υπάρχουν ελάχιστοι, και αν, λογιστές, που συμφωνούν με αυτόν τον αριθμό. Λόγω της αναδιάρθρωσης του χρέους, πολλοί ανεξάρτητοι παρατηρητές έχουν υπολογίσει την αγοραστική αξία του χρέους της Ελλάδας κάπου στο ένα δέκατο αυτού του ποσού.
Μιλάμε για μια τεράστια διαφορά, και ίσως να πιστέψετε ότι είναι χαλκευμένη από κάποιον λογιστή ταγμένο με το μέρος των Ελλήνων. Το εν λόγω επιχείρημα, ωστόσο, έγινε από Γερμανούς τραπεζίτες, Αμερικανούς αναλυτές και διεθνείς ηγέτες του λογιστικού τομέα. Όλοι τους συμφωνούν πως αν υπολογίσουμε το χρέος της Ελλάδας υπό τα σύγχρονα λογιστικά πρότυπα, γνωστά ως IPSAS -οι κανόνες που χρησιμοποιούνται από την ίδια την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, καθώς και σε χώρες όπως η Βρετανία και η Πορτογαλία- θα διαπιστώσουμε πως μάλλον είναι αρκετά χαμηλότερο. Για την ακρίβεια, είναι σχεδόν 40 δισ. ευρώ.
Τον Μάιο έγραψα ένα άρθρο στο POLITICO σχετικά με τις λογιστικές προκλήσεις της Ευρώπης. Απ' όταν το κατέθεσα, η ίδια η Ελλάδα έχει υιοθετήσει τα λογιστικά πρότυπα του IPSAS. Για την ακρίβεια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει να τα υιοθετήσουν όλες οι χώρες της ΕΕ.
Σύμφωνα με το IPSAS, οι Έλληνες θα έπρεπε να είναι σε θέση να εκτιμήσουν την αναδιάρθρωση του χρέους τους στην αγοραία αξία από τη μέρα που προέκυψε η οφειλή. Με αυτόν τον τρόπο πλέον υπολογίζουν οι τράπεζες, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες την αξία του χρέους τους. Σε αυτή την περίπτωση, η αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας έχει εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια -πολύ λιγότερα από 2%- και προθεσμία λήξης της αποπληρωμής μέχρι και το 2054, καθιστώντας έτσι τα επιτόκια μικρά και ελεγχόμενα.
Αντ' αυτού όμως, το ελληνικό χρέος υπολογίζεται σε ονομαστική αξία -η αξία του χρέους, δηλαδή, όταν εκδόθηκε για πρώτη φορά, αγνοώντας όλες τις ανατιμήσεις στην αναδιάρθρωση που υπάρχουν τώρα στα βιβλία. Το ελληνικό χρέος αναδιαρθρώθηκε το 2010, το 2011 και δύο φορές το 2012. Ο τρόπος όμως με τον οποίο έγινε η αντιστοιχία ήταν τέτοιος που οι Έλληνες εξακολουθούν να μην έχουν κανένα όφελος από τους νέους όρους: Αντίθετα, έχουν κολλήσει με ένα χρέος που μοιάζει με τον μύθο του Σίσυφου και δεν αλλάζει ποτέ. Ουσιαστικά η Ελλάδα είναι παγιδευμένη σε ένα χρέος που ορίζεται από τους πολιτικούς και όχι από την οικονομική πραγματικότητα.
Μην παρεξηγήσετε την κατάσταση: οι Έλληνες δεν είναι άμοιροι ευθυνών. Το ελληνικό κράτος και οι τράπεζές του έπαθαν αμόκ και δανείστηκαν από πάντού με ξέφρενους ρυθμούς. Η ελληνική κοινωνία είχε ήδη διαλυθεί πριν έρθει η καταστροφή του χρέους. Όσο φορολογικά ανεύθυνοι ήταν, όμως, το ελληνικό κράτος και οι τράπεζες, άλλο τόσο ήταν και εκείνοι που τους έδιναν τα δάνεια. Δεν υπήρχε ποτέ τρόπος για την Ελλάδα να ξεπληρώσει 380δις ευρώ, τα οποία είναι το 175% ενός ΑΕΠ που εξαφανίζεται ταχύτατα.
Ο σωστός υπολογισμός του ποσού του χρέους είναι σαφώς σημαντικός, όχι μόνο γιατί αυτό είναι το δίκαιο, αλλά και επειδή προσφέρει μια εύκολη οικονομική λύση σε κάτι που αποτελεί ένα σοβαρό πολιτικό πρόβλημα. Είναι επίσης σημαντικό δεδομένου ότι ολόκληρη αυτή η ελληνική τραγωδία έχει παιχτεί σε ηθικούς όρους: οι σπάταλοι Έλληνες δανείστηκαν πάρα πολλά χρήματα και δεν μπορούν να τα ξεπληρώσουν. Τώρα, θα πρέπει να τιμωρηθούν.
Οι πιστωτές της Ελλάδας είναι ξεκάθαρο πως έχουν την ισχύ να επιβάλλουν το δικό τους λογιστικό σύστημα. Τα καλά νέα όμως είναι πως έχουν επίσης και τα μέσα να επαναπροσδιορίσουν το χρέος. Από όπου κι αν το δει κανείς, η Ελλάδα είναι απένταρη, αλλά το ερώτημα είναι «πόσο απένταρη;» και αν μπορεί να ξεπεράσει το πρόβλημα.
Αυτή η αναδιάρθρωση δανείων έχει καταφέρει να κρατήσει την Ευρώπη ζωντανή και να αγοράσει λίγο χρόνο στην ΕΕ. Τώρα όμως ο χρόνος τελειώνει. Η σύμπτυξη του χρέους με τα σύγχρονα, διεθνώς αποδεκτά λογιστικά πρότυπα είναι η απλούστερη και πιο έξυπνη στρατηγική για να λυθεί αυτή η κρίση. Το καλύτερο από όλα είναι πως αυτό έχει ήδη γίνει. Πράγματι, η λύση βρίσκεται στα βιβλία.
*Ο Jacob Soll είναι καθηγητής Ιστορίας και Λογιστικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια και συγγραφέας του «The Reckoning: Financial Accountability and the Rise and Fall of Nations.»