Τους τρεις «προβληματικούς» παράγοντες (Σόιμπλε, ΔΝΤ και Eurogroup) άφησε έξω από την διαπραγμάτευση για τους όρους του δανείου από τον ESM ο Αλέξης Τσίπρας. Το «κόλπο» ήταν η αξιοποίηση του καταστατικού του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Στήριξης (ESM), αμέσως μόλις η Σύνοδος Κορυφής διαπίστωσε ότι το μνημόνιο τελείωσε στις 30 Ιουνίου και αποδέχθηκε ότι «το πρόγραμμα δεν ολοκληρώθηκε».
Το άρθρο 13 του καταστατικού του ΕSM για την «χορήγηση στήριξης σταθερότητας» ορίζει την διαδικασία που ακολουθείται όταν μία χώρα αιτείται δάνειο. Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Διευθυντών του ESM, δηλαδή ο Γερούν Ντάισελμπλουμ, παραλαμβάνει την αίτηση και την προωθεί αμέσως (όπως και έπραξε) προς την Κομισιόν και την ΕΚΤ προκειμένου αυτές να ελέγξουν αν πληρούνται τρεις προϋποθέσεις:
- αν το πρόβλημα χρέους αποτελεί κίνδυνο για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της ευρωζώνης ως σύνολο ή των χωρών – μελών της.
- αν το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι βιώσιμο. Αυτή η εκτίμηση μπορεί να διενεργείται «από κοινού με το ΔΝΤ» (που ως γνωστόν έχει ήδη δηλώσει με έκθεσή του ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο).
- να εκτιμήσει τις πραγματικές ή δυνητικές ανάγκες χρηματοδότησης, δηλαδή πόσα χρήματα χρειάζονται.
Αυτά έπραξε χθες ο Γ. Ντάισελμπλουμ κινούμενος με βάση το καταστατικό του ESM.
Στη συνέχεια η διαδικασία έχει ως εξής: το Συμβούλιο Διευθυντών του ESM αποφασίζει κατ’ αρχήν την έγκριση του δανείου, έχοντας την θετική εισήγηση του Προέδρου και τις εκθέσεις που έχουν συνταχθεί. Εδώ θέλει προσοχή, διότι το Συμβούλιο Διευθυντών αποτελείται από τους υπουργούς Οικονομικών, επομένως συμμετέχει και ο Β. Σόιμπλε. Όμως το Συμβούλιο Διευθυντών δεν κάνει διαπραγμάτευση, αλλά απλώς εξετάζει το αίτημα με βάση την εισήγηση.
Αν υπάρξει η θετική απόφαση, το Συμβούλιο Διευθυντών αναθέτει στην Κομισιόν σε συνεργασία με την ΕΚΤ και εφόσον «είναι εφικτό από κοινού με το ΔΝΤ» να διαπραγματευτεί με την Ελλάδα το μνημόνιο κατανόησης που θα περιλαμβάνει τους όρους χρηματοδότησης, δηλαδή τα μέτρα. Το μνημόνιο κατανόησης υπογράφεται από την Κομισιόν, η οποία εκπροσωπεί τον ESM.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος του ESM συντάσσει την συμφωνία, η οποία εγκρίνεται από το Συμβούλιο Διευθυντών.
Στη διαδικασία αυτή δεν υπάρχει εμπλοκή του Eurogroup, ενώ η εμπλοκή του Σόιμπλε είναι μικρή. Η δε ανακοινωθείσα συνεδρίαση του Eurogroup είναι «τεχνικού» χαρακτήρα, καθώς θα πραγματοποιηθεί για να συμφωνηθούν οι αλλαγές που επέρχονται στους προϋπολογισμούς των χωρών από το ελληνικό δάνειο.