Μέσα σε λίγες ώρες, από τις 12:00 το μεσημέρι μέχρι αργά το απόγευμα του Σαββάτου, η μισή πλευρά του Υμηττού προς Αθήνα, από τον Καρέα μέχρι τη Γλυφάδα, μεταμορφώθηκε από πνεύμονας πρασίνου σε κρανίου τόπο.
Ο δήμαρχος Βύρωνα, κ. Γρ. Κατωπόδης συμπυκνώνει τα επόμενα, άμεσα στάδια αποκατάστασης ως εξής: να αποτραπεί οποιαδήποτε οικοπεδοποίηση τμημάτων του δάσους, να γίνουν αναδασώσεις, να ελεγχθούν και να συντηρηθούν οι δασικοί δρόμοι, οι δεξαμενές και οι γεωτρήσεις, γιατί δεν είναι όλες σε καλή κατάσταση.
«Δεν είναι εύκολο να ξαναγεννηθεί ένα δάσος, ειδικά αν έχει καεί δυο και τρεις φορές», τονίζει.
Το σημείο όπου ξεκίνησε η φωτιά,ασφυκτικά κοντά στην οικιστική περιοχή. Διακρίνονται στη δεύτερη φωτογραφία δύο εναπομείναντα μελίσσια. Ο υποστράτηγος του Π.Σ.Στέφανος Σπανέας μας ενημέρωσε αργότερα για τις συλλήψεις δύο μελισσοκόμων.
«Δεν προλέγω ότι είναι ένοχοι, θα αποφασίσει ο εισαγγελέας και η δικαιοσύνη», λέει.
Η Πυροσβεστική έσπευσε στην κατάσβεση της φωτιάς με δεκάδες οχήματα και άνδρες, στον ίδιο τόπο που το 1998 μέτρησε τρεις ηρωικούς νεκρούς.
Το βράδυ της Παρασκευής αλλά και καθ' όλη τη διάρκεια του Σαββάτου σημειώθηκαν αναζοπυρώσεις από μικρές εστίες φωτιάς που συνέχιζαν να σιγοκαίνε. Η μυρωδιά του κάρβουνου είχε σκεπάσει όλο το βουνό, το χώμα του έκαιγε και αντί για χώμα πατάς πλέον τη στάχτη. Οχήματα της Πυροσβεστικής και εθελοντών πυροφυλάκων, όπως και πεζοπόρα τμήματα παραμένουν κατά δεκάδες στο βουνό για να ελέγχουν την κατάσταση.
Τα χέρια τους είναι μαύρα, τα πρόσωπα έχουν γραμμές μολύβι και καταπόνηση από τη συνεχόμενη αγρύπνια ωρών. Οι εθελοντές δασοπυροσβέστες έδωσαν την ψυχή τους για να προστατεύσουν την πόλη και το βουνό της. "Δεν αφήσαμε αυτό που με τόσο κόπο φυλάμε τόσα χρόνια να καταστραφεί μέσα σε μια ώρα. Μειώσαμε το κόστος, δε μπορούμε να σώσουμε τα πάντα. Αντιμετωπίσαμε ριπές ανέμου 100- 120 km/h και θερμοκρασίες φούρνου. Αλλά οι φλόγες είχαν μπει σε αυλές, τέντες είχαν αρπάξει... Τα πρώτα παιδιά που ήρθαν στο σημείο αντιμετώπισαν 8μετρες φλόγες, βρέθηκαν ανάμεσα σε κόκκινους "τοίχους", πλακωμένοι από τον καπνό, μέσα σε ένα απίστευτο φορτίο ζέστης που λιώνει ότι βρίσκει. Ένας άντρας της Πυροσβεστικής σχεδόν έχασε τις αισθήσεις του. Τον βοηθήσαμε, προλάβαμε και βγήκαμε από τη φωτιά και όταν το θερμικό φορτίο έπεσε, ξαναμπήκαμε μέσα. Βοήθησαν πολύ οι άνθρωποι, όπως μπορούσαν- ήρθαν όχι μόνο από το Βύρωνα αλλά και από άλλες περιοχές της Αθήνας. Όλο το βράδυ τσεκάραμε για τυχόν αναζοπυρώσεις, άυπνοι". Τους δίνω το χέρι μου για να τους αποχαιρετίσω. Μέσα Ιουλίου, σε μια καμμένη γη κι όμως, αισθάνομαι ρίγος.
Το Κακόρεμα είναι μια περιοχή του Υμηττού, "όνομα και πράμα". Φυσικά όμορφη, μια πράσινη χαράδρα του βουνού, η ανθρώπινη ανάλγητη παρέμβαση την μεταμόρφωσε δραματικά.
Ένα εγκαταλειμμένο λατομείο, οι τσιμεντένιες, "απολιθωμένες" σαν βιομηχανικά μνημεία πλέον, εγκαταστάσεις του και οι παράνομες χωματερές που προυπήρχαν και πρόσφατα με πρόχειρο τρόπο επιχωματώθηκαν, λειτούργησαν επιβαρυντικά στην κατάσβεση της φωτιάς.
Τα πλαστικά και τα σκουπίδια, στην επιφάνεια της ελληνικής εξοχής αλλά και ελάχιστα κάτω από τον φλοιό της, λειτούργησαν σαν διαρκή προσανάμματα. Και όταν η φωτιά φαίνονταν να σβήνει, αυτό τό ριπαρό φορτίο κρατούσε τη γη αναμμένη. Οι περισσότερες και πιο σημαντικές αναζοπυρώσεις εκεί συνέβησαν, τα περισσότερα πτητικά μέσα από όσα επιχείρησαν παρά τους αντίξοους ανέμους, ελικόπτερα και canadair, εκεί επικεντρώθηκαν.
Πεζοπόρα τμήματα εθελοντών του Δήμου Βύρωνα κυρίως αναχαίτιζαν τις φλόγες και το μεσημέρι του Σαββατου εκεί, μοναδική περιοχή ακόμα σε όλο το βουνό που έκαιγε. Εθελοντές και ππυροσβέστες επί το έργον, ξανά συγκλονιστικοί- "φέρτε μάσκες να μπούμε πιο μέσα", φωνάζουν.
Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης γης στον Υμηττό. Μια περιουσία που, όμως, δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί, σίγουρα όχι να ανοικοδομήσει, ως δασική που είναι. Ο μακαριστός Χριστόδουλος είχε αναπτύξει μεγαλόπνοα σχέδια που περιελάμβαν και την ανέγερση συνοδικού μεγάρου. Έμειναν αγαθές προθέσεις εξαιτίας του νόμου. Η πινακίδα λίγα μέτρα κάτω από το Κακόρεμα είναι ενδεικτική της μη παραίτησης από αυτή την περιουσία, ίσως και από τα σχέδια "αξιοποίησής" της. Στην ίδια περιοχή και το καταφύγιο του Φιλοζωικού Σωματείου του Βύρωνανα, με τα σπιτάκια να είναι άδεια, ευτυχώς. "Τα παρατήσαμε όλα για να σώσουμε τα σκυλιά, ευτυχώς ήρθε πολύς κόσμος και μεταφέρθηκαν εγκαίρως σε ασφαλές μέρος τα ζώα", μου λέει ένας εθελοντής δασοπυροσβέστης.
Το Συντονιστικό Κέντρο των εθελοντών της Ομάδας Άμεσης Επέμβασης Βύρωνα. Περίπου 80 εθελοντές- μέλη της ομάδας συμμετείχαν στις προσπάθειες κατάσβεσης της πυρκαγιάς, συντονίζοντας τις δυνάμεις τους με την Πυροσβεστική όπως και με ανάλογες εθελοντικές ομάδες δασοπυρόσβεσης των όμορων δήμων- που "μοιρονται την ευλογία αλλά και την ευθύνη της γειτνίασης με το βουνό", όπως μου λέει ο δήμαρχος Βύρωνα.
Ο Σταύρος Σαλαγιάννης είναι εθελοντής δασοπυροσβέστης από τα 18 του, 41 ετών σήμερα. "Πρώτα από όλα από αγάπη για το συνάνθρωπο, ύστερα για να αφήσουμε κάτι από το φυσικό περιβάλλον και στα παιδιά μας και τελευταία από ρομαντική αγάπη για τη φύση", μου λέει. "Να έρθει ο κόσμος να προστατέψει τα βουνά. Να αφιερώσουμε λίγο χρόνο για να εκπαιδευτούμε και να συμμετέχουμε ενεργά. Όποιοι θέλουν να βοηθήσουν να έρχονται με ντυμένοι καλά, με μπότες και νερά μαζί τους, όχι τουρίστες με σορτς και φανελάκια, ή ακόμα χερότερα με καφέδες ανά χείρας και να βλέπουμε τη φωτιά και τους πυροσβέστες σαν θέαμα...". Μου λέει ότι αν δεν είναι εμπρησμός, οι ευθύνες για αυτή την πυρκαγιά βαραίνουν όλο το σύστημα- Πυροσβεστική, ΟΤΑ, συναρμόδιους φορείς και κράτος. "Δεν έγιναν σωστές δουλειές. Δεν θέλω να μηδενίσω κανένα αλλά ήμασταν πίσω σε κρίσιμους τομείς, όπως οι καθαρισμοί. Ο μηχανισμός έδειξε κουρασμένος και αρρύθμιστος".
Η Παύλου Μελά είναι ο δρόμος του Καρέα όπου δόθηκε μάχη με τις φλόγες για να μην καούν τα σπίτια και κινδυνεύσουν ζωές. Η εστία της πυρκαγιάς απείχε διακόσια μέτρα περίπου. "Είδαμε τις φλόγες ξαφνικά, σχεδόν μπροστά στα σπίτια μας. Η ταχύτητα του αέρα ήταν πολύ μεγαλύτερη από αυτή των ανθρώπων", μου λέει από το μπαλκόνι του ένας κύριος που επισκευάζει τα σπασμένα από τη θερμότητα τζάμια του σπιτιού του. "Προσπαθήσαμε να σώσουμε το σπίτι μας όπως μπορούσαμε, με λάστιχα, κουβάδες, κλαδιά. Κάποια στιγμή το εγκαταλείψαμε, φοβηθήκαμε μην καούμε. Επιχείρησαν μεγάλες δυνάμεις και της πυροσβεστικής και εθελοντών και το σώσανε. Κι ας είχαν δώσει έμφαση μεγαλύτερη στην ταβέρνα για να αποτρέψουν εκρήξεις γκαζιού. Τα σύγχρονα σπίτια έχουν εύφλεκτα υλικά, πολύ πλαστικό, χρώματα, αν "αρπάξει" καλά η ακρή μιας πόλης, η κατάσταση γίνεται γρήγορα ανεξέλεγκτη". Το σπίτι του- και μαζί του μια ολόκληρη σειρά παρακείμενων πολυκατοικιών είναι τόσο κοντά στα αποκαίδια που δυο σκέψεις δημιουργούνται αντανακλαστικά: πως γλίτωσε αλλά και τι υπεράνθρωπες προσπάθεις να καταβλήθηκαν την Παρασκευή στο ίδιο αυτό σημείο.