WorldPost: Θα αλλάξουν κάτι αυτές οι εκλογές; Οι οικονομικές πολιτικές της Ελλάδας έχουν ήδη καθοριστεί από το πρόσφατα συμφωνημένο μνημόνιο. Οποιοδήποτε κόμμα ή συνασπισμός κομμάτων υπό τον Τσίπρα ή τους νεοδημοκράτες θα έχει το πρόγραμμά του προκαθορισμένο;
Γιώργος Παπανδρέου: Σύμφωνα με τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις πολλοί ψηφοφόροι είναι αναποφάσιστοι επειδή έχουν την αίσθηση ότι η επόμενη κυβέρνηση θα έχει ελάχιστο περιθώριο για ελιγμούς. Οφείλεται επίσης και στο γεγονός ότι κανένα κόμμα δε φαίνεται να εξασφαλίζει άνετη πλειοψηφία. Η μεγαλύτερη πρόκληση για όσους συμμετάσχουν στη νέα κυβέρνηση ωστόσο θα είναι να εφαρμόσουν τις μεταρρυθμίσεις που περιέχονται στο συμφωνημένο πρόγραμμα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για τον ελληνικό λαό. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά το πρόγραμμα θα δει ότι υπάρχει ενα πλαίσιο που μπορεί να εφαρμοστεί με διαφορετικούς τρόπους. Πιστεύω ειλικρινά οτι ο ελληνικός λαός δε θα ανεχτεί μια διακυβέρνηση που θα καταστρέψει όλες τις θυσίες που έκανε από το 2010 για να βγει από την κρίση.
WorldPost: Η κατάσταση μπορεί άραγε να γίνει χειρότερη; Ίσως η λιτότητα σε συνδυασμό με την προσφυγική κρίση να ενδυναμώσει τα ξενοφοβικά και δημαγωγικά κόμματα όπως η Χρυσή Αυγή;
Παπανδρέου: Όλα θα εξαρτηθούν από τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστούν τα κίνητρα για ανάπτυξη και την προσφυγική κρίση οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και τα κέντρα λήψης αποφάσεων. Αμφότερα προβλήματα αφορούν όχι μόνο την Ελλάδα αλλά έναν αριθμό ευρωπαϊκών χωρών. Είμαι μέλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ηγετών ενός μεγάλου διεθνούς ανθρωπιστικού οργανισμού, του Mercy Corps, δουλεύω με αυτή την εταιρία επειδή κατά την περασμένη δεκαετία οι διπλωματικές προσπάθειες στο παγκόσμιο θεσμικό πλαίσιο φαίνεται να έχουν αποτύχει. Οι άνθρωποι όμως υποφέρουν από την αποτυχία αυτή. Οργανισμοί όπως ο Mercy Corps αλλά και άλλοι, βρίσκονται τώρα στην πρωτοπορία της αντιμετώπισης των διπλωματικών αποτυχιών. Παρακολουθώ στενά αυτό το θέμα και έχω επισκεφτεί πολλές φορές προσφυγικούς καταυλισμούς στην ευρύτερη περιοχή. Η ανθρωπιστική δράση είναι απαραίτητη.
Δεν πρέπει όμως να ζητάμε από τους μη κυβερνητικούς οργανισμούς να αναλάβουν το βάρος των αποτυχιών της διπλωματίας. Πρέπει να βρούμε ενα πλαίσιο με το οποίο να αναζωογονήσουμε τον μηχανισμό παγκόσμιας διακυβέρνησης.
Οι ανθρωπιστικές συνέπειες του συριακού πολέμου είναι μια ωρολογιακή βόμβα. Δυστυχώς, αν δεν υπάρξει συντονισμένη και ολοκληρωμένη πολιτική από την Ευρώπη, η χειροτέρευση της κατάστασης μπορεί να ενδυναμώσει την ξενοφοβική και λαϊκίστικη ρητορική. Είχαμε παρόμοια αποτελέσματα με τις πολιτικές λιτότητας και μόνο. Τα συμβατικά κόμματα αποδυναμώνονται και ο πολιτικός διάλογος καταλαμβάνεται από θεωρίες συνομωσίας, εξιλαστήρια θύματα και επίρριψη ευθυνών.
WorldPost: Τι πρεπει να κάνουν οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες για να βοηθήσουν την Ελλάδα που φέρει το φορτίο να είναι η πρώτη πύλη εισόδου για τους πρόσφυγες;
Παπανδρέου: Ένα σημαντικό βήμα θα ήταν να συνειδητοποιήσουμε ότι το προσφυγικό ζήτημα ειναι κοινό για όλη την ΕΕ. Τα σημεία εισόδου δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα όταν οι αριθμοί είναι μεγάλοι και το κλείσιμο των συνόρων δε βοηθά. Το Δουβλίνο ΙΙ σωστά επικρίθηκε ότι βάζει ένα μεγάλο φορτίο στις χώρες που αποτελούν πύλες εισόδου για τους πρόσφυγες που αναζητούν άσυλο στην Ευρώπη. Οι πρόσφατες εξελίξεις έχουν δείξει ότι για την ώρα η διεθνής κοινότητα έχει αποτύχει να βρει διπλωματικές λύσεις για τις μεγάλες διενέξεις και τα κύματα των προσφύγων μεγαλώνουν. Μόνο με το να μοιραζόμαστε το φορτίο μπορούμε να αποφύγουμε την καταστροφή. Φρέσκες ιδέες χρειάζονται για να εξευρεθεί πολύ σύντομα ένα νέο, αποτελεσματικό, κοινό ευρωπαϊκό σύστημα παροχής ασύλου, που θα λαμβάνει υπόψιν τις ανάγκες τόσο των προσφύγων όσο και των χωρών φιλοξενίας.
Τις επόμενες εβδομάδες πολλοί ηγέτες χωρών θα συναντηθούν στη Νέα Υόρκη για την έναρξη της γενικής συνέλευσης του ΟΗΕ. Δε θα μπορούσε να υπάρξει ζήτημα πιο δύσκολο - ή και πιο αποκαλυπτικό - από τη συριακή κρίση. Εδώ και πάνω από τέσσερα χρόνια ειναι προφανές ότι αυτή είναι η καθοριστική κρίση της εποχής μας. Εάν αυτή η κρίση δεν επιλυθεί θα οδηγήσει σε μια ανθρωπιστική καταστροφή μεγαλύτερη από οποιαδήποτε άλλη μετά τον Β´ παγκόσμιο πόλεμο. Εκεί ακριβώς βρισκόμαστε. Η αύξηση του αριθμού των προσφύγων που προσπαθούν να μπουν στην ΕΕ έφερε επιτέλους την κρίση στο προσκήνιο.
Πρέπει να απαντήσουμε. Είναι βέβαιο ότι χρειαζόμαστε πολύ περισσότερη ανθρωπιστική συνδρομή, τα ανθρωπιστικά προγράμματα του ΟΗΕ είναι δραματικά υποχρηματοδοτημένα. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση και να ενισχύσουμε την προθυμία των δωρητριών χωρών - όλων των δωρητριών χώρων - να αυξήσουν τη χρηματοδότηση. Πρέπει όμως επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η ανθρωπιστική συνδρομή δεν είναι η λύση. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις αιτίες της συριακής κρίσης. Και σε αυτό το θέμα νομίζω ότι έχουμε μια σπάνια ευκαιρία να συνεργαστούμε με το Ιράν - και άλλους. Με δεδομένη την πρόσφατη επιτυχία της κυβέρνησης Ομπάμα - εύσημα στον Υπ.Εξ. των ΗΠΑ κο Κέρρυ και στο Ιράν - υπάρχει μια λογική συμφωνία ανάμεσα στις ΗΠΑ και το Ιράν στο θέμα των πυρηνικών. Ελπίζω να χαρούμε όλοι για αυτό το κατόρθωμα και να επωφεληθούμε από αυτή τη δυναμική για να επιλύσουμε το πρόβλημα της Συρίας. Και να θέσουμε επιτέλους τέλος στον πόλεμο.
Η ανθρωπιστική βοήθεια είναι απολύτως απαραίτητη για να σώσουμε ζωές και να σταματήσουμε τη δυστυχία των ανθρώπων που πραγματικά υποφέρουν. Μόνο όμως μια πολιτική λύση στη Συρία θα λύσει το πρόβλημα. Χωρίς μια πολιτική λύση - μια διεθνή πολιτική λύση - στη Συρία, η προσφυγική κρίση στην Ευρώπη θα συνεχιστεί απεριόριστα.