Άνθρωπος θετικός και αισιόδοξος, η Αύρα Πανουσοπούλου, η εμπνεύστρια, δημιουργός και μαγείρισσα, των Yiam, αποφάσισε να εγκαταλείψει την Αθήνα και τις μεγαλουπόλεις και να ζήσει στην Αγιά Λάρισας. Εκεί, δίπλα στην φύση, έχοντας ως ξυπνητήρι έναν κόκκορα, με την συντροφιά των παιδιών της και τη μυρωδιά από το φρεσκοβρεγμένο χώμα, αποφάσισε να καλλιεργήσει τα δικά της αγροτικά προϊόντα και να τα κλείσει μέσα σε βαζάκια γεύσης. Μεζεδάκια, πατέ, σάλτσες, τουρσιά, μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού και πολλά άλλα, το Εργαστήρι Γεύσης «Γιαμ», έχει απ' όλα τα καλά!
Πώς γεννήθηκε η ιδέα των Yiam;
Το 1993 φύγαμε από την Αθήνα και πήγαμε να γίνουμε αγρότες σε ένα χωριό έξω από το Φραντζή. Θέλαμε να ζούμε κοντά στη φύση, μακριά από την πόλη και τον τρόπο ζωής της. Καλλιεργούσαμε λαχανικά και φρούτα και τα πουλούσαμε στην λαχαναγορά. Τα προϊόντα από το χωράφι είναι τα πιο αδύναμα προϊόντα. Δεν μπορούν να πουληθούν από τον παραγωγό σαν σχέση με την ποιότητά τους και το κόστος τους, διότι την τιμή αγοράς την καθορίζουν οι αγοραστές. Έτσι, αποφάσισα να τους προσθέσω αξία και να τα κάνω επώνυμα. Επιστράτευσα τις ικανότητές μου στην μαγειρική, την οργάνωση, στην εύρεση δανεικών, την επικοινωνία, την διαχείριση των χρημάτων, και πολλών καινούριων πραγμάτων που έπρεπε να μάθω γι αυτή τη δουλειά και από αγρότισσα έγινα βιοτέχνης. Έφτιαξα, λοιπόν, το πρώτο εργαστήριο γεύσεων Yiam το 1999 και ξεκίνησα με τα δικά μας προϊόντα να φτιάχνω τα Yiam.
Μεγαλώσατε στην Αθήνα, αλλά πλέον μένετε μόνιμα στην Αγιά. Πώς πήρατε αυτή την απόφαση; Πώς ήταν αυτή η μετάβαση;
Ήταν μια απόφαση που έπρεπε να πάρω σε μια φάση της ζωής μου που χρειάστηκε να ξαναμετακινηθώ. Επέλεξα λοιπόν για τέταρτη φορά στη ζωή μου να ζω σε μια μικρή πόλη. Από διάφορες συγκυρίες επέλεξα την Αγιά. Δεν ήταν και πολύ μεγάλη η αλλαγή γιατί έφυγα από ένα χωριό και ήρθα σε μια κωμόπολη. Η πρώτη φορά που έφυγα από την Αθήνα και πήγα στο χωριό ήταν η μεγάλη αλλαγή. Ήταν μαγικά! Αποκάλυψη! Αυτά που ζούνε όσοι έχουν γεννηθεί σε χωριό ή έχουν μεγαλώσει σε χωριό τα ανακάλυπτα στα 26 μου χρόνια. Το πρωινό ξύπνημα με τα κοκόρια, τη μυρωδιά του χώματος μετά τη βροχή, την σχέση μου με τα ζώα στο σπίτι (κότες, κατσίκα, σκυλιά, γατιά, μοσχαράκια) ,το παιχνίδι των παιδιών στα χώματα, την κοντινή επαφή με τους ανθρώπους, την παραγωγή των δικών μας λαχανικών, τη γεύση τους, τη μυρωδιά τους, τους τρόπους που τα χρησιμοποιούσαν, και ένα σωρό άλλα, ήταν ολόκληρο πανεπιστήμιο.
Στα χρόνια της κρίσης πολλοί είναι εκείνοι που έχουν στραφεί στην καλλιέργεια και τα τοπικά προϊόντα. Που οφείλεται αυτή η στροφή κατά τη γνώμη σας;
Σε μια εποχή που ο ένας μετά τον άλλον μένουν χωρίς δουλειά, όσοι έχουν σχέση με την πρωτογενή παραγωγή και έχουν δεσμούς με την επαρχία της Ελλάδας είναι αναπόφευκτο να στραφούν εκεί. Είναι μια τάση που έχει σχέση με την εποχή σε σχέση με την κρίση, με την τροφή μας, με την ποιότητα της ζωής μας. Είναι ένας χώρος που μπορείς να δημιουργήσεις και να επιχειρήσεις, να αξιοποιήσεις τις γνώσεις των παλιών μαζί με την τεχνολογία και να απευθυνθείς και σε πολύ κόσμο.
Στην κουζίνα του «Γιαμ»
Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε σε αυτό σας το επαγγελματικό εγχείρημα;
Δεν έβλεπα τις δυσκολίες όταν τις αντιμετώπιζα και όταν κοιτάω πίσω φαίνονται και πιο ασήμαντες για να μην σου πω και απαραίτητες. Ήταν τόσο ενδιαφέρον και δημιουργικό που δεν λογαριάζονται σαν δυσκολίες τα διάφορα εμπόδια που συναντούσα. Από αυτά έμαθα.
Τι θα βρει κανείς στα Γιαμ;
Θα βρει πολλά βαζάκια που στο καθένα μέσα έχει μια ιδέα και μια γεύση που θα σου δώσει μια στιγμή απόλαυσης. Αυτό θέλω να βρίσκουν οι γιάμιδες. Φτιάχνουμε μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού και διάφορα μεζεδάκια. Είναι ένα προϊόν που αν το έχεις στο σπίτι σου μπορείς να ξεκινήσεις ένα εύκολο μαγείρεμα χωρίς πολλά υλικά και χωρίς να ξέρεις να μαγειρεύεις. Τα Γιαμ είναι η καλύτερη προμήθεια τροφίμων για το camping. Έχω απίστευτες ιστορίες να σου πω από γιάμιδες με Γιαμ σε παραλίες να μαγειρεύουν και να κάνουν τραπέζια απίστευτα. Έχουν κέφι μέσα τους τα βαζάκια και βγαίνει μόλις ανοίξεις το καπάκι!
Πουλάτε και στο εξωτερικό; Οι ξένοι έχουν αγκαλιάσει τα ελληνικά προϊόντα;
Πουλάμε και στο εξωτερικό σε delicatessen και σε e-shop με ελληνικά προϊόντα. Δεν ξέρω να σου πω από το μικρό κομμάτι το δικό μου αν τα έχουν αγκαλιάσει. Ξέρω ότι έχουν αγκαλιάσει τα ιταλικά και τα ισπανικά και ότι τώρα γνωρίζουν σιγά σιγά και κάποια ποιοτικά ελληνικά. Οι μικροί παραγωγοί που καταφέρνουν να πάρουν ένα κομμάτι της αγοράς είναι ήρωες. Δεν υπάρχει κανένα σχέδιο ή κάποια εξωτερική πολιτική που να διαφημίζει την Ελλάδα με σοβαρό τρόπο.
Τι είναι διαφορετικό σε άλλες χώρες;
Οι Ισπανοί, για παράδειγμα, επιδοτούν τους τυροκόμους τους να κρατήσουν την παραδοσιακή τεχνική τους να φτιάχνουν τυριά μέσα σε σπηλιές γιατί καταλαβαίνουν ότι αυτό είναι κάτι που μπορούν να πουλήσουν σαν χώρα. Η παράδοσή τους. Κάτι τέτοιο εδώ είναι ανέκδοτο. Εδώ επιδοτούν το ξερίζωμα των αμπελιών και τα σπάσιμο των ξύλινων καϊκιών. Να ξεχάσουμε και να ξεριζώσουμε την ιστορία του κρασιού στην Ελλάδα που είχε και θεότητα για το κρασί και να εξαφανίσουμε και την παράδοση μας σε σχέση με την ναυτιλία και τη θάλασσα για να γίνουμε ανώνυμοι, απρόσωποι και αδύναμοι. Σε μια άλλη Ελλάδα αυτά θα έπρεπε να είναι οι σημαίες στρατηγικής για να είναι η Ελλάδα παγκόσμιος προορισμός.
Για να αγκαλιάσουν οι ξένοι τα προϊόντα μας πρέπει να τα αγκαλιάσουμε πρώτα εμείς. Όπως για να μας αγαπήσει κάποιος πρέπει να αγαπήσουμε πρώτα τον εαυτό μας είναι ακριβώς το ίδιο. Ό,τι έχει ξεχωρίσει είναι εξαίρεση δεν είναι ο κανόνας και σίγουρα έχει από πίσω του μεράκι και αγάπη και αγώνα.