Ενώ οι πληροφορίες που έρχονται από Βρυξέλλες επιμένουν πως ο κίνδυνος επαναφοράς συνοριακών ελέγχων για τους προερχόμενους από την Ελλάδα είναι υπαρκτός και η κυβέρνηση συνεχίζει να διαψεύδει πως υπάρχουν τέτοια σενάρια, ένα νέο έγγραφο που είδε το φως τη δημοσιότητας προκαλεί περαιτέρω ερωτηματικά για το ποιες είναι οι «πιθανές λύσεις» που εξετάζει η Κομισιόν και ποιες οι πιέσεις που ασκούνται στη χώρα. Παρά πάντως και τη διαρροή του επίμαχου εγγράφου και τις διαστάσεις που δόθηκαν στην Ελλάδα, πηγές στην Κομισιόν επιμένουν πως πρόκειται για ένα καθαρά ενημερωτικό έγγραφο και δεν τίθεται θέμα αποκλεισμού της χώρας από το χώρο Σένγκεν.
Συγκεκριμένα πρόκειται για εσωτερικό έγγραφο της προεδρίας προς την Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων της Ε.Ε. με ημερομηνία 1η Δεκεμβρίου 2015 και θέμα την «Αξιοπιστία της Σένγκεν» στο οποίο περιγράφεται η κατάσταση που επικρατεί αυτή την περίοδο στα σύνορα χωρών-μελών της ΕΕ και στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης υπό το πρίσμα τόσο της προσφυγικής κρίσης όσο και των αυξημένων μέτρων ασφαλείας που έπρεπε να ληφθούν για την πρόληψη τρομοκρατικών επιθέσεων μετά τα αιματηρά γεγονότα του Νοεμβρίου στο Παρίσι.
Όπως αναφέρεται στο έγγραφο, ήδη κάποια κράτη μέλη κάνοντας χρήση σχετικών άρθρων της Συνθήκης Σένγκεν επανέφεραν προσωρινά τον έλεγχο στα εσωτερικά σύνορα, αλλά αυτό το έκτακτο μέτρο δεν μπορεί να έχει περίοδο ισχύς περισσότερου από έξι μήνες. Για να παραταθούν δε αυτές, απαιτείται σχετική έγκριση από το Συμβούλιο και εφόσον υπάρχει σχετική πρόταση από την Επιτροπή. Δεδομένο όμως πως δεν μπορεί να τίθεται υπό αμφισβήτηση η Συνθήκη θα πρέπει να υπάρξουν προτάσεις για τη λήψη άλλης μορφής μέτρων.
Στο έγγραφο αυτό λοιπόν, ζητείται από την Κομισιόν να ενημερώσει επαρκώς το Συμβούλιο υπουργών Εσωτερικών που θα συνεδριάζει την Παρασκευή αλλά και να ετοιμάσει μια εμπεριστατωμένη έκθεση για την τήρηση των κανόνων Σένγκεν και προτάσεις για την ισχυροποίηση της κανονικής λειτουργίας των όρων της συνθήκης κυρίως με τον την ενίσχυση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων.
Ειδικές αναφορές υπάρχουν γίνονται – και από ευρωπαίους αξιωματούχους- υπάρχει πάντα η δυνατότητα ενεργοποίησης του άρθρου 19 της Συνθήκης που προβλέπει την απόδοση προθεσμίας τριών μηνών σε όποιο κράτος μέλος να συμμορφωθεί και στην περίπτωση που αυτό δεν συμβεί, να τεθεί σε ισχύ το άρθρο 26 για την επιβολή συνοριακών ελέγχων για όλες τις εισόδους προσώπων που προέρχονται από αυτό. Η συζήτηση, όπως ερμηνεύεται από κοινοτικούς παράγοντες, αφορά την Ελλάδα.
Στην πράξη αυτό σημαίνει πως τα κράτη - μέλη θα έχουν το δικαίωμα να κάνουν συνοριακούς ελέγχους- στον βαθμό που προβλέπει μια πιθανή απόφαση- και αυτό αφορά είτε επιβάτες αεροσκαφών, είτε πλοίων που καταφθάνουν σε άλλες χώρες της Σένγκεν από την Ελλάδα αφού η χώρα μας δεν έχει χερσαία σύνορα με άλλες χώρες που μετέχουν στη Συνθήκη.
Ο Μουζάλας διαψεύδει αλλά αναγνωρίζει και ευθύνες
«Έχει ξεκινήσει εδώ και μία εβδομάδα μια υπόγεια συζήτηση για το αν θα παραμείνει η Ελλάδα στη Συνθήκη Σένγκεν, από την Ουγγαρία και άλλες χώρες με συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης προσφύγων και μεταναστών. Όλο αυτό το οικοδόμημα χτίζεται σε ψέματα, διαστρεβλώσεις, απόκρυψη και σε δικές μας υπαρκτές αδυναμίες διαχείρισης» ήταν η αντίδραση του αναπληρωτή υπουργού Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννη Μουζάλα κατά τη διάρκεια έκτακτης συνέντευξης Τύπου.
Το δε σχετικό με το ανωτέρω έγγραφο, ρεπορτάζ που δημοσίευσαν οι Financial Times και θέτει επίσης θέμα για την παραμονή της Ελλάδας στην Σένγκεν διαψεύστηκε και από την κυβερνητική εκπρόσωπο, Όλγα Γεροβασίλη αλλά και από άλλα στελέχη της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ.
«Η Κομισιόν θέλει να διατηρήσει τη Σένγκεν και να βοηθήσει την Ελλάδα»
Από την πλευρά της η αρμόδια για τα θέματα Μετανάστευσης Νατάσα Μπερτό τόνισε ότι «η θέση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι να διατηρήσει τη Σένγκεν και να βοηθήσει την Ελλάδα και άλλα κράτη-μέλη στην αντιμετώπιση των μεγάλων προσφυγικών ροών στα εδάφη τους», είπε και συμπλήρωσε πως «προς αυτήν την κατεύθυνση καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια».
Επιπλέον, ενημέρωσε πως θα υπάρξει συζήτηση στο Συμβούλιο των υπουργών Εσωτερικών αύριο, ενώ παράλληλα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προετοιμάζει μια αναλυτική έκθεση για τη λειτουργία των hot spots και για το μηχανισμό της μετεγκατάστασης για τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
Ερωτηθείσα για τις δεσμεύσεις της Ελλάδας που πρέπει να έχουν εκπληρωθεί μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου, η Ν. Μπερτό είπε πως υπάρχει ένας αριθμός αιτημάτων στα οποία έχουν ζητηθεί από την Ελλάδα να σημειώσει πρόοδο. Συγκεκριμένα, αναμένονται «απτά αποτελέσματα» στην εφαρμογή των hot spots και τη διαδικασία μετεγκατάστασης μέχρι τη Σύνοδο Κορυφής της 17ης Δεκεμβρίου, μεταξύ των οποίων είναι η ενεργοποίηση του «μηχανισμού πολιτικής προστασίας» και του μηχανισμού για την αποστολή στα ελληνικά σύνορα των Ομάδων Άμεσης Επέμβασης της Frontex, (RABIT).
Τέλος, όσον αφορά την κατάσταση στα σύνορα Ελλάδας-ΠΓΔΜ, η ίδια εκπρόσωπος τόνισε πως ολοκληρώνονται οι διαβουλεύσεις μεταξύ της Frontex και των ελληνικών αρχών για τη μορφή που θα πάρει η επιχείρηση της Frontex στα εν λόγω σύνορα, ενώ υποστήριξε πως ο ρόλος της συγκεκριμένης επιχείρησης, όπως ορίζεται από τις αποφάσεις της μίνι-συνόδου των χωρών κατά μήκος της λεγόμενης διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων είναι να βοηθήσουν στην «καταγραφή και την ταυτοποίηση» των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο εκεί.