Πριν τρία χρόνια βγήκε “off” η Delica- η πολυεθνική που την είχε αγοράσει, ένας «γίγαντας» σε παγκόσμιο επίπεδο, την έκλεισε «εν μία νυκτί». Το 2011 είχε προηγηθεί η Diana. Αν πραγματοποιηθεί οριστικά και η απόφαση της ιταλικής, με έδρα το Μιλάνο, Bolton Group να εγκαταλείψει τη Softex (με τις εγκαταστάσεις τις κατεστραμμένες εν πολλοίς από την φωτιά του περασμένου Ιουλίου) στην Ελλάδα θα έχουν απομείνει μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού μονάδες παραγωγής χάρτου. Και αρκετές περισσότερες μονάδες επεξεργασίας, που, όμως, δουλεύουν με εισαγωγή της χάρτινης πρώτης ύλης.
Ένας κλάδος της ελληνικής οικονομίας, που κάποτε είχε να επιδείξει μεγάλες βιομηχανικές μονάδες, «κοιτίδες» εξαγωγικής δραστηριότητας και θέσεων εργασίας, αντί να γίνεται πιο δυναμικός και εξωστρεφής, συρρικνώνεται σε «κοιτίδα» ανεργίας.
Σάββατο, 16/ 01/ 2016. Οι «βάρδιες» στο εργοστάσιο της «Αθηναϊκής Χαρτοποιίας» στον Βοτανικό δουλεύουν κανονικά. Και όμως, δυο μέρες πριν, είχε ανακοινωθεί τηλεφωνικά στους εργαζόμενους ότι το εργοστάσιο της Softex θα κλείσει. Και 130 άνθρωποι θα βρεθούν απολυμένοι.
«Θα συνεχίσετε να έρχεστε στη δουλειά;», ρωτάω τον Δημήτρη Κατσιγιάννη,47χρονο συντηρητή και πρόεδρο του Σωματείου Εργατοϋπαλλήλων Αθηναϊκής Χαρτοποιίας.
«Είχανε πει ότι την Παρασκευή το πρωί θα θυροκολλούσαν στο εργοστάσιο την απόφαση του λουκέτου- αλλά δεν έγινε. Επίσημα λοιπόν δε μας έχει ανακοινωθεί. Αλλά και να συμβεί αυτό, εμείς θα ερχόμαστε κανονικά στη δουλειά. Δεν θα επιτρέψουμε να δημιουργηθούν τετελεσμένα στην υπόθεση της Softex», απαντάει.
Στις 3 Ιουλίου ξέσπασε φωτιά στο εργοστάσιο. Το τμήμα της παραγωγής τέθηκε σε αχρηστία, μεγάλο μέρος της στέγης κατέρρευσε και μόνο το τμήμα της επεξεργασίας συνέχισε να δουλεύει κανονικά, με χαρτί εισαγόμενο, μέχρι που άδειασαν οι αποθήκες. Η εργοδοσία μας έλεγε ότι πρόθεσή τους είναι με την αποζημίωση της ασφαλιστικής να αποκατασταθούν οι ζημιές και να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο. Η στάση τους άρχισε να αλλάζει στα τέλη Νοέμβρη- «είναι δύσκολα τα πράγματα», «θα δούμε τι μπορεί να γίνει», άρχισαν αυτά... Και σε μια τριμερή συνάντηση- εργοδότης, εργαζόμενοι και Υπουργείο Εργασίας- ειπώθηκε από πλευράς εργοδοσίας, πρώτη φορά επίσημα, ότι το μέλλον είναι αβέβαιο. Την Πέμπτη μας έγινε γνωστό από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Bolton Hellas, κ.Στυλιανό Τσακαλάκη, ότι το εργοστάσιο θα κλείσει γιατί οι μέτοχοι δεν μπορούν να σηκώσουν το οικονομικό βάρος των επισκευών, καθώς τα χρήματα που πήραν από την ασφαλιστική δεν είναι τελικά όσα ήθελαν.
Δεν έχει ανακοινωθεί το ακριβές ποσό. Είναι κάποια εκατομμύρια ευρώ- από τις πληροφορίες μου εμείς έχουμε, αρκετά για να επισκευαστεί πλήρως το εργοστάσιο.
Υπάρχουν εκτιμήσεις από εταιρείες που μπορούν να αναλάβουν το έργο της αποκατάστασης και το συνολικό κόστος δεν ξεπερνά τα επτά εκατομμύρια ευρώ. Και έχουμε σαν εργαζόμενοι και σωματείο από την πρώτη στιγμή προσφερθεί να συνεισφέρουμε και να βοηθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις στις επισκευές, ειδικά του μηχανολογικού και ηλεκτρολογικού εξοπλισμού.
Η Softex το 1998 ανήκε στον Οργανισμό Ανασυγκρότησης Επιχειρήσεων- τότε αγοράστηκε από μια κοινοπραξία στην οποία συμμετείχαν δύο μεγάλες διεθνείς τράπεζες (μετέπειτα πρωταγωνίστριες στο μίνι κραχ των ΗΠΑ το 2008), η Bolton και άλλη μια ιταλική εταιρεία. Μετά από τέσσερα χρόνια αυτοί είχαν αποχωρήσει από το κονσόρτιουμ και κύριος μέτοχος έμεινε η Bolton. Έκανε και κάποιες επενδύσεις αγοράζοντας εγκαταστάσεις της Πειραϊκής Πατραϊκής, όπου επεξεργαζόταν εισαγόμενο ιταλικό χαρτί.
Μόνο μια χρονιά δεν είχε κερδοφορία.
Ναι, στο παρελθόν σε αρκετές χώρες. Οι εξαγωγές σταμάτησαν λίγο αφότου ανέλαβε η τωρινή ιδιοκτησία.
Όχι, πληρωνόμασταν κανονικά. Αλλά δε σταματήσαμε και να εργαζόμαστε.
Μας διαβεβαίωσαν ότι δεν πρόκειται να αποδεχτεί ομαδικές απολύσεις αλλά δεν μας ανέλαβε καμιά δέσμευση ότι θα υποχρεώσει την ιδιοκτήτρια εταιρεία να επαναλειτουργήσει το εργοστάσιο- και μας πρότειναν «παρέα» όλοι οι εμπλεκόμενοι, εργαζόμενοι, εργοδότες και υπουργείο, να «εξετάσουμε το νομικό πλαίσιο». Δηλαδή μας κορόιδεψαν κατάμουτρα, αφού το νομικό πλαίσιο διαμορφώνεται ολοένα και πιο αντεργατικό. Ακόμα και το δελτίο τύπου του υπουργείου, τυπικά τηρεί ίσες αποστάσεις αλλά ουσιαστικά τάσσεται υπέρ της εργοδοσίας γιατί αποδέχεται ότι η ασφαλιστική αποζημιώνει την ιδιοκτήτρια με πολύ μικρό ποσό. Κι ας μην φαίνεται να το γνωρίζει επακριβώς σαν νούμερο- ρώτησα προσωπικά τον γ.γ. και επικαλέστηκε άγνοια.
Να απαγορεύσει τις απολύσεις. («Να κόψει το λαιμό της η κυβέρνηση» φωνάζει ένας συνάδελφός του). Να υποχρεωθεί η εταιρεία να χρησιμοποιήσει την αποζημίωση (των ασφαλιστικών) για να επισκευαστεί η μονάδα.
Ακούω αυτό το σύγχρονο ιστορικό μιας εμβληματικής για τα ελληνικά δεδομένα βιομηχανίας και ξεχωρίζω κάποιες ονομασίες, λέξεις ή φράσεις- κλειδιά. «Πειραϊκή Πατραϊκή», ανασυγκρότηση επιχειρήσεων από το ελληνικό δημόσιο, η «συμφιλιωτική πολιτική» του υπουργείου Εργασίας, οι τραπεζικές φίρμες από το (real money) «μεγάλο σορτάρισμα» των 2000’s. Αντανακλαστικά ξεπηδούν στο μυαλό μου παράλληλες τελικά ιστορίες: από την κατάρρευση των κρατικίστικών οικονομικών μοντέλων του ανατολικού μπλοκ (και της Ελλάδας) έως τον κερδοσκοπικό καπιταλισμό της παγκοσμιοποίησης, κάτω από τον μανδύα της «ορθολογικότητας» που φορά. Οι εργαζόμενοι, μένουν συχνά στο περιθώριο αυτών των δραματικών σεναρίων- η ιστορία, ακόμα και η ενημέρωση, τους καταγράφει απόμακρα και ανώνυμα όπως ο κινηματογραφικός φακός τους κομπάρσους.
Στην ίδια βάρδια με τον Δημήτρη Κατσιγιάννη, ο Σπύρος Ηλιόπουλος και ο Γιάννης Δαβάζογλου, ένας (σχετικά) νέος κι ένας (πολύ) παλιός, στο εργοστάσιο της Softex.
O Ηλιόπουλος είναι 37 χρονών και εργάζεται στη μηχανολογική συντήρηση της «Αθηναϊκής Χαρτοποιίας» τα τελευταία 4 χρόνια.
«Ήμουν ικανοποιημένος, υπήρχε δουλειά και πληρωνόμασταν πάντα κανονικά- ακόμα και τώρα δε μας χρωστάνε δεδουλευμένα. Δεν είχαμε καμιά ένδειξη ότι η εταιρεία είναι σε κρίση, όλο το προϊόν «έφευγε», το ίδιο περίπου τονάζ όλα τα χρόνια. Κι αν είχαμε μια χρονιά κάποια πτώση, δε νομίζω να αρκεί αυτό για να βγει μια πολυεθνική εκτός στόχων. Μετά την φωτιά η διοίκηση μας παρότρυνε να μην ανησυχούμε, ότι το εργοστάσιο θα επαναλειτουργήσει μόλις αποζημιωθούν και θα «απογειωθεί»... Ούτε μια βίδα δε μπήκε τελικά. Εμείς έχουμε πληροφορίες για μια αποζημίωση της τάξης των εννιά εκατομμυρίων και γνωρίζουμε προσφορά εταιρείας να αναλάβει τις επισκευές που υπερκαλύπτεται από αυτό το ποσό». Τον ρωτάω πόσο τον έχει στρεσάρει το κλείσιμο του εργοστασίου. «Δεν έχω πανικό. Θα αγωνιστούμε, όπως σύσσωμη αποφάσισε η Γ.Σ. των εργαζομένων, όχι για τις αποζημιώσεις των απολύσεων μας, αλλά για τις δουλειές μας. Τις αποζημιώσεις να τις βάλουν εκεί που ξέρουν».
Ο Γιάννης Δαβάζογλου, 47χρονος ηλεκτρολόγος, με δύο παιδιά σε εφηβική ηλικία, εργάζεται 22 χρόνια στην εταιρεία.
«Μετά τη φωτιά περιμέναμε τις εργασίες επισκευής να ξεκινήσουν- όσο περνούσε ο καιρός και δε γινόταν τίποτε, αρχίσαμε να υποψιαζόμαστε, παρά τις διαβεβαιώσεις της εταιρείας. Τον Δεκέμβριο άρχισαν να μας ζώνουν τα φίδια... να φοβόμαστε- και ο νέος χρόνος δε μας έφερε καλά μαντάτα...». «Ο πατέρας μου εργαζόταν στην «Αθηναϊκή Χαρτοποιία» από το 1971», μου λέει όταν τον ρωτάω αν μετά από τόσα χρόνια στη δουλειά «πονάει» τη Softex. «Για μένα δεν είναι μόνο τα χρόνια που εργαζόμαι εδώ αλλά και οι παιδικές μου μνήμες. Κάποτε ήμασταν η μεγαλύτερη βιομηχανία χάρτου στα Βαλκάνια. Το «πονάω» λοιπον το εργοστάσιο, έχουν περάσει εκατοντάδες συνάδελφοι, πήραν τη σύνταξή τους από εδώ, είδα διοικήσεις να φεύγουν και να έρχονται- για μένα, και πολλούς άλλους συναδέλφους, η ζωή τα έφερε έτσι, να μεγαλώσουμε και να ζήσουμε στην «Αθηναϊκή Χαρτοποιία. Είναι μια μεγάλη βιομηχανία που γύρω της δουλεύουν πολλοί άνθρωποι, όχι μόνο οι άμεσα εργαζόμενοί της. Μια εταιρεία στο κέντρο της Αθήνας που θα μπορούσε να δίνει δουλειές αντί να βάζει λουκέτο».
Η Huffington Post επικοινώνησε με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Bolton Hellas, κ. Τσακαλάκη Στυλιανό, που αρνήθηκε (ευγενικά) να απαντήσει σε ερωτήσεις, δηλώνοντας υποχρεωμένος να μας παραπέμψει στους νομικούς συμβούλους της εταιρείας. Συνεχίζοντας την έρευνα, από ανώνυμες πηγές επιβεβαιώσαμε (λακωνικά) πως «οι συζητήσεις δεν καταλήγουν πουθενά και είναι οριστική η απόφαση των μετόχων να κλείσει το εργοστάσιο».