Η επαρχία Λέιτε στις Φιλιππίνες έγινε γνωστή στον δυτικό κόσμο όταν στις ακτές της τον Οκτώβριο του 1944 αποβιβάστηκαν μονάδες των αμερικανικών δυνάμεων κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πριν από την πτώση της Ιαπωνίας.
Εξήντα εννέα χρόνια αργότερα αυτή η φτωχή περιοχή όπου ζουν 1,7 εκατομμύρια άνθρωποι, ήρθε πάλι στο προσκήνιο μετά το πέρασμα του ισχυρότερου τυφώνα στον κόσμο, του τυφώνα Χαϊγιάν.
Το Τακλομπάν, πρωτεύουσα της επαρχίας Λέιτε, ήταν η πόλη όπου έχασαν την ζωή τους τα περισσότερα από τα χιλιάδες θύματα της θεομηνίας. Η περιοχή είναι από τις φτωχότερες της χώρας και χρειάστηκε πολύς χρόνο για ανακάμψει. Το ποσοστό της φτώχειας ανερχόταν σε 31,9% το πρώτο εξάμηνο του 2012, αρκετά υψηλότερο από τον μέσο όρο του 27,9% σύμφωνα με επίσημα στοιχεία.
Όσοι έφτασαν στις πληγείσες περιοχές αμέσως μετά τον τυφώνα προσπαθούσαν να βοηθήσουν τους κατοίκους οι οποίοι έψαχναν να βρουν απεγνωσμένα τροφή, νερό και φάρμακα. Η καταστροφή ήταν τόσο μεγάλη ώστε η κυβέρνηση των Φιλιππίνων να κηρύξει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και να ζητήσει διεθνή βοήθεια.
Στην περιοχή βρισκόταν η Φραγκίσκα Μεγαλούδη η οποία μιλώντας στην HuffPost Greece μας διηγήθηκε τι ακριβώς συνέβη μετά τον τυφώνα.
Η Φραγκίσκα είναι δημοσιογράφος με ειδίκευση στο ανθρωπιστικό ρεπορτάζ και στις Φιλιππίνες εργάστηκε στο Γραφείο Συντονισμού των Ανθρωπιστικής Βοήθειας των Ηνωμένων Εθνών στην αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης που προκάλεσε ο τυφώνας.
Θυμάται "Έφτασα στο Τακλομπάν από το Όρμοκ –τις δυο πόλεις χωρίζει μια απόσταση περίπου 100 χιλιομέτρων. Τις επόμενες μέρες του τυφώνα οι ανθρωπιστικές οργανώσεις και τα διεθνή πρακτορεία είχαν κατακλύσει το Όρμοκ καθώς το Τακλομπάν παρέμενε αποκλεισμένο. Την πρώτη φορά που είδα το Τακλομπάν έμοιαζε σαν εμπόλεμη ζώνη. Η καταστροφή ήταν τόσο μεγάλη που αν δεν ήξερες τι είχε γίνει, θα πίστευες ότι είχαν βομβαρδίσει την πόλη".
Η κύρια οικονομική δραστηριότητα της περιοχής –και για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού η μοναδική πηγή εισοδήματος– ήταν οι κοκοφοίνικες και το ψάρεμα.
"Ο τυφώνας κατέστρεψε 33 εκατομμύρια κοκοφοίνικες, στερώντας από το μοναδικό τους εισόδημα πάνω από τρία εκατομμύρια ανθρώπους. Η οικονομική καταστροφή ήταν τεράστια και οι αγρότες –οι οποίοι πριν από τον τυφώνα ζούσαν με λιγότερο από ένα δολάριο την ημέρα– εξαθλιώθηκαν. Αρκεί να σκεφθεί κανείς πως ένας κοκοφοίνικας θέλει περίπου 7 χρόνια για να δώσει καρπούς και θα καταλάβει το μέγεθος της ζημιάς στην αγροτική παραγωγή. Μετά τον τυφώνα πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις και οργανισμοί ενθάρρυναν τους αγρότες να πουλήσουν το ξύλο από τις φυτείες, το αποτέλεσμα ήταν να πλημμυρίσει η αγορά με ξύλο κοκοφοίνικα, οι τιμές να πέσουν δραματικά και έτσι να δημιουργηθούν νέα προβλήματα στην οικονομική ανάκαμψη των πληγέντων". αναφέρει η Φραγκίσκα Μεγαλούδη.
Ο τυφώνας όμως δεν έπληξε μόνο τις φυτείες κοκοφοίνικα."Η αλιεία, μια ακόμα βασική πηγή εισοδήματος για τους ντόπιους, η οποία είχε παρουσιάσει αύξηση του ετήσιου τζίρου της κατά 63% πριν από τον τυφώνα, υπέστη επίσης μεγάλο πλήγμα. Οι ιχθυοκαλλιέργειες καταστράφηκαν και οι ψαράδες έχασαν τις βάρκες και τα υλικά τους. Αν και κάποιες βάρκες αντικαταστάθηκαν οι περισσότεροι ψαράδες παρέμειναν άνεργοι και αρκετοί μετανάστευσαν. Για πάρα πολλούς μήνες μετά τον τυφώνα δεν υπήρχαν ψάρια στη θάλασσα γιατί τα συντρίμμια από τα κτήρια και τα σκουπίδια είχαν μολύνει τα νερά. Είτε θα έβρισκες ψόφια ψάρια είτε δεν θα υπήρχε τίποτα".
Οι Φιλιππίνες δέχονται κατά μέσο όρο 20 τυφώνες/τροπικούς κυκλώνες το χρόνο. Ο σούπερ τυφώνας Χαϊγιάν ήταν ο τρίτος που χτύπησε το αρχιπέλαγος μέσα σε ένα χρόνο ενώ είχαν προηγηθεί επτά μεγάλοι κυκλώνες. Μόλις ένα χρόνο πριν, το 2012, ο τυφώνας Μπόφα είχε χτυπήσει την περιοχή Μιντανάο στις ν. Φιλιππίνες αφήνοντας πίσω του 2000 νεκρούς.
Όπως αναφέρει η Φραγκίσκα Μεγαλούδη, ο τυφώνας Χαϊγιάν δεν ήταν πάρα ένα ακόμα αποτέλεσμα της καταστροφικής υπερθέρμανσης του πλανήτη και της κλιματικής αλλαγής.
"Πρόσφατες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι από το 1950 μέχρι σήμερα ο Ειρηνικός ωκεανός θερμάνθηκε 15 φορές γρηγορότερα από όσο έχει θερμανθεί συνολικά τα τελευταία 10,000 χρόνια ενώ μέσα στον 20ο αιώνα η στάθμη της θάλασσας ανέβηκε κατά 18 εκατοστά, επισημαίνει η Φραγκίσκα.
"Αυτό με απλά λόγια σημαίνει ότι οι ωκεανοί αποθηκεύουν την πλεονάζουσα ζέστη η οποία όταν απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα προκαλεί έντονα καιρικά φαινόμενα. Μια μελέτη που έκανε το ΜΙΤ στις αρχές του 2013 είχε προειδοποιήσει ότι η ένταση των καιρικών φαινομένων στον δυτικό Ειρηνικό θα αυξηθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής. Λίγους μήνες μετά τη δημοσίευση της μελέτης χτύπησε ο τυφώνας Χαϊγιάν στις Φιλιππίνες."
"Τα μετεωρολογικά στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα πως από το 1947 μέχρι σήμερα η ταχύτητα των ανέμων που φέρουν οι τυφώνες στις Φιλιππίνες έχει σχεδόν διπλασιαστεί ενώ η ένταση τους έχει αυξηθεί κατά 10% από το 1970 μέχρι σήμερα. Όλα αυτά είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής που έχει προκαλέσει ο άνθρωπος. Και ενώ οι πλούσιες χώρες ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την υπερθέρμανση, οι φτωχές χώρες είναι εκείνες που πληρώνουν μεγαλύτερο τίμημα".
Ο τυφώνας Χαϊγιάν - η Γιολάντα όπως τον έλεγαν οι ντόπιοι-χτύπησε τις Φιλιππίνες με ταχύτητα που ξεπερνούσε τα 315χλμ την ώρα και προκάλεσε γιγάντια κύματα που έφτασαν μέχρι τα 8 μέτρα ύψους.
Τα θύματα του τυφώνα επισήμως ήταν 7000 άνθρωποι, αλλά όπως μας λέει η Φ. Μεγαλούδη, "οι αριθμοί μπορεί να ήταν και διπλάσιοι καθώς η κυβέρνηση απλά σταμάτησε να μετράει τους νεκρούς όταν πλέον είχαν ξεπεράσει τους 6900".
Οι περισσότεροι πνίγηκαν από τα γιγάντια κύματα καθώς κανείς δεν περίμενε ότι θα γινόταν κάτι τέτοιο.
"Το Τακλομπάν είχε γεμίσει πτώματα τις πρώτες μέρες και ακόμα και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις που έφτασαν εκεί δεν μπορούσαν αρχικά να μπουν στην πόλη εξαιτίας του νερού που είχε σκεπάσει τα πάντα και των κατεστραμμένων κτηρίων που έφραζαν τους δρόμους. Το μόνο θετικό μέσα στην καταστροφή, ήταν ότι το νερό ήταν θαλασσινό και όχι στάσιμο, και αυτό συνέβαλε αρκετά ώστε να μην υπάρξουν σοβαρές επιδημίες".
"Θυμάμαι πολλές σπαρακτικές ιστορίες επιζώντων. Ένας πατέρας είχε χάσει και τα πέντε του παιδιά, τα οποία πνίγηκαν μπροστά στα μάτια του. Το τελευταίο παιδί του ήταν 2μηνών και το είχε η γυναίκα του αγκαλιά. Κρατούσε το χέρι της γυναίκας του και ξαφνικά ένα δεύτερο κύμα νερού τους χώρισε και είδε να την καταπίνουν τα κύματα μαζί με το μωρό τους. Ο πατέρας αυτός ήταν από τους "τυχερούς" γιατί μπόρεσε όταν έφυγαν τα νερά να βρει τα πτώματα των παιδιών και της γυναίκας του και να τα θάψει, κάτι που τον βοήθησε να αποδεχθεί κάπως την κατάσταση. Αυτό όμως που με εντυπωσίασε ήταν η δύναμη των κατοίκων. Την επόμενη μέρα της καταστροφής και ενώ ακόμα τα νερά ξέβραζαν νεκρούς, οι άνθρωποι ζητούσαν τρόπους να ξαναχτίσουν την ζωή τους. Θάψαν τους νεκρούς τους και άρχισαν να καθαρίζουν την πόλη τους.
Απίστευτη δύναμη και μαθήματα ζωής που δεν θα ξεχάσω ποτέ. Όπως ένα ζευγάρι που γνωρίστηκε μετά τον τυφώνα σε ένα πρόγραμμα μιας ΜΚΟ για τους επιζώντες. Η γυναίκα είχε δει να πνίγονται τα τρία της παιδιά και ο σύζυγος της και ο άντρας τους δυο γιους του και τη γυναίκα του. Και ενώ όπως μου είπε η Ροζα (το όνομα της) αρχικά σκεφτόταν ότι θέλει να πεθάνει και αναρωτιόταν γιατί έζησε, ο Θεός- όπως είπε- της έφερε στο δρόμο της τον Αλφρέντο. Αποφάσισαν ότι ο καλύτερος τρόπος να τιμήσουν όσους έχασαν ήταν να συνεχίσουν τη ζωή και έτσι η Ρόζα ήταν έγκυος. Για εκείνους η νέα ζωή που θα έφερναν ήταν η δική τους νίκη απέναντι στον θάνατο".