Συναντήσαμε την Μαρίνα Αμπράμοβιτς, άρτι αφιχθείσα στην Αθήνα, λίγο πριν εγκαινιάσει τη συνεργασία ανάμεσα στο Ινστιτούτο Μαρίνα Αμπράμοβιτς (ΜΑΙ) και τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης Κοινής Ωφέλειας NΕΟΝ.
Πρόκειται για ένα συμμετοχικό κοινωνικό project, με τίτλο «As One» βασισμένο στη «Μέθοδο Abramovic», συνδυασμένο με ένα εκτεταμένο πρόγραμμα performance και άϋλης τέχνης.
Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς δραστηριοποιείται στην Performance Art, από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Μέσα από μια επίπονη ακροβατική του σώματος και με κατάθεση ψυχής, με τις παραστάσεις της, επιζητά τη σχέση του καλλιτέχνη με το κοινό, σε μια προσπάθεια να «ελευθερωθούν» και οι δύο.
Εντυπωσιακή παρουσία, αεικίνητη, σε καθηλώνει από την πρώτη ματιά.
Δεν κρύβει την χαρά της τόσο για το γεγονός ότι βρίσκεται στην Ελλάδα, όσο και για τη νέα της συνεργασία.
«Πρώτα απ’ όλα, είμαι πολύ χαρούμενη που βρίσκομαι στην Ελλάδα», αναφέρει η Μ. Αμπράμοβιτς και συνεχίζει: «αναμένω με ιδιαίτερη ανυπομονησία τη συνεργασία του ΜΑΙ (Ινστιτούτο Μαρίνα Αμπράμοβιτς) με το ΝΕΟΝ (Οργανισμός Πολιτισμού και Ανάπτυξης κοινής ωφέλειας), γιατί το NEON και το ΜΑΙ μοιράζονται πολλούς παρόμοιους στόχους. Η εκπαίδευση είναι ένας από αυτούς, η παρουσίαση έργων σε δημόσιους χώρους και η μεγάλη συμμετοχή του κοινού. Εδώ παρουσιάζουμε τη μέθοδο Αμπράμοβιτς, καθώς και μια πολύ μεγάλη ομάδα Ελλήνων καλλιτεχνών που δημιουργούν τέχνη, κάτι το οποίο είναι εντελώς νέο και διαφορετικό σε σχέση με αυτά που έχετε συνηθίσει στην Ελλάδα, διότι βασίζεται στην εμπειρία μακράς διαρκείας».
Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς αγαπάει πολύ την Ελλάδα και ειδικά την Αθήνα. Την επισκέπτεται αρκετά συχνά, όπως μας λέει, διότι τής θυμίζει πολύ την πατρίδα της. «Ξέρετε», αναφέρει η Σέρβα περφόρμερ, «η Αθήνα είναι πολύ κοντά στην καρδιά μου. Κατάγομαι από την πρώην Γιουγκοσλαβία και έχουμε μια παρόμοια κουλτούρα. Οπότε πάντα λέω για μένα ότι, όταν έρχομαι στην Ελλάδα είναι σαν να έρχομαι σπίτι, αλλά χωρίς τον πόνο που είχα στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Και η Αθήνα, είναι τώρα πραγματικά σημαντική πολιτισμικά. Με ρωτάνε συχνά γιατί είμαστε εδώ στην Αθήνα, αυτή τη στιγμή. Πιστεύω ότι για να έχει το μήνυμα του καλλιτέχνη και της τέχνης ένα πραγματικά επιτυχημένο αντίκτυπο, είναι πολύ σημαντικό να επιλέξει το σωστό χρόνο, το σωστό μέρος και το σωστό κοινό. Αυτή τη στιγμή, η Αθήνα είναι το σωστό μέρος, στο σωστό χρόνο και με το σωστό κοινό για να κάνουμε αυτό το έργο από κοινού με το ΝΕΟΝ. Δεν είναι απλώς επειδή η Αθήνα θα φιλοξενήσει την Documenta, η οποία είναι μια σημαντική διεθνής διοργάνωση που γίνεται κάθε πέντε χρόνια, αλλά επειδή αφορά στην οικοδόμηση και προετοιμασία ενός καλλιτεχνικού πεδίου για ό,τι θα συμβεί στην Αθήνα στα επόμενα χρόνια. Η Αθήνα θα αποκτήσει μια πολύ σημαντική θέση στον παγκόσμιο πολιτιστικό χάρτη».
Marina Explains the Importance of the Slow Motion Walk in the Institute from Marina Abramovic Institute on Vimeo.
Μιλάει για την κρίση στην Ελλάδα και εκφράζει τη βεβαιότητα ότι οι Έλληνες θα τα καταφέρουν, καθώς ζουν -όπως λέει- στη «χώρα που πάντα επιβιώνει». «Πράγματι, η Ελλάδα περνάει δύσκολες στιγμές και κρίση, αλλά έχει περάσει από πολλές δύσκολες στιγμές ανά τους αιώνες. Θέλω να πω, ότι, είστε ένας από τους μεγαλύτερους πολιτισμούς και έχω εντυπωσιαστεί πολύ με τον τρόπο που αντιμετωπίζετε τους δύσκολους καιρούς και την κρίση, επειδή, με κάποιο τρόπο, πάντα επιβιώνετε».
Η Μαρίνα Αμπράμοβιτς που ζει και δραστηριοποιείται στη Ν. Υόρκη, μιλά στο ΑΠΕ- ΜΠΕ και για τις επικείμενες αμερικάνικες εκλογές.
«Δεν είναι μόνο η Ελλάδα – όλος ο κόσμος βρίσκεται σε μια φριχτή κατάσταση. Αν ο Ντόναλντ Τράμπ γίνει ο επόμενος Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, θα έχουμε ακόμα χειρότερες κρίσεις στον κόσμο. Για μένα, ένα πράγμα είναι πολύ σημαντικό: Το τι κάνεις με την τέχνη και το πώς η τέχνη μπορεί να βοηθήσει σε δύσκολες εποχές, επειδή η τέχνη δεν μπορεί να λειτουργήσει στη φύση. Η φύση είναι τέλεια και χωρίς εμάς, ή οποιονδήποτε άλλο. Η τέχνη αποδίδει σε μέρη, όπου υπάρχουν προβλήματα, δύσκολες οικονομικές, πολιτιστικές και κοινωνικές κρίσεις. Εκεί η τέχνη μπορεί πραγματικά να ενώσει τους ανθρώπους, να ανοίξει τις ψυχές τους, να αλλάξει τη συνειδητότητά τους – μπορεί να κάνει πολλά πράγματα. Δεν μπορεί να δώσει πάντα όλες τις απαντήσεις και δεν μπορεί πάντα να αλλάξει τον κόσμο, αλλά μπορεί να βοηθήσει.»
Επισημαίνει, δε, πόσο προληπτική είναι, στο να μοιραστεί κάποια από τα μελλοντικά της σχέδιά της.
«Ετοιμάζω μια πολύ μεγάλη δουλειά στην Ελλάδα που δε θέλω να μοιραστώ τώρα, επειδή είμαι πολύ προληπτική, όπως όλοι οι Έλληνες. Αν μιλήσεις για ένα έργο πολύ νωρίς μπορεί να μην πραγματοποιηθεί, αλλά είναι ένα πολύ μεγάλο έργο που θέλω να κάνω. Αυτή τη στιγμή, όμως, είμαι πραγματικά επικεντρωμένη στο παρόν και στο κοινό πρόγραμμα με το ΝΕΟΝ και το ΜΑΙ που ξεκινάει στις 10 Μαρτίου και για μένα η προσδοκία μου είναι το πώς θα αντιδράσει το ελληνικό κοινό, σε αυτό που θα παρουσιάσουμε.
Το μόνο πράγμα που μπορώ να πω είναι ότι δίνουμε το 100% του εαυτού μας σε αυτό το πρόγραμμα και εξαρτάται από το κοινό το πώς θα το εκλάβει. Ελπίζω να έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία, γιατί δε παρουσιάζουμε απλώς τη δουλειά μας. Δεν συνεργαζόμαστε με το κοινό με το συνηθισμένο τρόπο, όπως όταν πας σε μια έκθεση, και το κοινό λειτουργεί απλά σαν ένας σιωπηλός «ηδονοβλεψίας», που βλέπει τα έργα και πάει σπίτι του. Δουλεύουμε μαζί με το κοινό. Το κοινό είναι το βασικό μας θέμα και αντικείμενο σε αυτό το πρόγραμμα. Άρα, το κοινό θα πρέπει να συμμετάσχει ενεργά και ελπίζω να είναι αρκετά συναισθηματικό. Το ελληνικό κοινό έχει μεγάλες δυνατότητες για να δει και να βιώσει αυτό το έργο».
Παρών στην συνέντευξη ήταν και ο Θάνος Αργυρόπουλος, διευθυντής του Ινστιτούτου Μαρίνα Αμπράμοβιτς, ο οποίος μας εξηγεί τι θα δούμε στο Μουσείο Μπενάκη από τις 10 Μαρτίου έως τις 24 Απριλίου.
«Το πρόγραμμα αποτελείται από τρία κυρίως μέρη: Θα δούμε καταρχάς την Μέθοδο, ένα έργο το οποίο στηρίζεται στην συμμετοχή του κοινού και απαρτίζεται από μια σειρά ασκήσεων με σκοπό να διευκολύνουν τους συμμετέχοντες να βιώσουν το παρόν, να έλθουν σε επαφή με το συναισθηματικό τους κόσμο και με τους άλλους, μέσα από την διαδικασία της αλληλοπαρατήρησης. Επίσης, θα δούμε -και είναι πολύ σημαντικό αυτό- πρωτότυπα έργα, κατά κύριο λόγο από Έλληνες καλλιτέχνες, μετά από μία μακρά διαδικασία επιλογής, καθώς και ένα πλούσιο πρόγραμμα ομιλιών, εργαστηρίων και άλλων συμμετοχικών δράσεων, τα οποία απευθύνονται σε όλους».
Ο κ. Αργυρόπουλος μας επισημαίνει τα κριτήρια για την επιλογή των Ελλήνων καλλιτεχνών στο συγκεκριμένο project: «Τα κριτήρια της καλλιτεχνικής ομάδας στην περίπτωση αυτή ήταν αν τα έργα τους είχαν δύναμη, η πρωτοτυπία τους, αλλά και το κατά πόσο θα μπορούσαν μέσα από μια διαδικασία ανάπτυξης και υποστήριξης να μετατραπούν σε performances μακράς διαρκείας». Ο κ. Αργυρόπουλος σκιαγραφώντας την Μαρίνα Αμπράμοβιτς θα την χαρακτηρίσει ως «εξαιρετικά ανθρώπινη, χιουμορίστρια, γήινη, πραγματική, και από την άλλη, εξαιρετικά πειθαρχημένη, επίμονη, ειδικά στη δουλειά της, και συναρπαστική».
της Στέλλας Αλεβιζοπούλου για το ΑΠΕ-ΜΠΕ