O Αγροτικός Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου ιδρύθηκε το 1961 από αγρότες αμπελοκαλλιεργητές της περιοχής με σκοπό τη διασφάλιση και αξιοποίηση της παραγωγής τους. Η ανοδική πορεία που ακολούθησε από τότε σε όλους τους τομείς δραστηριότητάς του, τον αναδεικνύει σε έναν από τους καλύτερους Συνεταιρισμούς της χώρας.
Η HuffPost Greece μίλησε με τον Πρόεδρο του συνεταιρισμού Αγησίλαο Ραψανιώτη ο οποίος μας ξενάγησε ο ίδιος στους χώρους του συνεταιρισμού αλλά και την ευρύτερη περιοχή για την οποία είναι υπερήφανος. Μας μίλησε αναλυτικά για όλα όσα αφορούν σήμερα τον αγροτικό κόσμο και για το πως βλέπει τα πράγματα να εξελίσσονται στον τομέα αυτό τα επόμενα χρόνια.
Είστε αμπελουργός και Πρόεδρος του Συνεταιριστικού Οινοποιείου του Τυρνάβου. Πότε αποφασίσατε ν’ ασχοληθείτε με τo αμπέλι; Ποια ήταν η πορεία σας μέχρι σήμερα;
Την ενασχόληση με το αμπέλι πρώτα την αποφάσισε ο πατέρας μου όταν μας έπαιρνε με την σούστα (κάρο) από νηπιακής ηλικίας στα κτήματα. Στην πορεία μεγαλώνοντας και μέχρι να τελειώσω το στρατό εργαζόμουν καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους στις εργασίες των κτημάτων μαζί με όλη την οικογένεια μου. Εκείνη την εποχή καλλιεργούσαμε οικογενειακά 13 στρέμματα αμπέλι, 3 στρέμματα αχλάδια και 3 στρέμματα μήλα. Αυτά μέχρι το 1989.Τότε μαζί με τον αδελφό μου αποφασίσαμε να εξελίξουμε τη δουλειά μας. Από το 1991 αρχίσαμε να καταγράφουμε κάθε ενέργεια μας, τις επιλογές μας, τις τεχνικές που εφαρμόζαμε. Κρατούσαμε πλήρες και λεπτομερές αρχείο με αναλύσεις και θέσαμε σε εφαρμογή συστήματα όπως το agro 1- agro 2.
Τότε δεν υπήρχε ούτε καθοδήγηση από το κράτος, ούτε βοήθεια προς το νέο αγρότη. Δώδεκα χρόνια μετά δηλαδή το 2003-2004 επιβεβαιωθήκαμε όταν είδαμε ότι αυτά που κάναμε εμείς από αγάπη για τη γη μας ήρθαν και έγιναν μέρος του Εθνικού σχεδιασμού.
Από το 1989 και μετά και με πολλή δουλειά, ιδρώτα, οργάνωση και πρωτίστως μεράκι, αρχίσαμε να μεγαλώνουμε την εκμετάλλευση. Σήμερα με τον αδελφό μου έχουμε 92 στρέμματα αμπέλι και 120 στρέμματα Ροδάκινα και Αχλάδια. Μέσα δε στο 2017 θα επενδύσουμε σε 17 στρέμματα νέες φυτεύσεις. (Ελπίζοντας βέβαια ότι δε έχουμε φυσικά δυσάρεστες εξελίξεις στον αμπελοοινικό τομέα).
O Αγησίλαος Ραψανιώτης
Πιο είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του Τυρνάβου; Πως θα το εξηγούσατε σε έναν επισκέπτη;
Ο Τύρναβος είναι μια όμορφη περιοχή με μεγάλη ιστορία και κατοικείται από ανθρώπους ανοιχτούς με ζεστή καρδιά και συνετούς. Οι άνθρωποι του είναι ο μεγαλύτερος πλούτος του. Σαν πόλη παρουσιάζει οικιστικό και αγροτοτουριστικό ενδιαφέρον. Έχει πολλές εκκλησίες, χαμάμ και φρούρια αφού ως το 1881 ήταν τα Ελληνικά σύνορα με την Τουρκία. Για εμένα μια από τις ομορφότερες εμπειρίες που μπορεί να ζήσει ο επισκέπτης είναι η ανάβαση στις κορυφές της Μελούνας. Μια παλέτα χρωμάτων ξεπροβάλει μπροστά του, διαφορετική κάθε φορά ανάλογα με την εποχή και τις καλλιέργειες. Στην περιοχή μας υπάρχουν 25.000-27.000 στρέμματα αμπέλια, 11.000-12.000 στρέμματα αχλάδια, 12000-14000 στρέμματα ροδάκινα και γύρω στις 1000 -2000 στρέμματα αμυγδαλιές και βερικοκιές, ξεχωριστά οι αροτραίες καλλιέργειες. Η γη μας, μας δίνει το πρώιμο ροδάκινο και νεκταρίνι, το περίφημο αχλάδι κρυστάλλι Τυρνάβου που καλύπτει το 90% της Ελληνικής παραγωγής.
Ο Τύρναβος είναι μια από τις ελάχιστες περιοχές στην Ελλάδα που έχουν περάσει ήδη σε καθετοποίηση της αμπελοκαλλιέργειας. Ο αμπελουργός στον Τύρναβο εκτός από το σταφύλι του, παράγει και το παραδοσιακό τσίπουρο μέσα από άμβυκες ( άδειες διημέρων) και συμμετέχει και στο συνεταιριστικό οινοποιείο που παραλαμβάνει ετησίως 10000-13000 τόνους σταφύλια. Είναι γνωστό ότι αν ο παραγωγός δεν μπορέσει να γίνει κάτοχος και της υπεραξίας ενός τελικού προϊόντος δεν θα είναι βιώσιμος. Για το λόγο αυτό σε άλλες περιοχές παρατηρούμε εγκατάλειψη των αμπελώνων.
Στον Τύρναβο αποφασίσαμε νωρίς να διαχειριστούμε τις τύχες μας και αυτό μας βγήκε μέχρι σήμερα σε καλό. Με πνεύμα συνεργασίας καταφέραμε να τοποθετήσουμε τα προϊόντα μας και κυρίως το Τσίπουρο και το Ούζο στη συνείδηση του Έλληνα καταναλωτή και όχι μόνο, ως προϊόντα εξαιρετικής ποιότητας και με ιδανική σχέση ποιότητας – τιμής. Εδώ θα ήθελα να τονίσω ότι το ούζο μας παράγεται αποκλειστικά από αμπελοοινική αλκοόλη Ελληνικής προέλευσης.
Ήταν εύκολη απόφαση η ενασχόληση σας με την Προεδρία ενός συνεταιρισμού;
Ήταν εύκολη και δύσκολη αλλά ταυτόχρονα και αναγκαία. Ασχολούμαι πάνω από δεκαπέντε χρόνια με το συνεταιρισμό. Τα τελευταία έξι χρόνια ως πρόεδρος και τα εννέα προηγούμενα ως μέλος του Δ.Σ. Επρεπε να γίνουν ρήξεις και εξ ορθολογισμός πεπραγμένων. Η περίσταση απαιτούσε ν’ αναλάβουμε το συνεταιρισμό και τη μοίρα μας. Κάθε ένας από εμάς, εννοώ τα μέλη του Δ.Σ, ανέλαβε μια ευθύνη στο μέγεθος που μπορούσε ν’ ανταποκριθεί ανάλογα με τις δεξιότητες του. Οι ενέργειες μας υποστηρίχθηκαν από ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ αλλά και της Γενικής Συνέλευσης και προχωρήσαμε γρήγορα σε μικρή μείωση της τιμής του σταφυλιού το οποίο ευνόησε τις πωλήσεις του Συνεταιρισμού άρα και το εισόδημα των παραγωγών – μελών του. Μειώσαμε τις προμήθειες 10-20% και προσπαθήσαμε να αποφύγουμε απολύσεις στο προσωπικό προτείνοντας μείωση μισθών της τάξεως του 15%. Το Δ.Σ είναι υπέρ της πρόληψης και όχι της καταστολής και αυτό στις σημερινές συγκυρίες φάνηκε σωτήριο.
Η απόφαση μου όμως να ασχοληθώ με τα κοινά του Συνεταιρισμού επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την οικογένεια μου αφού ο χρόνος μου έπρεπε ξαφνικά να μοιράζεται ανάμεσα στο συνεταιρισμό και τη δουλειά μου. Και μάλλον η ζυγαριά ευνοεί το συνεταιρισμό. Καθημερινά πρέπει να βρίσκομαι εκεί, να κάνω συναντήσεις με τις υπηρεσίες και τριτοβάθμια όργανα όπως ΣΕΑΟΠ, ΕΔΟΑΟ, ΚΕΟΣΟΕ, ΕΝΑΝΑΕΠ, ΣΘΕΒ και πολλά άλλα. Δε θ’ αναφερθώ στη στοχοποίηση γιατί αυτή είναι ένα κεφάλαιο μόνη της αλλά είναι και αναμενόμενη.
Τι έχετε να πείτε για το Συνεταιριστικό πνεύμα στις ημέρες μας; Υπάρχει μέλλον;
Δεν υπάρχει συνεταιριστικό πνεύμα, αλληλεγγύη, σύμπνοια. Μας χαρακτηρίζει σα λαό ο ατομικισμός και η αποχή από τα κοινά. Εκ του αποτελέσματος κρίνοντας στη δεκαετία του 1980 υπήρχαν 6500 συνεταιρισμοί εκ των οποίων 3500 καθετοποιημένοι. Στη συνέχεια η δραστηριότητα πολλών εξ αυτών μειώθηκε και κάποιοι εγκαταλείφθηκαν. Σήμερα νομίζω ότι το θέμα είναι πιο επίκαιρο από ποτέ αφού η βιωσιμότητα του παραγωγού επιβάλλει τη στροφή του στους συνεταιρισμούς.
Πρέπει να υπάρξει νέο νομικό πλαίσιο όμως. Το κράτος και η Κυβέρνηση πρέπει να είναι απέξω. Ο συνεταιρισμός είναι εθελούσια ένωση για το κοινό συμφέρον. Ο κρατικός παρεμβατισμός πρέπει να τελειώσει. Πρέπει να συνεργαζόμαστε με τους φορείς αλλά όχι να επεμβαίνουν στη λειτουργία μας.
Επίσης πρέπει ο κάθε συνεταίρος να εισέρχεται με αίσθημα ευθύνης και η συμμετοχή του στις αποφάσεις πρέπει να είναι ανάλογη της εισφοράς του. Όλα τα υπόλοιπα σχήματα έχουν αποτύχει. Αν δε συμμετέχει ο συνεταίρος ενεργά και με πίστη τίποτα δε μπορεί να προχωρήσει. Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη.
Ο συνεταίρος πρέπει μόνος του να καταλήξει ότι για την προστασία της περιουσίας του πρέπει να εισφέρει στο στήσιμο του συνεταιρισμού, στο κεφάλαιο κίνησης, να ενισχύσει την αξιοκρατία στην επιλογή των στελεχών, να δεχθεί ακόμα και δυσμενείς γι’ αυτόν ρήτρες για την περίπτωση που δεν εισκομίσει ικανοποιητική ποσότητα σταφυλιών στο συνεταιρισμό.
Ο Συνεταιρισμός του Τυρνάβου δεσπόζει ανάμεσα στις 10 πιο επιτυχημένες οινοποιητικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα. Που εστιάσατε ώστε να δημιουργήσετε τον πιο επιτυχημένο συνεταιρισμό;
Ο συνεταιρισμός υπάρχει από το 1961. Έχει πενήντα πέντε χρόνια ιστορία και το Δ.Σ από την αρχή με τις αποφάσεις του ενίσχυε τη διαφάνεια, την ακεραιότητα, τη συλλογικότητα, την ενίσχυση του συνεταιρισμού με έμπειρο και αποτελεσματικό δυναμικό. Ήταν ανοιχτό σε ιδέες και αποφάσιζε με γνώμονα την λογική αλλά και με διαίσθηση και διορατικότητα. Τα αποτελέσματα μας δικαιώνουν. Λειτουργούμε με καινοτόμες διαδικασίες και οράματα που περισσεύουν για τα Ελληνικά δεδομένα. Εφαρμόζουμε γεωργία ακριβείας, ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης αμπελιών AGRO 1 & 2, συστήματα διασφάλισης ποιότητας HACCP & ISO, κάνουμε χρήση παραγωγή αζώτου από ατμοσφαιρικό αέρα κ.α
Μιλήστε μας για τα προϊόντα της επιχείρησης. Πιο είναι εκείνο που αγαπούν πιο πολύ οι καταναλωτές;
Το τσίπουρο είναι η ναυαρχίδα του συνεταιρισμού. Βάσει του μαθηματικού τύπου και του ορισμού τσίπουρου είμαστε η πρώτη δύναμη στην Ελλάδα. Αυτό οφείλεται στη μεγάλη εισκόμιση στο συνεταιρισμό της σταφυλικής παραγωγής 10000-12000 τόνους. Η περιοχή μας είναι πασίγνωστη για το τσίπουρο του συνεταιρισμού. Ο συνεταιρισμός του Τυρνάβου πρώτος στην Ελλάδα το 1991 έστησε την πρώτη μονάδα εμφιάλωσης τσίπουρου. Είμαστε από τους πρώτους Συνεταιρισμούς στην Ελλάδα που εγκαταστήσαμε μονάδα παραγωγής συμπυκνωμένου και ανακαθαρισμένου γλεύκους και γενικώς φροντίζουμε να είμαστε μέσα στις τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και στις απαιτήσεις της αγοράς.
Είμαστε η πρώτη επιχείρηση που τα προϊόντα της πήραν το Ελληνικό σήμα. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς των ικανών στελεχών μας αλλά και επενδύσεων σε μηχανολογικό εξοπλισμό. Τα στελέχη μας είναι ικανά και εκπαιδευμένα στη διαχείριση μεγάλων όγκων που δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Κάθε χρόνο παράγουμε και πουλάμε περί τους 6500- 7000 τόνους με απόλυτη ασφάλεια και χωρίς καμία έκπτωση στην ποιότητα.
Κάνετε εξαγωγές;
Ο συνεταιρισμός έχει εξαγωγικό προσανατολισμό και ήδη εξάγουμε σε επτά χώρες και έχουμε καταφέρει να εισχωρήσουμε σε δύσκολες αγορές όπως της Αυστραλίας, της Κίνας, του Καναδά και της Γερμανίας.Φιλτράρουμε τις αγορές στόχους και τα σημεία πώλησης, τρέχουμε προγράμματα προώθησης οίνων και αποσταγμάτων σε τρίτες χώρες. Το Δ.Σ διακατέχεται από εξωστρεφή διάθεση και θεωρούμε ότι αυτή είναι και η βάση της μελλοντικής επιβίωσης του συνεταιρισμού.
Πως επηρέασαν την επιχείρηση τα capital controls;
Επηρεαστήκαμε αλλά ήμασταν προετοιμασμένοι ν’ αντέξουμε. Δύο χρόνια πριν την έξαρση της κρίσης εφαρμόσαμε σκληρή τιμολογιακή πολιτική και φιλτράρισμα του πελατολογίου μας δίνοντας κίνητρα στη ρευστότητα.
Ποια είναι τα σχέδια σας για το μέλλον;
Βλέποντας τις εξελίξεις στον Διεθνή χώρο και αξιολογώντας ταυτόχρονα το Ελληνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο επιχειρούμε, τα σχέδια μας για το μέλλον προσανατολίζονται κυρίως στην ανάπτυξη νέων αγορών και στη βελτίωση του δείκτη ανάπτυξης του Συνεταιρισμού.
Έχοντας κατά νου προγράμματα για καινοτόμα προϊόντα τα οποία θα διευρύνουν την γκάμα μας και θα μας εξασφαλίσουν το διαβατήριο για την ανάπτυξη μιας αποτελεσματικής εξαγωγικής δραστηριότητας, προσδοκούμε ότι ο Συνεταιρισμός μας θα είναι στο μέλλον αυτοχρηματοδοτούμενος γεγονός που θα του εξασφαλίσει την βιωσιμότητα του και την αυτονομία του.