Στη εποχή της μετάδοσης της είδησης σε πραγματικό χρόνο, όπου όσα συμβαίνουν πχ στο λιμάνι του Πειραιά στις 12 το μεσημέρι είναι ταυτόχρονα και στην οθόνη της τηλεόρασης μας, είναι ίσως αναπόφευκτο η ιστορία που εκτυλίσσεται μπροστά στο φακό – δικαίως ή αδίκως- να συμπυκνώνεται σε μια φωτογραφία ή στο καρέ ενός βίντεο.
Μια τέτοια περίπτωση αποτελεί και η εικόνα στο λιμάνι του Πειραιά με τον οργισμένο Αφγανό που εμφανίζεται να αρπάζει ένα μωρό- εμφανίζεται ως ο πατέρας του- να το σηκώνει στον αέρα και, όπως φάνηκε στα πλάνα και στις φωτογραφίες που μεταδίδονταν με αστραπιαία ταχύτητα, να κινείται επιθετικά προς έναν λιμενικό με την πρόθεση να του «πετάξει το μωρό». Λίγο νωρίτερα τον είχε προσεγγίσει ένας λιμενικός καθώς ο άνδρας ήταν έξαλλος με την απόφαση εκκένωσης του λιμανιού και είχε διαπληκτιστεί με οδηγό ΙΧ που διερχόταν από το σημείο. Η κίνησή του όμως να προτάξει το μωρό στους λιμενικούς, εξόργισε και σόκαρε δημοσιογράφους που βρίσκονταν στο σημείο, χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, φίλους μας ή γνωστούς μας. Και φυσικά όχι άδικα.
«Έχουμε μια διαφορετική κουλτούρα και μπορεί κάποιοι να μας βλέπουν ή και να μας αποκαλούν “βάρβαρους”. Δεν είναι έτσι. Οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους. Η εθνικότητα και η θρησκεία ή ακόμη και η μόρφωση δεν παίζει ρόλο. Αυτό που ήθελαν ήταν να δείξουν αυτό το μωρό και να το παρουσιάσουν ως θύμα αυτής της κατάστασης που επικρατεί εδώ. Όχι εδώ στο λιμάνι. Στην Ευρώπη»
Αυτό το μικροσκοπικό πλάσμα, που είδε για πρώτη φορά τον κόσμο πριν μερικούς μήνες και βρίσκεται σε πλήρη άγνοια όλων όσων συμβαίνουν γύρω του, έγινε για πολλούς το θύμα και για άλλους το σύμβολο της απόγνωσης των προσφύγων που βρίσκονται σε μια ιδιότυπη κατάσταση «εγκλωβισμού» στο λιμάνι του Πειραιά. Όπως βέβαια και εάν το δει κανείς βρέθηκε σε μια θέση που θα έπρεπε ποτέ να βρεθεί...
Η HuffPost Greece, αναζήτησε λοιπόν αυτό το μωρό και την οικογένειά του, θέλοντας να μάθει τι συνέβη αλλά και να τους δώσει τη δυνατότητα να απαντήσουν στις κατηγορίες που εκτοξεύθηκαν σε βάρος του άνδρα που το σήκωσε στον αέρα και όσων τον επικροτούσαν.
Ο εντοπισμός του βρέφους δεν ήταν δύσκολος. Λίγη ώρα μετά το περιστατικό το είδαμε στην αγκαλιά μιας γυναίκας- που δεν μιλούσε αγγλικά αλλά άτομα γύρω της έλεγαν πως ήταν η μητέρα του- η οποία μετείχε ενεργά στις διαμαρτυρίες Αφγανών προσφύγων μπροστά από τον επιβατικό σταθμό της Ε3 στο λιμάνι του Πειραιά. Δεκάδες παιδιά και ενήλικες περιτριγυρισμένοι από φωτογράφους και τηλεοπτικά συνεργεία φώναζαν ρυθμικά «Open the borders» («Ανοίξτε τα σύνορα) ενώ κρατούσαν στα χέρια τους χαρτιά που έγραφαν «Afghanistan is alone. 50 years war» (Το Αφγανιστάν είναι μόνο. 50 χρόνια πόλεμος) και τη φωτογραφία ενός αγοριού με ματωμένα ρούχα από επίθεση Ταλιμπάν- όπως μάθαμε- που είχε σημειωθεί στη χώρα τους.
Όταν η διαμαρτυρία τελείωσε βρήκαμε ξανά το μωράκι με μια συγγενή των γονιών του που από την περιγραφή που κάνει είναι θεία του. Η νεαρή Μαχλιέ Ναμπιθάντ το κρατά στην αγκαλιά της. Οι κάμερες και οι φωτογράφοι είχαν απομακρυνθεί και εκείνη νανουρίζει το μωρό.
Όπως μας εξήγησε, καταβάλλοντας μεγάλη προσπάθεια να μιλήσει στα αγγλικά, το κοριτσάκι που κρατούσε στην αγκαλιά της ήταν περίπου τεσσάρων μηνών και εδώ και περίπου ένα μήνα μαζί με τη μητέρα του και άλλα μέλη της ευρύτερης οικογένειας ζούσε στο λιμάνι του Πειραιά. Το ταξίδι του, όπως και των συγγενών του, ξεκίνησε πριν τρεις μήνες από το Αφγανιστάν. Σε ηλικία μόλις τριών μηνών ήταν ήδη πρόσφυγας. Τώρα, μετά τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας χαρακτηρίζεται με περισσή ευκολία «μετανάστης».
Η πρώτη ερώτηση είναι φυσικά τι έγινε με το μωρό και εάν αυτός ο άνδρας ήθελε πράγματα να το «πετάξει». «Όχι. Όχι. Κανένας δεν ήθελε να το πετάξει. Ο άνδρας που το σήκωσε ήταν θυμωμένος. Όλοι είμαστε. Για αυτά που γίνονται. Τα σύνορα που δεν ανοίγουν. Επειδή δεν υπάρχει καμία ελπίδα για εμάς του Αφγανούς. Μόνο για τους Σύριους και τους Ιρακινούς». Όπως μας εξηγεί «Εμείς γι' αυτά τα παιδιά φύγαμε από το Αφγανιστάν. Για να ζήσουν. Είχαμε μια ελπίδα ότι θα έρθουμε στην Ευρώπη και θα βρούμε κάτι καλύτερο. Γιατί νομίζετε πως θα κάναμε κακό στα παιδιά μας; Τα αγαπάμε όπως και εσείς. Θέλαμε μόνο να σας δείξουμε πως ό,τι κάνουμε είναι για αυτά. Να δείξουμε πως αν όχι εμάς πρέπει να σκεφτείτε αυτά», απαντά αρκετά θυμωμένη, αφού ήταν δύσκολο να της εξηγήσω πως δεν συμμερίζομαι αυτή την άποψη αλλά πως αυτή είναι η εικόνα που «βγήκε προς τα έξω».
Στη συνέχεια ηρεμεί ενώ μας πλησιάζει και η μητέρα της Ναργκές. Η Μαχλιέ αρχίζει να μας εξηγεί γιατί είναι τόσο θυμωμένοι οι συμπατριώτες της, η ίδια αλλά και οι γονείς του μωρού που γνωρίσαμε ξαφνικά με έναν βίαιο τρόπο. «Ζούσαμε κοντά στο Γκάσνι (περιοχή στο ανατολικό Αφγανιστάν). Εκεί που ζούμε επιτίθενται οι Ταλιμπάν. Όλα μου τα χρόνια θυμάμαι τους Ταλιμπάν και τον πόλεμο. Έχω φίλους και συγγενείς που τους σκότωσαν οι Ταλιμπάν. Που πέθαναν στον πόλεμο. Νομίζαμε πως μετά τους Αμερικανούς οι Ταλιμπάν δεν θα επέστρεφαν αλλά δεν ήταν έτσι. Φοβόμαστε. Όπως φοβούνται και οι Σύριοι και οι Ιρακινοί. Όταν πεθαίνεις ή φοβάσαι πως θα πεθάνεις από τους Ταλιμπάν αυτό δεν είναι πόλεμος;».
Η μητέρα της Μαχλιέ, Ναργκές παρακολουθεί τη συζήτηση και όσο η κόρη της τής εξηγεί τι λέμε αρχίζει να κλαίει. Φωνάζει «Ταλιμπάν...σκοτώνουν» και πιάνοντας τα πόδια του μωρού και ανοίγοντας τα προσπαθεί να μου δείξει πως δολοφονούν τους «απίστους» οι Ταλιμπάν. Εννοεί φυσικά τον θάνατο δια διαμελισμού που είναι μια από τις προσφιλείς μεθόδους εκτέλεσης των εξτρεμιστών. «Και νομίζεις πως εμείς θα του κάναμε κακό;», ρωτά ξανά η Μαχλιέ ενώ σκεπάζει το πρόσωπο του μωρού με τη μαντίλα της για να μην το ενοχλεί ο ήλιος που καίει.
Στο μεταξύ η μητέρα της, βγάζει από μια τσάντα ένα φάκελο με φωτογραφίες. Σε μια βλέπω το ματωμένο πρόσωπο ενός νεαρού άνδρα. Η Ναργές μου δείχνει τη φωτογραφία και αρχίζει να δακρύζει. Ο νεαρός, μεταφράζει η κόρη της, είναι ο γιος της της Ναργκές. Αδερφός της Μαχλιέ και επίσης θείος του βρέφους που κρατά στην αγκαλιά της. «Τον αδελφό μου τον τιμώρησαν οι Ταλιμπάν. Και πριν θέλαμε να φύγουμε αλλά όταν έγινε και αυτό, ξέραμε πως έπρεπε να το κάνουμε. Αν μέναμε θα πέθαινε».
Το ταξίδι τους από το Αφγανιστάν μέχρι και τον Πειραιά κράτησε περίπου δύο μήνες. «Νομίζαμε πως αφού φτάσαμε εδώ πως όλα τα δύσκολα είχαν περάσει. Αλλά όχι. Εδώ δεν είναι Αφγανιστάν ή Τουρκία. Αλλά θέλουμε να πάμε στην Ευρώπη. Για εμάς όμως λένε “όχι δεν γίνεται”».
Λίγη ώρα αργότερα, συναντήσαμε τον Σύριο, Αμχαντ Αλφακχουρί. Μας συστήθηκε ως ένας από τους πέντε πρόσφυγες που έχουν δημιουργήσει μια μορφή συντονιστικού στο οποίο εκπροσωπούνται όλες οι εθνικότητες. Η συζήτηση μαζί του ήταν σαφώς πολύ πιο εύκολη, αφού έχει εργαστεί για χρόνια σε βρετανική ασφαλιστική εταιρεία στο Ντουμπάι και μιλά πολύ καλά αγγλικά ενώ έχει τη διάθεση να μας μιλήσει για όσα προηγήθηκαν.
«Όχι. Όχι. Κανένας δεν ήθελε να το πετάξει. Ο άνδρας που το σήκωσε ήταν θυμωμένος. Όλοι είμαστε. Για αυτά που γίνονται. Τα σύνορα που δεν ανοίγουν....Όλα μου τα χρόνια θυμάμαι τους Ταλιμπάν και τον πόλεμο...Φοβόμαστε. Όπως φοβούνται και οι Σύριοι και οι Ιρακινοί. Όταν πεθαίνεις ή φοβάσαι πως θα πεθάνεις από τους Ταλιμπάν αυτό δεν είναι πόλεμος;»
Όπως μας εξηγεί η ένταση έξω από τον επιβατικό σταθμό της Ε3 ξεκίνησε πριν το περιστατικό με το μωρό. Όταν οι γενικοί γραμματείς τεσσάρων υπουργείων (Μεταναστευτικής Πολιτικής, Εθνικής Άμυνας, Ναυτιλίας και Προστασίας του Πολίτη) ζήτησαν την απομάκρυνση των δημοσιογράφων και των τηλεοπτικών συνεργείων προκειμένου να ενημερώσουν τους πρόσφυγες για τα σχέδια απομάκρυνσής τους, γεγονός που προκάλεσε μια ακόμη εστία έντασης με τους εκπροσώπους του Τύπου...Τα όσα δε άκουσαν οι πρόσφυγες από τους Γ.Γ. - με τη βοήθεια διερμηνέων- προκάλεσαν ακόμη μεγαλύτερη αναστάτωση κυρίως μεταξύ των Αφγανών. «Καταλαβαίνω πως για εσάς, αυτή η εικόνα με το μωρό ήταν ίσως σοκαριστική. Άγρια. Ερχόμαστε όμως από κάπου που υπάρχει πολύ βία, θάνατος, πόλεμος. Γι αυτά τα παιδιά, για να γλυτώσουν από το πόλεμο ξεκίνησαν οι γονείς τους να κάνουν αυτό το ταξίδι. Και βέβαια δεν θα το πέταγε. Να τα γλυτώσουμε θέλουμε, όχι να τα σκοτώσουμε», υποστηρίζει αν και δεν αποκαλύπτει ποιος τελικά ήταν ο άνδρας που άρπαξε το μωρό, πιθανότατα γιατί νωρίτερα είχε ακουστεί πως οι αρχές έκαναν έρευνα για το περιστατικό.
«Έχουμε μια διαφορετική κουλτούρα και μπορεί κάποιοι να μας βλέπουν ή και να μας αποκαλούν “βάρβαρους”. Δεν είναι έτσι. Οι γονείς αγαπούν τα παιδιά τους. Η εθνικότητα και η θρησκεία ή ακόμη και η μόρφωση δεν παίζει ρόλο. Αυτό που ήθελαν ήταν να δείξουν αυτό το μωρό και να το παρουσιάσουν ως θύμα αυτής της κατάστασης που επικρατεί εδώ. Όχι εδώ στο λιμάνι. Στην Ευρώπη. Με αυτές τις συμφωνίες που έχουν γίνει», σχολιάζει και καταλήγει: «Ξέρετε, πολλοί γονείς κρατούσαν με τον ίδιο τρόπο τα μωρά τους όταν τα περνούσαν πάνω από τα συρματοπλέγματα στα σύνορα Τουρκίας – Συρίας. Σχεδόν τα πετούσαν από την άλλη πλευρά για να τα σώσουν. Αυτό δεν ήταν σοκαριστικό; Τα παιδιά στη Δύση, στην Αγγλία πχ, εάν δεν πάνε επί τρεις μέρες στο σχολείο είναι υπόλογος ο γονιός. Γι αυτά τα παιδιά; Που ζουν εδώ, δεν πηγαίνουν σχολείο, και έχουν περάσει τόσα και τόσα...Δεν νοιάζεται κανείς από τις κυβερνήσεις της Ευρώπης;».