Η πρώτη μέρα του ρεπορτάζ στο Διαπολιτισμικό Δημοτικό της Αλσούπολης συνέπεσε με την έναρξη του (δωρεάν) μεσημεριανού φαγητού για τους μαθητές- μαζί με τα σχολεία του Περάματος, «πιλοτικά» εντάχθηκαν στο πρόγραμμα δωρεάν σίτισης και τα Διαπολιτισμικά Σχολεία της Αθήνας.
Το Διαπολιτισμικό σχολείο επισκέφτηκε και ο υφυπουργός Παιδείας, Θεοδόσης Πελεγρίνης. Η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση ανήκει στους τομείς των άμεσων αρμοδιοτήτων του. Ο υπουργός μπήκε στις τάξεις, μίλησε θερμά με τους μαθητές και τους καθηγητές. Έδειχνε ευχαριστημένος, πράγμα απόλυτα φυσιολογικό.
Το Διαπολιτισμικό της Αλσούπολης είναι ένα σχολείο για το οποίο κάθε εκπαιδευτικός ή πολιτικός προϊστάμενος μπορεί να καμαρώνει, ένα σχολείο που η ποιότητα της λειτουργίας του δρα ως πρόκληση συνεχούς βελτίωσης του έργου που επιτελεί.
Συνάντησα τον κ. Πελεγρίνη στο γραφείο του, στον 3ο όροφο του Υπουργείου Παιδείας, όπου μιλήσαμε για τις στοχεύσεις και το ευρύτερο σκεπτικό της (παρούσας) ηγεσίας του Υπουργείου όσον αφορά τη Διαπολιτισμική Εκπαίδευση στην Ελλάδα. (Σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν 13 Διαπολιτισμικά Δημοτικά και 13 Γυμνάσια και Λύκεια- εξ’ αυτών 3 Δημοτικά και 3 Γυμνάσια/ Λύκεια στην Αθήνα).
Κύριε Υπουργέ σας είδα να χαίρεστε αυθεντικά την επίσκεψή σας...
Επισκέφτηκα ένα σχολείο όπου παιδιά από διαφορετικές φυλές συνυπάρχουν, συνεργάζονται, διασκεδάζουν από κοινού, χωρίς «τοίχους» ανάμεσά τους- ναι, ένιωσα εξαιρετική συγκίνηση. Θα ήθελα μόνο σ’ ένα τέτοιο σχολείο να υπάρχουν και γηγενή Ελληνόπουλα και ήδη εργαζόμαστε προς αυτή την κατεύθυνση. Τους τελευταίους μήνες ομάδα εργασίας του Υπουργείου επεξεργάζεται ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για την διαπολιτισμική εκπαίδευση. Σκοπός μας είναι εντός Μαΐου το νέο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης να κατατεθεί στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.
Πόσο σημασία έχει η Διαπολιτισμική Εκπαίδευση στη σημερινή ελληνική κοινωνία;
Μεγάλη και θέλουμε να προσδώσουμε σ’ αυτήν μεγαλύτερη έμφαση. Μεγάλος αριθμός μαθητών, σε σχολεία ειδικά των αστικών κέντρων της χώρας, κατάγονται από άλλες χώρες.
Πρακτικά λοιπόν τι πρέπει να γίνει;
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα, τα βιβλία, οι εκδηλώσεις θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους ότι δε συμμετέχουν, πλέον, μόνο γηγενή ελληνόπουλα. Δε θέλουμε την αφομοίωση. Το κάθε παιδί σκοπός μας είναι να κρατήσει την πολιτισμική του ιδιαιτερότητα αλλά όλα να υπακούν βασικές αρχές. Κυρίως, να αποφεύγουν τις διακρίσεις και τη βία- να αγαπούν και να εφαρμόζουν το διάλογο, που οι αρχαίοι Έλληνες σύστησαν στον υπόλοιπο κόσμο. Μια διαλεκτική κοινωνία είναι σίγουρα και κοινωνία διαλλακτική. Θέλουμε να αποφύγουμε φαινόμενα γκετοποίησης στα Διαπολιτισμικά Σχολεία και να αναδείξουμε υψηλό κύρος στην διαπολιτισμική εκπαίδευση, διαμορφώνοντας τα «Πειραματικά Διαπολιτισμικά». Εκεί θα εφαρμόζονται, όπως και στα υπάρχοντα Πειραματικά, νέες μέθοδοι που ύστερα θα διαχύνονται σε όλο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Στόχος μας είναι τα διαπολιτισμικά σχολεία να αποτελέσουν ρεαλιστική μικρογραφία της σημερινής, πολυπολιτισμικής ελληνικής κοινωνίας.
Δεν ξέρεις πόσο καιρό θα μείνουν στη χώρα αλλά πρέπει να φροντίζεις στο μικρό, συνήθως, διάστημα της παραμονής τους να «κερδίσουν» όσα περισσότερα είναι δυνατό
Το κάθε παιδί σκοπός μας είναι να κρατήσει την πολιτισμική του ιδιαιτερότητα αλλά όλα να υπακούν βασικές αρχές
Έχετε υπόψη σας φαινόμενα γκετοποίησης στα Διαπολιτισμικά Σχολεία;
Όχι, απολύτως όχι. Και σε αυτό είναι κρίσιμος ο ρόλος των εκπαιδευτικών που καταφέρνουν να άρουν τα όποια εμπόδια. Αλλά ως Υπουργείο πρέπει να διαμορφώσουμε το πλαίσιο που διαρκώς θα αποτρέπει τέτοια φαινόμενα.
Στην τωρινή συγκυρία, δεν υπάρχει πρόθεση από πλευράς υπουργείου για την ίδρυση περισσότερων διαπολιτισμικών σχολείων;
Αυτό θα καθοριστεί από τις πραγματικές ανάγκες. Στην Αθήνα, ενδεχομένως, θα χρειαστεί. Αλλά, θα χρειαστούν επίσης χρήματα, εγκαταστάσεις. Το προσφυγικό, που ενέτεινε τις ανάγκες της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης στην Ελλάδα, είναι ένα διεθνές θέμα και θα πρέπει η διεθνής κοινότητα να συνδράμει, να συνεισφέρει οικονομικά. Πρέπει να συνυπολογιστεί και η εκπαιδευτική παράμετρος στην ενίσχυση της Ελλάδας για τον μόχθο που καταβάλλει στο προσφυγικό ζήτημα.
Ποιες είναι οι κατευθυντήριες γραμμές σας για την εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων;
Ούτε μια μέρα, κανένα παιδί προσφύγων ή παιδί μεταναστών χωρίς εκπαίδευση. Δεν το έχουμε κατορθώσει, αποτελεί όμως τον πρωταρχικό στόχο μας. Τα παιδιά που ξεριζώθηκαν από την πατρίδα τους έχουν την ανάγκη να συνεχίσουν το σχολείο τους. Εθελοντές στους προσφυγικούς καταυλισμούς μου έλεγαν πως τα παιδιά προσέρχονται στις ώρες δημιουργικής απασχόλησης μαζί τους, όπου παίζουν και δεν κάνουν μάθημα, με τις σχολικές τους τσάντες στους ώμους. Είναι παιδιά που έφυγαν από τις χώρες τους διωγμένα κι έχουν ανάγκη από την στοργή μας αλλά και την εκπαίδευση, αυτή θα τους υποστηρίξει μακροπρόθεσμα στη νέα τους ζωή. Δεν ξέρεις πόσο καιρό θα μείνουν στη χώρα αλλά πρέπει να φροντίζεις στο μικρό, συνήθως, διάστημα της παραμονής τους να «κερδίσουν» όσα περισσότερα είναι δυνατό.
Ούτε μια μέρα, κανένα παιδί προσφύγων ή παιδί μεταναστών χωρίς εκπαίδευση
Σε τέτοιες προθέσεις και σχέδια όσον αφορά τους «ξένους» πολλοί θα δυσανασχετήσουν...
Υπάρχουν ρατσιστές και εχθρικοί προς τους ξένους, αλλά νομίζω ότι η μεγάλη πλειοψηφία του ελληνικού λαού συμπαρίσταται σε πρόσφυγες και μετανάστες. Η Ελλάδα είναι φιλόξενη χώρα και φιλόξενο κράτος- τα πρώτα ελληνικά συντάγματα του 19ου αι. όριζαν σαφώς πως κάθε ξένος αντιμετωπίζεται ως ελεύθερος πολίτης. Και εκτός των αμιγώς εκπαιδευτικών ή προσφυγικών ζητημάτων είναι εξαιρετικά σημαντικό για όλα τα παιδιά να ζούνε αξιοπρεπώς και να έχουν εργασία οι γονείς τους- ειδάλλως, ένα οικογενειακό περιβάλλον μιζέριας και κοινωνικού αποκλεισμού, γίνεται βαρίδι σε κάθε εκπαιδευτική προσπάθεια.
