Τι ακριβώς συνέβη στην Τουρκία; Αυτό διερωτώνται όλοι. Ήταν «στημένο» το πραξικόπημα; Εάν όχι, ποιοι ήταν πραγματικά πίσω από αυτό; Τι σημαίνει η καταστολή του για τον Ερντογάν και την ευρύτερη περιοχή; Οι αναλύσεις πολλές και μόνο ο χρόνος είναι αυτός που θα δώσει την ορθή απάντηση.
Ωστόσο η Τουρκία αυτή τη στιγμή είναι μια δυστυχής και διχασμένη χώρα, όπως αυτονόητα περιγράφεται από το BBC.
Aρχικά ο Ερντογάν φαίνεται να βγαίνει ισχυρότερος από αυτή την περιπέτεια. Όμως, παρότι όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης καταδίκασαν την απόπειρα του πραξικοπήματος, ο ίδιος δεν φαίνεται να δείχνει καμία μετριοπάθεια και διάθεση συναίνεσης για την επιστροφή στην ομαλότητα και την ενίσχυση της δημοκρατίας. Αντίθετα υπόσχεται εκκαθαρίσεις στο στρατό και αλλού, δεν αποκλείει την επαναφορά της θανατικής ποινής, αφού άλλωστε του το ζητάει ο λαός (δηλαδή οι οπαδοί του) και βάλει με μια άνευ προηγουμένου έπαρση κατά των ΗΠΑ. «Ήταν δώρο Θεού το πραξικόπημα» είπε.
«Εάν είστε σύμμαχος και φίλη χώρα δώστε μας τον Φετουλάχ Γκιουλέν» «ουρλιάζει» ο Τούρκος πρόεδρος.
Την ίδια ώρα ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου το πήγε ακόμη πιο μακρυά προκαλώντας την αντίδραση του αμερικανού ομολόγου του Τζον Κέρι ο οποίος δήλωσε στον Τσαβούσογλου ότι οι ισχυρισμοί που έγιναν δημόσια περί εμπλοκής της Ουάσινγκτον στην αποτυχημένα απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία ζημιώνουν τις σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες, συμμάχους στο NATO.
Μάλιστα ο Κέρι πίεσε την τουρκική κυβέρνηση να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να τηρήσει το κράτος δικαίου στις έρευνες που διεξάγει για την απόπειρα πραξικοπήματος.
Όμως οι τόνοι έχουν ανεβεί και δεν φαίνεται να πέφτουν εύκολα καθώς ο τούρκος πρωθυπουργός, Μπιναλί Γιλντιρίμ απείλησε, όπως μεταδίδει το BBC, πως όποια χώρα σταθεί στο πλευρό του Γκιουλέν θα θεωρηθεί εχθρός της Τουρκίας.
Από που προκύπτει αυτός ο «τσαμπουκάς»; Η Τουρκία ξέρει ότι είναι σημαντικός παίκτης στη Μέση Ανατολή λόγω της γεωγραφικής της θέσης, είναι μέλος του ΝΑΤΟ και μια σουνιτική ισλαμική χώρα αν και με κοσμικό καθεστώς που έχει φιλικές σχέσεις με τα καθεστώτα στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και με το Ισραήλ αλλά και τη Χαμάς.
Και όμως οι πραξικοπηματίες έκαναν λόγο για αποκατάσταση της κοσμικής δημοκρατίας στην Τουρκία. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι ο Ερντογάν, αν και καταφέρνει να κερδίζει τις εκλογές, δεν έχει τη φήμη ενός πολιτικού που τηρεί πάντα τις αρχές της δημοκρατίας. Κάποτε σύμφωνα με το BBC είχε πει: «Η δημοκρατία είναι σαν ένα λεωφορείο που το παίρνεις για να πας στον προορισμό σου και όταν φτάσεις αποβιβάζεσαι». Είναι γνωστό πως έχει επιβάλει λογοκρισία στους δημοσιογράφους που του ασκούν κριτική καθώς και η στάση του όσον αφορά τα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Γνωστές είναι και οι προσπάθειές του για αλλαγή του συντάγματος που θα δίνει περισσότερες εξουσίες στον εκάστοτε πρόεδρο και πρώτα απ΄όλα στον ίδιο.
Παράλληλα ο κ. Ερντογάν κατηγορείται από πολλούς, κυρίως όμως από τον Ρώσο Πρόεδρο Πούτιν για σχέσεις με το Ισλαμικό Κράτος που μάχεται τον Μπασάρ Ασάντ. Στη ζωή όμως τα πράγματα δεν πάνε όπως τα θέλουμε: O πόλεμος στη Συρία γιγαντώνεται, και οι συγκρούσεις με τους Κούρδους και το PKK που μάχεται τους τζιχαντιστές με το δέλεαρ αυτόνομου κράτους από τη Δύση όλο και εντείνονται.
Με αυτόν τον τρόπο η Τουρκία προκάλεσε ιδιαίτερα προβλήματα στην περιοχή και στον εαυτό της ενώ βρέθηκε μπλεγμένη σε μια κατάσταση από την οποία δεν είναι καθόλου βέβαιο πως θα μπορέσει να βγει αλώβητη.
Την ίδια ώρα το πραξικόπημα με στασιαστές τόσο από το 1ο, το 2ο και το 3ο σώμα στρατού εντείνει τον προβληματισμό. Οι εκκαθαρίσεις που έχουν ξεκινήσει και θα συνεχιστούν «σπάνε» το ηθικό των στρατιωτών, προκαλούν σύγχυση, ανοργανωσιά εκ των πραγμάτων και μέχρι τα πράγματα να μπουν σε τάξη, οι μετασεισμικές δονήσεις σε μια χώρα με ανοιχτά μέτωπα στο Κουρδικό και με το Ισλαμικό Κράτος, δεν επιτρέπει να χρησιμοποιηθούν οι ένοπλες δυνάμεις ως μέσο διαμόρφωσης εθνικής στρατηγικής. Ας μην ξεχνάμε ότι οι συγκρούσεις με τους Κούρδους δεν έχουν σταματήσει. Αναλυτές από το Stratfor εκτιμούν ότι θα χρειαστούν χρόνια για να ανακάμψουν οι ένοπλες δυνάμεις και η Τουρκία δεν έχει αυτή την πολυτέλεια του χρόνου καθώς η αστάθεια στην περιοχή διευρύνεται και η τουρκική κυβέρνηση πρέπει να διαχειριστεί το χάος που επικρατεί.
Τα πράγματα δεν είναι απλά, το επισημαίνει και ο Guardian,ο Ερντογάν με τη στάση του και τις δηλώσεις του δείχνει να επέλεξε να διακινδυνεύσει τις σχέσεις με τον έξω κόσμο προκειμένου να κερδίσει την υποστήριξη στο εσωτερικό της χώρας του. Αναλυτές μιλώντας στον Guardian δίνουν έμφαση και στην οικονομία της χώρας. Οι διεθνείς δανειστές έχουν ήδη αγχωθεί από τις αλλεπάλληλες τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία και τις επιπτώσεις που αυτές έχουν στον τουρισμό, αλλά και από τις εικόνες στρατιωτών να πυροβολούν πολίτες και πολίτες να λιντσάρουν στρατιώτες.
«Η Τουρκία δεν είναι Ρωσία. Δεν έχει πετρέλαιο. Επιβιώνει μέσω δανεισμού και ο Ερντογάν βασίζεται σε μια οικονομία που εξαρτάται από μεγάλα έργα υποδομών» σημειώνει ένας αναλυτής.
Το πραξικόπημα ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον Ερντογάν να καταλάβει πως οι υπέρμετρες πολιτικές του φιλοδοξίες μπορεί να έχουν τεράστιο οικονομικό και πολιτικό κόστος. Οι επιπτώσεις της πολιτικής του είναι εμφανείς, ακόμη και αν στην ΕΕ κάνουν τα στραβά μάτια λόγω του προσφυγικού. Εάν ο Τούρκος πρόεδρος δεν το καταλάβει αυτό, τότε κανείς δεν αποκλείει ακόμη ένα πραξικόπημα σε μια περιοχή μπαρουταποθήκη και κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει το μέγεθος των επιπτώσεων, που θα συμπεριλάβουν μεταξύ άλλων τόσο την Ελλάδα όσο και την Κύπρο.
Διαβάστε επίσης:
Ο Ερντογάν καλεί τον Ομπάμα να συλλάβει τον Γκιουλέν
Φετουλάχ Γκιουλέν: Ο ορκισμένος εχθρός του Ερντογάν, στον οποίο θέλει να «φορτώσει» το πραξικόπημα
Γκιουλέν: Μπορεί το πραξικόπημα να σκηνοθετήθηκε από τον Ερντογάν
Προς αποδεκατισμό οι τάξεις των στρατηγών στην Τουρκία μετά το πραξικόπημα
Ερντογάν: Δεν θα αγνοήσουμε το αίτημα του λαού για επαναφορά της θανατικής ποινής