Κάθε χρόνο τον Ιανουάριο, τα βλέμματα στρέφονται στο Νταβός της Ελβετίας, όπου η παγκόσμια ελίτ συγκεντρώνεται εκεί για να συζητήσει για μια σειρά θεμάτων, να προτείνει λύσεις σε ζητήματα που μας απασχολούν και να πάρει πρωτοβουλίες, στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF). Όμως, φέτος, η ελβετική πόλη έχει χάσει κάτι από την λάμψη της και ολοένα και περισσότεροι ηγέτες, όπως η Γερμανίδα Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ, αποφάσισαν να μην παρευρεθούν στα συνέδρια, για να αποφύγουν το στίγμα του «ανθρώπου του Νταβός».
Οι άνθρωποι του Νταβός, οι ηγέτες εκείνοι που δίνουν σταθερά το παρόν στο WEF, θεωρούνται υπέρμαχοι της παγκοσμιοποίησης, επιθυμούν το τέλος των κρατών-εθνών και την άρση των περιορισμών στο διεθνές εμπόριο. Το 2016 όμως σηματοδότησε ίσως το τέλος της πίστης των μεσαίων και κατώτερων κοινωνικοοικονομικών στρωμάτων στο όνειρο της παγκοσμιοποίησης και ο «άνθρωπος του Νταβός», όπως τον χαρακτήρισε ο πολιτικός επιστήμονας Σάμιουελ Χάντινγκτον, έχει στιγματιστεί. Η άνοδος των εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη, η νίκη του Brexit στην Βρετανία και η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες απέδειξαν -μεταξύ άλλων- ότι ο μέσος πολίτης δεν συμμερίζεται την επιθυμία της παγκόσμιας ελίτ για μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία.
ΝΥΤ: Το Νταβός την εποχή του Τραμπ
Σειρά δημοσιευμάτων κάνουν λόγο πλέον για την «ήττα» του WEF. Οι New York Times επισημαίνουν σε σημερινό τους δημοσίευμα ότι ο άνθρωπος του Νταβός είτε απέτυχε να καταδείξει τα πλεονεκτήματα του ανοιχτού εμπορίου, είτε η ίδια η πραγματικότητα του ανοιχτού εμπορίου είναι πολύ πιο πολύπλοκη από ότι πιστεύαμε. Ως απόδειξη της αποτυχίας του Νταβός φέρνει την αποφυγή πολλών ηγετών, όπως η Μέρκελ, να παρευρεθούν σε αυτό ή την στροφή πολιτικών, όπως η Τερέζα Μέι, προς μια στάση αντίθετη στην παγκοσμιοποίηση. Ακόμα, το δημοσίευμα τονίζει πως οι προβλέψεις της ελίτ έχουν διαψευστεί κατά καιρούς. Εξάλλου πέρυσι τον Ιανουάριο ο Τραμπ δεν ήταν παρά ένα «αστείο» στις συζητήσεις πολιτικών, επιχειρηματιών και καλλιτεχνών πάνω από ακριβά ποτά και εδέσματα.
FT: Τέλος στην επιρροή του Νταβός;
Οι Financial Times γράφουν σε νέο δημοσίευμα με τίτλο «Αποδεικνύει η Άνοδος του Τραμπ το Τέλος της Επιρροής του Ανθρώπου του Νταβός;» πως το εκλογικό αποτέλεσμα των ΗΠΑ αποδεικνύει την πολιτική στροφή προς τον εμπορικό προστατευτισμό και την απομάκρυνση από παλαιότερες επιθυμίες δημιουργίας ανοιχτών εμπορικών σχέσεων. Κάνουν μάλιστα λόγο και για το τέλος της Αμερικής ως υπερδύναμη, στα πλαίσια αυτής της στροφής που προαναφέραμε, ενώ ρίχνουν την ευθύνη στην ελίτ που αρκέστηκε στο να απολαύσει τα προνόμια που της προσέφερε η παγκοσμιοποίηση και αγνόησε την υποχρέωσή της να μοιραστεί τα κέρδη της με τους «χαμένους» της ανοιχτής οικονομίας. Οι FT προειδοποιούν όμως ότι και η απάντηση των μεσαίων και χαμηλών οικονομικών στρωμάτων θα έχει τις δικές της συνέπειες.
«Η λαϊκιστική αντίδραση ίσως να γίνει αναπόφευκτη. Όμως, δεν θα οδηγήσουν σε έναν καλύτερο κόσμο, ακόμα και γι΄ αυτούς που την στηρίζουν. Ναι, οι υπεύθυνοι για την χάραξη της πολιτικής θα έπρεπε να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στα προβλήματα των απλών πολιτών, όμως ο απλοϊκός λαϊκισμός που βρίσκεται τώρα σε άνοδο θα αποδειχτεί ακόμα χειρότερος από την ύβρη της ελίτ του Νταβός», αναφέρει το δημοσίευμα.
Guardian: Γιατί έχασε ο άνθρωπος του Νταβός
Τον Νοέμβριο, μετά την εκλογή του Τραμπ, η συγγραφέας Ναόμι Κλάιν είχε γράψει στον Guardian για την ήττα του ανθρώπου του Νταβός, θέλοντας να εξηγήσει τον πραγματικό λόγο ανάδειξης του μεγιστάνα: «Θα κατηγορήσουν τον Τζέιμς Κόμι και το FBI. Θα κατηγορήσουν τον ρατσισμό και τον αποκλεισμό μειονοτήτων από τα εκλογικά κέντρα. Θα κατηγορήσουν τον Μπέρνι Σάντερς ή τον μισογυνισμό. Θα κατηγορήσουν τα τρίτα κόμματα ή τους ανεξάρτητους υποψήφιους. Θα κατηγορήσουν τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης, τα social media και την WikiLeaks. Όμως αυτό δεν περιλαμβάνει την δύναμη που είναι υπεύθυνη για την δημιουργία αυτού του εφιάλτη στον οποίο ξυπνήσαμε: τον νεοφιλελευθερισμό».
Η Κόμι θεωρούσε αιτία την άνοδο της τάξης των ανθρώπων του Νταβός, σε μια περίοδο που ο κόσμος ένιωθε ανασφάλεια, μεταξύ άλλων λόγω της ιδιωτικοποίησης των δημοσίων υπηρεσιών, των πολιτικών λιτότητας, των ελλιπών ελέγχων στα εισαγόμενα εμπορεύματα και των αυξημένων τρομοκρατικών χτυπημάτων. Ο λόγος του Τραμπ ήταν καταπραϋντικός στα αυτιά του μέσου δυτικού άνδρα που είχε δει τα προνόμιά του να χάνονται. Η ελίτ του Νταβός, σύμφωνα με την Κόμι, δεν είχε να τους προσφέρει κάτι, γι' αυτό και έχασε. Όπως είχε πει, ο κόσμος έχει δικαίωμα να νιώθει αδικημένος και δεν πρέπει προκαλεί εντύπωση ούτε το Brexit, ούτε η άνοδος του εθνικισμού. Για να μπορέσει να αποφύγει τον κίνδυνο, η ελίτ θα πρέπει να αναγνωρίσει τα λάθη της και να δώσει προτεραιότητα στα κατώτερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα.
Η ανισότητα και τα δύο πρόσωπα του WEF
Η ανισότητα και η απειλούμενη παγκοσμιοποίηση θα είναι ένα από τα κεντρικά θέματα που θα συζητηθούν στα συνέδρια του φετινού WEF που κάνει «πρεμιέρα» σήμερα, Τρίτη 17 Ιανουαρίου. Με επικριτική ωστόσο διάθεση, πολλά μέσα ενημέρωσης έδωσαν έμφαση στην διατήρηση των «προκλητικών» συνηθειών των ανθρώπων του Νταβός, όπως η διαμονή σε πολυτελείς σουίτες, τα υπερπολυτελή δείπνα και τα πάρτι με κοκτέιλς, στα οποία εργάζεται ένας «σμήνος» σερβιτόρων που παρέχουν τις υπηρεσίες τους 24 ώρες το 24ωρο. Ο Guardian είχε μάλιστα καταδείξει το χάσμα στην αντιμετώπιση των καλεσμένων με εκείνη των εργαζομένων στο ξενοδοχείο Belvedere, όπου φιλοξενείται το Φόρουμ. Ενώ η ελίτ κοιμάται σε πουπουλένια στρώματα, εκατοντάδες σερβιτόροι και μάγειρες κοιμούνται στοιβαγμένοι σε κουκέτες γιατί «δεν υπάρχει αρκετός χώρος» γι' αυτούς.