Χαοτική είναι η εικόνα που διαμορφώνεται στον απόηχο του διατάγματος του προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, σχετικά με τους πρόσφυγες και μετανάστες από μουσουλμανικές χώρες- με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης και την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, σε κοινή τους ανακοίνωση, να υπογραμμίζουν τη σημασία του αμερικανικού προγράμματος μετεγκατάστασης και να τονίζουν πως οι πρόσφυγες «θα έπρεπε να λαμβάνουν ίση αντιμετώπιση για προστασία και βοήθεια, και ευκαιρίες για μετεγκατάστασης, ανεξαρτήτως θρησκείας, εθνικότητας ή φυλής».
Στο μεταξύ ο ακριβής τρόπος εφαρμογής παραμένει ασαφής: Το Στέιτ Ντιπάρμεντ ανέφερε στο BBC πως εργάζεται πάνω στην άμεση εφαρμογή του διατάγματος. Υπενθυμίζεται πως απαγορεύεται η είσοδος στους πρόσφυγες από τη Συρία μέχρι νεωτέρας, ενώ οι άλλες χώρες που επηρεάζονται είναι το Ιράν, το Ιράκ, η Λιβύη, η Σομαλία, το Σουδάν και η Υεμένη. Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι στόχος είναι ο αποκλεισμός «ισλαμιστών τρομοκρατών» και ότι προτεραιότητα εισδοχής θα δοθεί στους χριστιανούς.
Το διάταγμα διακόπτει την εισδοχή όλων των προσφύγων για 120 ημέρες και απαγορεύει για 90 ημέρες την είσοδο πολιτών των προαναφερθέντων μουσουλμανικών χωρών στο αμερικανικό έδαφος, ακόμη και αν κατέχουν νόμιμη βίζα/ άδεια παραμονής. Σημειώνεται πως, μετέδωσε το Reuters αργά το Σάββατο, αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης είπαν ότι οι κάτοχοι πράσινης κάρτας οι οποίοι προέρχονται από τη Συρία και τις άλλες χώρες και βρίσκονται εκτός ΗΠΑ, πρέπει να απευθυνθούν στις αμερικανικές προξενικές αρχές για να εξακριβωθεί εάν μπορούν να επιστρέψουν ή όχι, με την κάθε περίπτωση να ελέγχεται ξεχωριστά.
Όπως έγινε γνωστό, ο ένας από τους Ιρακινούς πρόσφυγες, που είχε κρατηθεί στο αεροδρόμιο JF Kennedy της Νέας Υόρκης κατ΄εφαρμογήν του διατάγματος Τραμπ, ο Χαμίντ Χαλίντ Νταρουίς έγινε δεκτός στο αμερικανικό έδαφος χωρίς εξήγηση, ανακοίνωσε ο συνήγορός του Μαρκ Ντος. Σημειώνεται πως οι δύο Ιρακινοί είχαν εργαστεί για την αμερικανική στρατιωτική διοίκηση στο Ιράκ.
«Είμαστε ευγνώμονες για την απελευθέρωση του κ. Νταρουίς», δήλωσε ο δικηγόρος του προσθέτοντας ότι 11 ακόμη άνθρωποι κρατούνται στο αεροδρόμιο της Νέας Υόρκης.
Σύμφωνα με οργανώσεις υπεράσπισης των δικαιωμάτων των μεταναστών, τουλάχιστον μία οικογένεια προσφύγων κρατείται στο διεθνές αεροδρόμιο του Σαν Φρανσίσκο, αλλά δεν είναι γνωστό πόσοι άνθρωποι βρίσκονται στην ίδια κατάσταση στα υπόλοιπα αεροδρόμια της αμερικανικής επικράτειας.
Άγνωστο είναι επίσης πόσοι επιβάτες εμποδίστηκαν να επιβιβαστούν σε αεροπλάνα διάφορων αεροπορικών εταιρειών που είχαν ως προορισμό τις Ηνωμένες Πολιτείες και πόσοι μόνιμοι κάτοικοι των ΗΠΑ, κάτοχοι πράσινης κάρτας, που έλειπαν στο εξωτερικό βρίσκονται τώρα σε αδυναμία να επιστρέψουν.
Το διάταγμα του Τραμπ έχει προκαλέσει απόλυτο χάος και έχει χωρίσει οικογένειες, δήλωσε ο Αμπεντ Αγιούμπ, νομικός και πολιτικός διευθυντής της Αμερικανο-Αραβικής Επιτροπής κατά των Διακρίσεων.
Ανακοίνωση από ΔΟΜ και Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες
Οι ανάγκες των προσφύγων και των μεταναστών ανά τον κόσμο δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερες, και το αμερικανικό πρόγραμμα μετεγκατάστασης είναι ένα από τα σημαντικότερα στον κόσμο, αναφέρεται στην κοινή ανακοίνωση του ΔΟΜ και της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
«Η UNHCR και ο ΔΟΜ διατηρούν τη δέσμευσή τους για συνεργασία με την αμερικανική κυβέρνηση για τον στόχο που μοιραζόμαστε, για τη διασφάλιση προγραμμάτων ασφαλούς μετεγκατάστασης και μετανάστευσης. Έχουμε την ισχυρή πεποίθηση πως οι πρόσφυγες θα έπρεπε να λαμβάνουν ίση αντιμετώπιση για προστασία και βοήθεια, καθώς και ευκαιρίες για μετεγκατάσταση, ανεξαρτήτως θρησκείας, εθνικότητας ή φυλής. Θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε ενεργά και εποικοδομητικά με την αμερικανική κυβέρνηση, όπως κάνουμε εδώ και δεκαετίες, για να παρέχουμε προστασία σε αυτούς που τη χρειάζονται περισσότερο, και να παρέχουμε στήριξη σε θέματα ασύλου και μετανάστευσης».
Προσφυγές από αμερικανικές οργανώσεις
Αμερικανικές οργανώσεις υπεράσπισης των ατομικών δικαιωμάτων, ανάμεσά τους και η ισχυρή ACLU (Ένωση Ατομικών Ελευθεριών), προσέφυγαν στη δικαιοσύνη κατά του διατάγματος: Η προσφυγή κατά του Τραμπ και του υπουργού Εσωτερικής Ασφαλείας των ΗΠΑ κατατέθηκε το πρωί του Σαββάτου στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης από την Ένωση Ατομικών Ελευθεριών και άλλες οργανώσεις υπεράσπισης των δικαιωμάτων και των μεταναστών, που απαιτούσαν την απελευθέρωση των δύο Ιρακινών που συνελήφθησαν στο αεροδρόμιο JFK.
Οι οργανώσεις ζήτησαν την απελευθέρωσή τους και την άσκηση του δικαιώματός τους να καταθέσουν αίτηση ασύλου στις ΗΠΑ για να αποφύγουν την επιστροφή τους στο Ιράκ, όπου υπάρχουν φόβοι για την ασφάλειά τους.
Οι οργανώσεις επισημαίνουν ότι η κράτησή τους με βάση το διάταγμα Τραμπ και μόνο παραβιάζει την 5η τροπολογία του αμερικανικού Συντάγματος, που προστατεύει τους πολίτες έναντι των καταχρήσεων της εκτελεστικής εξουσίας και εγγυάται τη δικαιϊκή ασφάλεια κάθε ατόμου.
Γενικότερα, οι οργανώσεις ζητούν η μήνυση αυτή να θεωρηθεί πράξη που καλύπτει κάθε άτομο που βρίσκεται στην ίδια κατάσταση και μπορεί να κρατηθεί σε αμερικανικό αεροδρόμιο.
Στα όρια της νομιμότητας
Ειδικοί στις διεθνείς σχέσεις, αλλά και το σύνταγμα της Αμερικής αναφέρουν πως αν και ο πρόεδρος των ΗΠΑ διαθέτει ευρείες αρμοδιότητες, που σημαίνει πως δύναται να επηρεάσει ποικιλοτρόπως την μεταναστευτική πολιτική της Αμερική, η οδηγία του σαφέστατα προσκρούει σε νόμο που εγκρίθηκε το 1965, κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Κανένας άνθρωπος δεν θα πρέπει να τύχει θετικής ή αρνητικής διάκρισης ή προτεραιότητας στην έκδοση βίζας με την ιδιότητα του πρόσφυγα, βασισμένης στη φυλή, το φύλο, την εθνικότητα, τον τόπο γεννήσεως ή την περιοχή κατοικίας» σημειώνει το συγκεκριμένο άρθρο, καθιστώντας προφανή την αντίθεση της απόφασης που απαγορεύει την μετακίνηση πολιτών από συγκεκριμένες χώρες και συγκεκριμένων θρησκευτικών πεποιθήσεων.
Αντιδράσεις από το Ιράν
Το Ιράν αποφάσισε να απαντήσει με μέτρα αμοιβαιότητας στην απόφαση του Ντόναλντ Τραμπ να απαγορεύσει για τρεις μήνες την είσοδο Ιρανών, αλλά και πολιτικών έξι ακόμη μουσουλμανικών χωρών, στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανακοίνωσε το ιρανικό υπουργείο Εξωτερικών.
«Η Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν...σεβόμενη τον αμερικανικό λαό, όμως για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των πολιτών της, αποφάσισε να εφαρμόσει μέτρα αμοιβαιότητας μετά την προσβλητική απόφαση των Ηνωμένων Πολιτειών που αφορά του Ιρανούς πολίτες και για όσο διάστημα αυτό το μέτρο δεν αίρεται», αναφέρεται στην ανακοίνωση που μεταδόθηκε από την ιρανική τηλεόραση.
Τριντό: Ο Καναδάς θα υποδεχτεί τους πρόσφυγες
Ο Τζάστιν Τριντό, πρωθυπουργός του Καναδά, δήλωσε ότι η χώρα του θα υποδεχθεί εκείνους που φεύγουν για να γλιτώσουν τις διώξεις, την τρομοκρατία και τον πόλεμο, «ανεξαρτήτως της πίστης σας».
«Οσοι διαφεύγετε τις διώξεις, την τρομοκρατία και τον πόλεμο να γνωρίζετε ότι ο Καναδάς θα σας υποδεχθεί ανεξαρτήτως της πίστης σας», έγραψε στο Twitter o Τριντό.
«Η διαφορετικότητα είναι η δύναμή μας #WelcometoCanada».
Ο Τζάστιν Τριντό δεν σχολίασε απευθείας την απόφαση Τραμπ. Εδώ και έναν περίπου χρόνο, ο Καναδάς έχει υποδεχθεί περί τους 35.000 Σύριους πρόσφυγες. Ο ίδιος ο Τζάστιν Τριντό υποδέχθηκε στο αεροδρόμιο την πρώτη ομάδα τον Δεκέμβριο 2015.
Μετά την εφαρμογή της απαγόρευσης Τραμπ, η καναδική αεροπορική εταιρεία WestJet ανακοίνωσε ότι αναγκάστηκε να αρνηθεί θέση σε επιβάτη με προορισμό τις ΗΠΑ, διευκρινίζοντας ότι θα επιστρέψει το τίμημα του εισιτηρίου στους επιβάτες τους οποίους αφορά η απόφαση του Τραμπ.
Η Air Canada ανακοίνωσε επίσης από την πλευρά της ότι θα επιστρέψει το τίμημα του εισιτηρίου στους επιβάτες που θα εμποδιστούν να ταξιδέψουν στις ΗΠΑ, διευκρινίζοντας ότι αυτό δεν αφορά παρά μικρό αριθμό επιβατών.
(με επιπλέον πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters, Γαλλικό Πρακτορείο)