Στην Ευρώπη θα βρίσκεται αυτή την εβδομάδα ο Καναδός πρωθυπουργός, Τζάστιν Τριντό, ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να ψηφίσει την συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στον Καναδά.
Ο Τριντό θα βρεθεί στο Στρασβούργο και θα μιλήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Πέμπτη, μια ημέρα μετά από την ψηφοφορία της CETA από τους ευρωβουλευτές. Μια συμφωνία που πέρασε από σαράντα κύματα μέχρι να ολοκληρωθεί και «σκόνταψε» τον περασμένο Οκτώβριο στις αντιδράσεις της Βαλλονίας, του γαλλόφωνου τμήματος του Βελγίου.
Τελικά οι αντιρρήσεις κάμφθηκαν και τώρα η συμφωνία θα βρεθεί την Τετάρτη ενώπιον των ευρωβουλευτών που θα κρίνουν το μέλλον της. Οι πιθανότητες είναι ότι θα περάσει, όχι όμως χωρίς ενδοιασμούς. Σύμφωνα με πληροφορίες της HuffPost Greece, που βρέθηκε στις Βρυξέλλες την περασμένη εβδομάδα, ούτε το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (EPP), ούτε οι Σοσιαλιστές (S&D) είχαν καθορίσει πλήρως την στάση που θα κρατήσουν και οι συσκέψεις έδιναν και έπαιρναν.
Βασικό σημείο ωστόσο που συνηγορεί στο ότι τελικά θα περάσει η συμφωνία, είναι το εξής: υπάρχει ο φόβος ότι εάν καταψηφιστεί, θα ερμηνευθεί ως προώθηση της προστατευτικής οικονομικής πολιτικής, κάτι που παραπέμπει στη λογική Τραμπ και στους ακραίους του ΕΚ. Ως εκ τούτου θα υποστηριχθεί για να περάσει και προς τον κόσμο ότι η Ευρώπη παραμένει θετική στο ανοικτό εμπόριο και τη συνεργασία. Μια εικόνα που θέλει να συντηρήσει και ο ίδιος ο Τριντό.
Η συμφωνία ουσιαστικά ανοίγει το εμπόριο μεταξύ του Καναδά και της ΕΕ και θα φέρει μείωση των δασμών, με στόχο την πλήρη εξάλειψή τους 7 χρόνια μετά την εφαρμογή της συμφωνίας. O Καναδάς είναι o 12ος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, οπότε η μείωση των δασμών, θα αποφέρει σημαντικά οικονομικά οφέλη στην οικονομία της ΕΕ. Η αναμενόμενη εξοικονόμηση είναι περίπου 600 εκατ. ευρώ ετησίως. Σημαντικό αναμένεται να είναι και το όφελος για την Ελλάδα, αφού η χώρα μας (που εισάγουμε σχεδόν τα πάντα) έχει θετικό εμπορικό ισοζύγιο μόνο με τον Καναδά (δηλαδή εξάγουμε περισσότερα από αυτά που εισάγουμε).
Η μείωση των δασμών θα ισχύσει για όλους σχεδόν τους κλάδους. Στη Γεωργία θα διατηρηθούν οι εξαιρέσεις, αλλά η μείωση αφορά το 92% των γεωργικών προϊόντων. Στα θετικά πιστώνεται και η αναγνώριση μεγάλου αριθμού ΠΟΠ και η απαγόρευση των GMOs. Η μείωση των δασμών θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση στους καναδούς καταναλωτές.
Κάθε χρόνο, η καναδική κυβέρνηση αγοράζει 30 εκατ. ευρώ αγαθά και υπηρεσίες σε ιδιωτικές εταιρείες. Με την ισχύ της CETA οι αγορές αυτές θα είναι ανοικτές σε ευρωπαϊκές εταιρείες.
Εκτιμάται ότι το σταθερό επενδυτικό πλαίσιο που θα δημιουργηθεί με την εφαρμογή της CETA θα ενισχύσει την απασχόληση στην Ευρώπη. Οικονομικές μελέτες υποστηρίζουν ότι για κάθε 1 δισ. ευρώ που θα επενδυθεί από την ΕΕ θα υποστηρίζονται 14.000 θέσεις εργασίας.
Ένα ακόμη βασικό σημείο είναι η προστασία της φέτας. Μέχρι σήμερα η ονομασία προέλευσης προστατευόταν μόνο για τα κράτη της ΕΕ και όχι για τρίτο κράτος. Μετά την εφαρμογή της συμφωνίας θα προστατεύεται και από τον Καναδά (μέσα στη 5ετία).
Αυτό δεν σημαίνει ότι η απόφαση αυτή δεν ήρθε με δυσκολία. Γενικά η CETA, όσον αφορά στο ζήτημα προστασίας των ευρωπαϊκών προϊόντων Γεωγραφικών Ενδείξεων, εξασφαλίζει πλήρης προστασία για 15 προϊόντα της χώρας μας (ενδεικτικά αναφέρουμε τις ελιές Καλαμάτας, το κασέρι, το μανούρι και τέσσερα ελαιόλαδα). Ωστόσο, για πέντε συνολικά τυριά (Asiago, Feta, Fontina, Gorgonzola, Munster) προβλέπεται ότι θα επιτρέπεται στους παραγωγούς του Καναδά που έκαναν χρήση των ονομασιών αυτών μέχρι τις 18/10/2013 να εξακολουθούν να τους χρησιμοποιούν, απαγορεύοντας ουσιαστικά τη χρήση των ονομασιών αυτών μόνο σε μελλοντικούς παραγωγούς (μετά δηλαδή την ανωτέρω καταληκτική ημερομηνία).
Επίσης, προβλέπεται ότι η χρήση των ονομασιών αυτών θα συνοδεύεται από διατυπώσεις όπως «kind», «type», «style», «imitation», ή κάτι συναφές, σε συνδυασμό με μία ευανάγνωστη και ορατή ένδειξη της γεωγραφικής προέλευσης του συγκεκριμένου προϊόντος, ενώ απαγορεύεται πλέον και η χρήση ενδείξεων (σε παλιούς και νέους παραγωγούς) οι οποίες παραπέμπουν στην Ελλάδα. Η χώρα μας υποστήριξε τόσο σε επαφές της με την Κομισιόν όσο και με τους αρμόδιους φορείς του Καναδά, ότι υφίστανται δυνατότητες βελτίωσης του πλαισίου προστασίας των Γεωγραφικών Ενδείξεων στο πλαίσιο της CETA μέσω των εξής διοικητικών μηχανισμών όπως θεσμοθέτηση διοικητικής διαδικασίας για την αποτροπή κυκλοφορίας προϊόντων με παραπλανητικές ενδείξεις, κατάρτιση αναλυτικού καταλόγου παλαιών χρηστών της ονομασίας «φέτα» και ρύθμιση του ζητήματος σήμανσης σχετικής με τη διάκριση της ζωικής προέλευσης του γάλακτος. Τα ανωτέρω θα επιτρέψουν την αποτελεσματικότερη προστασία της ελληνικής φέτας στον Καναδά. Τελικά, η Κομισιόν υπέγραψε Δήλωση, με την οποία δεσμεύεται μέσα σε 5ετίας, όλες οι Γεωγραφικές Ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένης της φέτας, να απολαμβάνουν το ίδιο επίπεδο προστασίας και στον Καναδά. Να σημειωθεί ότι οι Δηλώσεις δεν έχουν νομική ισχύ, αλλά μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση προσφυγής στο Δικαστήριο.
«Ειδικά για την Ελλάδα στηρίζουμε σε αυτό το σημείο την θέση της κυβέρνησης που εγκαταλείποντας για μια φορά τις ιδεοληψίες της όχι μόνο ψήφισε τη συμφωνία αλλά παρέθεσε και τους σωστούς λόγους, δηλαδή τη στήριξη της ιδιωτικής οικονομίας: διευκόλυνση εξαγωγών (όπου ήδη έχουμε θετικό ισοζύγιο), δυνατότητα παροχής υπηρεσιών μεταφοράς από τις ναυτιλιακές μας εταιρίες, συμμετοχή στους διαγωνισμούς προμηθειών σε εθνικό αλλά και περιφερειακό επίπεδο, προστασία (μερικώς) της φέτας με σταμάτημα της ασυδοσίας στη χρήση σημάτων», επεσήμανε ο ευρωβουλευτής του Ποταμιού, Μιλτιάδης Κύρκος, μιλώντας στη HuffPost Greece.
Μια από τις «γκρίζες ζώνες της CETA είναι η επίλυση των διαφορών. Η CETA προβλέπει ότι οι ξένες εταιρείες θα έχουν το δικαίωμα να μηνύουν τις χώρες όπου θα δραστηριοποιούνται εάν θεωρούν ότι πλήττονται οι επενδύσεις τους. Επικριτές της συμφωνίας υποστηρίζουν πως εκχωρούνται δυνάμεις στις πολυεθνικές, αλλά αρκετοί ηγέτες στην Ευρώπη εικάζουν ότι υπάρχει πολιτική σκοπιμότητα. Η ανησυχία έγκειται στο ότι ο μηχανισμός αυτός θα μπορούσε να αποδυναμώσει τη ρυθμιστική εξουσία των κρατών μελών, επιτρέποντας την αμφισβήτηση της ισχύουσας νομοθεσίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοίμασε μια Δήλωση για την ενίσχυση της ανεξαρτησίας και της αμεροληψίας αυτού του δικαστηρίου.
Υπάρχει ανησυχία για το άρθρο 8.9 ότι αντιπροσωπεύει μόνο αόριστες οδηγίες, τονίζοντας ότι το γεγονός και μόνον αν ένας κανονισμός επηρεάζει αρνητικά τις επενδύσεις δεν δικαιούνται αυτόματα την αποζημίωση (άρθρο 8.9, παρ. 2) δεν εμποδίζει μια εταιρεία να υποβάλει καταγγελία, εάν κρίνει ότι «τα νόμιμα δικαιώματα» της έχουν επηρεαστεί από τον νομοθετημένο Κανονισμό. Για παράδειγμα αν ένα συστατικό ενός τροφίμου στην Ευρώπη θεωρείται καρκινογόνο και στον Καναδά όχι, και η Ευρώπη απαγορεύσει την εισαγωγή αυτού του τροφίμου, η εταιρεία που το παράγει μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο θεωρώντας ότι έχουν θιγεί τα νόμιμα δικαιώματα της.
Σύμφωνα με τον κ. Κύρκο, μετά από παρέμβαση της Ομάδας των Σοσιαλιστών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λόγω των ανησυχιών που εξέφρασε η κοινωνία των πολιτών σχετικά με τον μηχανισμό επίλυσης επενδυτικών διαφορών μεταξύ ιδιωτών και κρατών, το Κοινοβούλιο ζήτησε να καταργηθεί η μορφή του ISDS που ίσχυε και να αντικατασταθεί από ένα σύστημα επενδυτικών δικαστηρίων με μόνιμους δικαστές και διαφάνεια. «Σύστημα όχι τέλειο αλλά σίγουρα καλύτερο από ότι ισχύει πριν την υπογραφή της συμφωνίας» τόνισε.
«Το ελεύθερο εμπόριο, εάν είναι δίκαιο, συμβάλλει σημαντικά στην ευημερία και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο για την προώθηση μιας ατζέντας κοινωνικής δικαιοσύνης και βιώσιμης ανάπτυξης, τόσο στην ΕΕ όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε μια αρρύθμιστη και αυξανόμενων αντιθέσεων παγκοσμιοποίηση, η πρόταση της ΕΕ προσφέρει της απαιτούμενες ρυθμίσεις και έδαφος για μια δικαιότερη αναδιανομή του πλούτου. Όσοι αρνούνται τη CETA είτε μας παγιδεύουν στην άναρχη παγκοσμιοποίηση είτε -όπως ο Τραμπ- πριμοδοτούν τον προστατευτισμό και το κλείσιμο των (εμπορικών) συνόρων κλείνοντας το μάτι σε ένα για πάντα χαμένο παρελθόν» κατέληξε ο κ. Κύρκος.
Τον Ιούλιο 2016 το Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα τη προτεινόμενη Συμφωνία. Πρόκειται για μια μικτή Συμφωνία αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επικυρωθεί από όλα τα κράτη μέλη. Υπογράφηκε στις 30 Οκτωβρίου. Αφού γίνει η ψηφοφορία στις 15 Φεβρουαρίου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και με τη προϋπόθεση ότι είναι θετική, μετά μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία επικύρωσης από τα εθνικά και τα περιφερειακά κοινοβούλια και φυσικά το Καναδικό Κοινοβούλιο. Μέχρι να ολοκληρωθεί η επικύρωση από όλους η CETA θα έχει μερική εφαρμογή.