Μπορεί τα θέματα στην ατζέντα της Συνόδου των Ηγετών των Χωρών του Νότου στη Μαδρίτη να περιστρέφονταν στις γενικώτερες πολιτικο-οικονομικές εξελίξεις, τη Συρία, τον Ντάισελμπλουμ και το Eurogroup, το περιεχόμενο της Λευκής Βίβλου, εκείνο όμως που ειδικότερα μονοπώλησε το ενδιαφέρον των δημοσιογράφων ήταν η θέση υπεροχής με την οποία αντιμετωπίζεται πλέον η παρουσία του Πορτογάλου Αντόνιο Κόστα διεθνώς, χάρις στα εξαιρετικά αποτελέσματα που έχει επιτύχει για την οικονομία της χώρας του.
Και όντως, ο Πορτογάλος ηγέτης προσέλκυσε το ενδιαφέρον όλων των δημοσιογράφων, καθώς σε τόσο δύσκολους καιρούς για τον Ευρωπαϊκό Νότο, ιδιαίτερα για τις σοσιαλιστικές κυβερνήσεις στην περιοχή, είναι ο μόνος που έχει καταφέρει η χώρα του να μειώσει το χρέος της πολύ κάτω από τις ευρωπαϊκές απαιτήσεις και να δώσει αυξήσεις σε μισθούς και συντάξεις και να μειώσει την ανεργία.
Μεγάλες εφημερίδες, όπως η ισπανική Εl Publico, ή η El Pais κι η ιταλική Corriere della Sera που φιλοξενούν συνέντευξή του την επαύριο της συνόδου, προβάλλουν ιδιαίτερα τις επιδόσεις του Κόστα στην οικονομία, αλλά συνάμα υμνούν και τη δυνατότητά του να ηγείται ενός πολυκομματικού υπουργικού συμβουλίου και να κατορθώνει να ισορροπήσει τις μετριοπαθέστερες θέσεις με τις ακροαριστερές τάσεις των Κομμουνιστών και του Μπλοκ της Αριστεράς, να ενώνει τις διαφορές του, χωρίς να αφίσταται ουδεμιάς των υποχρεώσεών του έναντι της Τρόικας και της Ευρώπης για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.
Παρ’ ότι πριν λίγους μήνες, ο ‘συνήθης ύποπτος’ Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε κουνήσει το δάκτυλο στην Πορτογαλία προειδοποιώντας ότι τα φιλολαϊκά μέτρα του Κόστα είχαν αυξήσει κατά 40% το δημόσιο χρέος, σήμερα τα οικονομικά δεδομένα της χώρας είναι αδιαφιλονίκητα ακόμη κι από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Το 2016, το χρέος μειώθηκε στο 2,1%, με δυναμική να φθάσει και το 2%, τα κρατικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 0,8% , χάρις στους εισπραχθέντες φόρους από την παραγωγή και τις εξαγωγές, ενώ τα έξοδα μειώθηκαν κατά 1,1%. Παράλληλα, οι θέσεις εργασίας στη χώρα αυξήθηκαν κατά 90.000, με το ποσοστό της ανεργίας να δείχνει τάσεις μείωσης κάτω από διψήφιο αριθμό: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ανεργία 10,1% για φέτος και 9,4% για το 2018. Στοιχεία που δικαιολογούν στο έπακρο το διεθνές ενδιαφέρον για το ‘πορτογαλικό παράδειγμα’.
Μάλιστα, οι εφημερίδες τονίζουν πως Γάλλοι κι Ισπανοί σοσιαλιστές τον προσεγγίζουν για να τους εξηγήσει πώς έχει καταφέρει αυτό το μικρό θαύμα, ενώ η Corriere πηγαίνει ακόμη παραπέρα, ρωτώντας τον Κόστα εάν ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας και εκ νέου διεκδικητής της εξουσίας Ματέο Ρέντσι έχει έλθει σ’ επαφή μαζύ του για συμβουλές.
Μολαταύτα, δεν είναι όλα ρόδινα για την Πορτογαλία και τούτο οφείλεται σε τρεις παράγοντες που μπορεί ν’ αποδειχθούν κρίσιμοι στο μέλλον. Και για τον λόγο τούτο, παρά τις θετικές εκθέσεις της, η εταιρεία αξιολόγησης Fitch δεν αποτολμά να αποσπάσει την Πορτογαλία από τη χαμηλή βαθμολογία του ΒΒ+. Τα τρία αγκάθια στα πλευρά της πορτογαλικής οικονομίας είναι η προβλεπόμενη ισχνή ανάπτυξή της, μόλις 1,6% για φέτος, το μεγάλο δημόσιο χρέος της, που φθάνει το 130% του ΑΕΠ κι η αναπόφευκτη τεράστια δαπάνη που θα χρειασθεί να καταβάλει για την ανακεφαλαίωση του τραπεζικού της συστήματος.
Ιδίως για το τραπεζικό σύστημα της Πορτογαλίας, που το Eurogrpoup χαρακτηρίζει «γενικώς εύθραυστο» και με δεδομένη την ισχνή βοήθεια που είναι διατεθειμένη να διαθέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο Κόστα θα χρειασθεί μόνον για την διάσωση της κρατικής Γενικής Τράπεζας Καταθέσεων (Caixa Geral de Depositos) να διαθέσει 2,5 δισεκ. Ευρώ. Η δε Fitch υπολογίζει πως η διάσωση αυτή θα είναι ακόμη υψηλότερη (2,7 δισεκ. Ευρώ) γεγονός που θα προκαλέσει αύξηση του ελλείμματος στο 3%, ενώ οι ειδικοί της εκτιμούν πως η ψαλίδα των εξόδων της Πορτογαλίας ένεκα αυτής της κίνησης θα αυξηθεί κατά 1,1%.
Όπως τονίζει δε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) Κλάους Ρέγκλινγκ οι επενδυτές επιδεικνύουν ‘νευρικότητα’ απέναντι στην Πορτογαλία εξαιτίας του μεγάλου χρέους της, του ευάλωτου χρηματοοικονομικού τομέα της, τη χαμηλή ανταγωνιστικότητά της και στην προοπτική το χρέος να φθάσει ξανά τα επίπεδα προ κρίσεως, με αποτέλεσμα να διαιωνισθεί ο έλεγχος από την Τρόικα.
Πηγή: El Pais-Corriere della Sera-El Publico-O Publico-Jornal de Noticias, Απόδοση: ΑΠΕ-ΜΠΕ