Συναντηθήκαμε σε ένα γηπεδάκι μπάσκετ στο Γαλάτσι, τη γειτονιά του. Τον διέκρινα από μακριά -ογκώδης, με τατουάζ στο πρόσωπο και με τα τέσσερα σκυλιά του μαζί. Ο Παναγιώτης Μηλάς είναι ο ιδρυτής και ιθύνων νους της Ομάδας Αντιμετώπισης Κακοποίησης Σκύλων «Angels». Οι δράσεις τους, οι επεμβάσεις τους σε περιστατικά κακοποίησης, έχουν γίνει γνωστές πανελλαδικά και η αποδοχή τους -στα social media π.χ.- είναι πρωτόγνωρη.
«Και δεν είναι μόνο τα likes», λέει ο Παναγιώτης. «Η εκτίμηση, η αγάπη από ανθρώπους στο δρόμο είναι εκπληκτική, άνθρωποι μου δίνουν το χέρι τους, με αγκαλιάζουν. Έρχονται πιτσιρικάδες να βγάλουμε μαζί φωτογραφία -αυτό είναι το πιο ελπιδοφόρο».
Όσο τον ακούω, κάποιες φορές μειδιώ ασυναίσθητα. Αντανακλαστικά φαντάζομαι την έκφραση στο πρόσωπο κάποιου που κακοποιεί το σκύλο του, όταν ξαφνικά εμφανίζεται στην πόρτα του ο Παναγιώτης...
Ο Ντίζελ, το πιτ μπουλ και πρώτο σκυλί του Παναγιώτη, έχει αράξει ο μισός πάνω στα πόδια μου και μου γλείφει το χέρι. «Να τα... τα επικίνδυνα πιτ μπουλ», μου λέει γελώντας. «Με τον Ντίζελ έγινε η πρώτη μου επαφή με τα σκυλιά -πάντα τα αγαπούσα αλλά δεν είχα σκοπό να πάρω σκύλο. Και με τον Ντίζελ, που βαφτίστηκε μόνος του έτσι όταν έβαλε τα μούτρα του σ' έναν κουβά πετρέλαιο, δεν κάναμε αμέσως τρελή χημεία, μάλλον αδιάφοροι ήμασταν. Είχα αγχωθεί στην αρχή, έκανα και λάθη γιατί δεν ήξερα από σκυλιά τίποτα. Διάβασα όμως, ασχολήθηκα με τον σκύλο και έμαθα να του φέρομαι. Αφιέρωσα χρόνο και χτίσαμε σχέση -πλέον με εμπιστεύεται απόλυτα και επικοινωνούμε ψυχικά. Αν με δει με σκυμμένο κεφάλι όταν είμαι στις μαύρες μου, έρχεται και μου σηκώνει το κεφάλι με τη μουσούδα του».
«Ο Μαρκ Τουέην είχε γράψει πως ένας άνθρωπος που δεν αγαπά τα σκυλιά κρατά ένα τμήμα της καρδιάς του κλειστό», του λέω. «Ένα τεράστιο τμήμα», απαντά. «Ο Ντίζελ με άλλαξε σαν άνθρωπο -δεν περιγράφεται αυτό σε άλλον άνθρωπο, πρέπει να το βιώσει».
«Κάποτε μας πλησίασε ένας άνθρωπος, με το ζόρι στεκόταν όρθιος και περπάταγε. Χάιδεψε τον Ντίζελ και του λέω “τα αγαπάτε ε;”. Λέει, “ναι, πολύ, όταν γίνω καλά θα πάρω έναν”. Πιάσαμε την κουβέντα, “έχασα τον σκύλο μου και έπαθα εγκεφαλικό” μου είπε -στο λέω τώρα και ανατριχιάζω. Στράβωσε ο άνθρωπος, έγινε σα σίγμα τελικό από τη στενοχώρια του. Αν μου το λέγανε αυτό πριν τον Ντίζελ, θα τον θεωρούσα άρρωστο στο μυαλό. Πλέον ό,τι και να μου πεις για την αγάπη ανθρώπου και σκύλου θα μου φανεί φυσιολογικό. Είναι τόσο αγνό, τόσο πρωτόγονο, αληθινό και φυσικό το δέσιμο που και ο σκληρότερος άνθρωπος μπορεί να γίνει αλοιφή».
Ο ακτιβισμός πως ξεκίνησε;
«Βλέπω πράγματα γύρω μου που δε μου «κολλάνε» στο κεφάλι. Προσπαθώ να βοηθήσω τα αδύναμα πλάσματα, έχω "σφηνώσει" σε υπονόμους για να απεγκλωβίσω γατάκια μικρά σα χουφτίτσες, περιστέρια έχω βοηθήσει. Κάποια στιγμή στην Πεύκη είδα μια πινακίδα του Δήμου "απαγορεύονται τα σκυλιά", την αφαίρεσα και ανέβασα το βιντεάκι στο διαδίκτυο. Δύο εκατομμύρια άνθρωποι το είδαν. Ο Δήμος την αντικατέστησε και την ξαναέβγαλα -τρεις μέρες μετά ο ίδιος ο Δήμος άλλαξε τις πινακίδες σε όλη την Πεύκη. Και στο Άλσος Περιστερίου όπου απαγορεύονταν τα σκυλιά μετά από «παρέμβαση» που έκανα στις πινακίδες και δημοσιοποίηση στο ίντερνετ, οι πινακίδες "απαγορεύεται" αντικαταστάθηκαν με αυτές που δείχνουν ένα κοριτσάκι να μαζεύει τα περιττώματα του σκύλου της και, πλέον, τα σκυλιά επιτρέπονται στο Άλσος, με το βιβλιάριο και το τσιπάκι τους, όπως πρέπει. Να που χρησιμεύει η δημοσιότητα. Δεν υπήρχε ελπίδα με όποιον άλλο τρόπο.
«Και αυτοκίνητα όταν βλέπω παρκαρισμένα σε ράμπες αναπήρων, μου “γυρνάει” το κεφάλι. Περνάω από πάνω τους πατώντας στο καπό κι έχω και τα σκυλιά μου μαζί, ο Φρέντο και ο Ντίζελ το κάνουν με μεγάλη χαρά. Το βρίσκω πολύ ασεβές, μεγάλη γαϊδουριά να μην επιτρέπεις σε έναν ανάπηρο να ανέβει στο πεζοδρόμιο. Για τους ανθρώπους που θεωρούνται αδύναμοι και για τα πλάσματα αυτά (μου δείχνει τα σκυλιά του) άνετα παίζω σφαλιάρες. Δεν ψάχνομαι αλλά αν δω κάτι τόσο στραβό μπροστά μου, αρρωσταίνω. Κι ένα τέτοιο “στραβό” που βαρέθηκα να βλέπω μπροστά μου είναι η κακοποίηση σκύλων».
«Άκουσα τόσες φορές για ανθρώπους με σκυλιά στο μπαλκόνι, που τα δέρνουν συνέχεια και όταν τους έκαναν γείτονές τους παρατήρηση, αυτοί τους απειλούσαν ότι θα τους σπάσουν τα πόδια, ότι θα τους κάψουν το αμάξι. Ακόμα και η αστυνομία αν δεν υπάρχει επώνυμη καταγγελία έχει δεμένα τα χέρια της».
«Και δεν το πιστεύω ότι ζω σε μια χώρα όπου αυτός που κακοποιεί το ζώο του, αντί να είναι ο ξεφτιλισμένος της κοινωνίας και της γειτονιάς, είναι ο “μάγκας” -τον φοβούνται και έχει το ελεύθερο να φέρεται έτσι και να απειλεί. Αυτοί οι τύποι δεν θα 'πρεπε να βρίσκουν δουλειά, να έχουνε γκόμενα και φίλους, θα έπρεπε να τους ξερνάει η κοινωνία. Και αντί γι' αυτό, κάνουν (οι άλλοι) στην άκρη για να περάσουν. Θέλησα να κάνω μια προσπάθεια για να αλλάξει αυτή η κατάσταση».
«Και σκέφτηκα να φτιάξω μια ομάδα: παρακολουθούμε περιστατικά κακοποίησης, συγκεντρώνουμε φωτογραφικό υλικό, γινόμαστε εμείς οι ίδιοι μάρτυρες του κάθε περιστατικού, ξέρουμε που μένει ο δράστης, ακόμα και τι ώρες είναι στο σπίτι του. Και πηγαίνουμε εκεί μαζί με την αστυνομία, σαν μάρτυρες, ώστε τα χέρια των αστυνομικών να είναι λυμένα -με τους αυτόπτες μάρτυρες μπορεί να επιβάλλει τον νόμο. Η ομάδα μας ήρθε να καλύψει το κενό που εμπόδιζε το νόμο και την αστυνομία να λειτουργήσουν».
«Ο τρόπος λειτουργίας της ομάδας είναι συγκεκριμένος -πώς μιλάμε στους δράστες, πώς συνεργαζόμαστε με την αστυνομία».
Είμαστε πάντα ευγενείς, ακόμα και στους δράστες μιλάμε πάντα στον πληθυντικό. Θέλουμε να δείξουμε ότι η φιλοζωία αντιπροσωπεύεται από άτομα με αξιοπρέπεια.
«Στα βιντεάκια των περιστατικών δεν εκθέτουμε ποτέ κανέναν, δεν αποκαλύπτουμε ονόματα, δεν φαίνονται πρόσωπα. Είμαστε πολύ προσεκτικοί γιατί οι δράσεις μας γίνονται στα φανερά και παίρνουν δημοσιότητα -δεν πάμε νύχτα, κόβουμε το λουρί ενός σκύλου που ταλαιπωρείται και μετά εξαφανιζόμαστε. Με την αστυνομία συνεργαζόμαστε με τα τοπικά τμήματα, ανάλογα με το που είναι το κάθε περιστατικό, μιλάμε πριν με τον διοικητή και γενικά έχουμε πολύ καλή συνεννόηση. Έχει πολλούς φιλόζωους η ΕΛ.ΑΣ., πολλά νέα παλικάρια που έχουν και οι ίδιοι ζώα και είναι ήδη ευαισθητοποιημένοι».
«Νόμος απαράβατος της ομάδας είναι ότι δε διαχειριζόμαστε χρήματα. Είμαστε απόλυτα καθαροί, δεν μπορεί να μας προσάψει κανείς τίποτα. Όσες χιλιάδες μηνύματα κι αν έχουμε λάβει απαντάμε το ίδιο: δεν διαχειριζόμαστε χρήματα. Και μεγάλες προσφορές χιλιάδων ευρώ έχουμε αρνηθεί, ευχαριστούμε τους ανθρώπους που θέλησαν να μας υποστηρίξουν και τους λέμε ότι ελπίζουμε να συνεργαστούμε με κάποιον άλλο τρόπο. Ούτε για φιλοξενίες ζώων που κατασχέθηκαν ζητάμε χρήματα».
«Και γι' αυτό από εδώ και πέρα η ομάδα θα σταματήσει τις κατασχέσεις. Θα πηγαίνουμε αρχικά χωρίς αστυνομία και θα κάνουμε σύσταση, ότι πρέπει να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής του σκύλου. Θα συνεχίζουμε να παρακολουθούμε το περιστατικό -όποιος δεν συνεργαστεί, αστυνομία και πρόστιμο. Επιμένει να μη συμμορφώνεται; Ξανά αστυνομία, συνέχεια πρόστιμα. Μέχρι να απομακρυνθεί το ζώο θα συμμετέχουμε ενεργά στη βελτίωση της ζωής του, οι δράστες της κακοποίησης θα τιμωρούνται και θα μπορούμε να ασχολούμαστε με περισσότερα περιστατικά».
Πώς αντιδρούν οι δράστες στα περιστατικά που έχετε επέμβει;
«Έχουμε στείλει κοπέλα από την ομάδα σε περιστατικό κακοποίησης και όταν ρώτησε τον δράστη γιατί το κάνει αυτό, της απάντησε "δικό μου είναι, αν θέλω το κρεμάω ανάποδα". Αν πάω εγώ, καταλαβαίνεις ότι η συμπεριφορά θα είναι πιο ευγενική. Οι αντιδράσεις είναι ανάλογα με την όψη αυτού που κάνει τη σύσταση, δυστυχώς».
Είναι θρασύδειλοι δηλαδή.
«Εντελώς. Εμείς δε θέλουμε να τσαμπουκαλευόμαστε με κανέναν, οι διάλογοί μας άλλωστε είναι όλοι καταγεγραμμένοι. Μοναδικός μας στόχος είναι να βελτιώσουμε την ζωή του σκύλου. Και να γίνει γνωστό ότι δεν υπάρχει ανοχή στην κακοποίηση, ότι τιμωρείται».
Ρωτάω τον Παναγιώτη για περιστατικά που θυμάται. «Από τα πρώτα περιστατικά μας, ένα λυκοσκυλάκι 2-3 μηνών, χνουδόμπαλα -το είχανε ρημάξει στο ξύλο. Του είχανε κάνει παρατήρηση από τη γειτονιά δυο γυναίκες και ο δράστης τις απείλησε και τις δυο. Όταν άνοιξε η πόρτα και είδε τη δική μου τη μούρη... δεν ξέρω αν έχεις δει ποτέ Μπομπ Σφουγγαράκη, πώς γουρλώνει τα ματάκια του και τρεμοπαίζουν από αγάπη... Αυτό αντίκρισα. Έναν ευγενέστατο νεαρό που κάθε λέξη του έσταζε μέλι. Αν δεν ξέρεις περί τίνος πρόκειται, λες “έκανα λάθος”, δε μπορεί. Όμως το σκυλάκι ήταν εκεί, δεμένο με μισό μέτρο σπάγκο. Όταν προσπάθησε να το λύσει, δεν μπορούσε. Ποιος ξέρει για πόσο καιρό ήταν δεμένο».
Λοιπόν αυτό το ζωντανό, που είχε φάει πολύ ξύλο και ήταν εκεί μαρτυρικά δεμένο, όσο ο βασανιστής του έκοβε τον σπάγκο με ψαλίδι, του έγλειφε τα χέρια. Γι' αυτές τις ψυχές τρέχουμε, στενοχωριόμαστε, απαρνούμαστε χρήματα και άλλα πράγματα.
«Το πήραμε αυτό το σκυλί, το έχει φίλος μου προσωπικός τώρα -συμβιώνει με άλλο ένα λυκόσκυλο και έναν γάτο και περνάνε όλοι τέλεια, έχει κι αυτό τη ζωούλα που του αξίζει. Αυτό βλέπεις και λες όλα χαλάλι...».
Η δράση του Παναγιώτη και των υπόλοιπων Angels εξέφρασε πολλούς ανθρώπους. «Ξεκινήσαμε με πάρα πολλές συμμετοχές αλλά πρέπει να ξεχωρίσεις ποιοι το εννοούνε πραγματικά. Πλέον κατασταλάξαμε σε μια βασική ομάδα 8 ατόμων και άλλους 500 περίπου εθελοντές που βοηθάνε, π.χ. σε παρακολουθήσεις. Λαμβάναμε περίπου 1.500 μηνύματα τη μέρα. Φτάσαμε να έχουμε αφήσει 20.000 μηνύματα αναπάντητα, εθελοντές είμαστε, όχι ρομπότ. Προς το παρόν και μέχρι να μπει μια τάξη έχουμε κλείσει τα μηνύματα στη σελίδα μας. Δείχνει πάντως αυτός ο τεράστιος, μη διαχειρίσιμος από εμάς, όγκος των μηνυμάτων, πόσο χωλαίνει το κράτος, ώστε τόσοι πολλοί άνθρωποι προστρέχουν σε μια ομάδα εθελοντών».
Και τόση δράση και αποδοχή από τον πολύ κόσμο, φέρνει και αντίδραση. Κυρίως, σύμφωνα με τον Παναγιώτη, στον έντονα ανταγωνιστικό μικρόκοσμο του φιλοζωικού ακτιβισμού. «Αρκετοί ασχολούνται με τη φιλοζωία για λάθος λόγους, για να καλύψουν δικά τους ψυχολογικά κενά και ανασφάλειες. Σίγουρα υπάρχουν πολλοί αξιοπρεπείς άνθρωποι αλλά οι “μεγάλες κυρίες” της φιλοζωίας συνήθως “ξεπουπουλιάζουν” όποιον μπει στο χώρο με διάθεση να προσφέρει. Θεωρούν ότι θα τους στερήσει αυτό που έχουν ανάγκη, την προσοχή του κόσμου. “Μπραβιλίκι” κανονικό, βάζουν σκοπό της ζωής τους να σε καταστρέψουν. Ξεκινάνε από τα κλασικά στη φιλοζωία, ότι βγάζεις χρήματα, ότι πουλάς σκυλιά για λουκάνικα. Σε εμάς, επειδή έχουμε πάρει πολύ δημοσιότητα, έχει πάει σε άλλο επίπεδο η υπονόμευσή τους: ότι δέρνω κόσμο και του παίρνω τα σκυλιά, ότι κουβαλάω όπλο, ότι δέρνω τα σκυλιά για να φαίνονται κακοποιημένα, όλα αυτά ενώ σε όλες μας τις δράσεις είναι παρούσα η αστυνομία. Μέχρι ότι έχω βιάσει κοπέλα από την ομάδα, με την οποία είμαστε πολύ καλοί φίλοι. Τελικά όλα αυτά λειτουργούν υπέρ μας, γιατί αν κάποιος διαβάσει όλες αυτές τις κατηγορίες για έναν άνθρωπο, το πιθανότερο είναι ότι θα θελήσει να τον τσεκάρει... Θα μπει στη σελίδα μας και θα δει το βιντεάκι που πάμε με το “Δείπνο Αγάπης” και δίνουμε φαγητό σε αστέγους. Ευχαριστούμε για τη διαφήμιση λοιπόν».
Τον ρωτάω για τους στόχους των Angels. «Αν κάνουμε τη φιλοζωία “κουλ” για τους πιτσιρικάδες, αν αυτό που συνέβη σε μένα στα 35 μου, συμβεί στους δεκατριάχρονους, θα έχουμε φτιάξει μια υπέροχη κοινωνία, μια Ελλάδα για την οποία θα είμαστε περήφανοι, με ανθρώπους ευαίσθητους προς τα ζώα, τους συμπολίτες τους, το περιβάλλον. Ακούγεται ουτοπικό αλλά βλέπω ότι υπάρχει ο σπόρος».
«Έχουμε μεγάλα σχέδια. Συνεχίζουμε τις δράσεις με τα σκυλάκια, πιο δυνατά από ποτέ. Προγραμματίζουμε επίσκεψη σε σχολείο με αυτιστικά παιδάκια για να τους δώσουμε χαρά και να αποδείξουμε ότι η φιλοζωία είναι μια έννοια και στάση ζωής με τεράστια αγκαλιά, που αγαπάει όλες τις ψυχές. Πολλοί από τους αστέγους που προσφέρουμε φαγητό μας ξέρουνε, μας λένε “μπράβο που προστατεύετε τα ζωάκια”. Θέλουμε να μπούμε σε γηροκομεία, σε νοσοκομεία ακόμα, ζώων και ανθρώπων, να βάλουμε πλάτη, να προσφέρουμε ότι μπορούμε. Θέλουμε να πάμε σε συναυλίες και events της νεολαίας, να μιλήσουμε, να τους δείξουμε ότι φιλόζωος σημαίνει ένας άνθρωπος σαν αυτούς, που μπορεί να έχει τατουάζ, να οδηγεί μηχανή, να πηγαίνει γυμναστήριο -ένας άνθρωπος που έχει ζωή».
Θεωρείς τον εαυτό σου ακραίο;
«Ναι, με την έννοια ότι βάζω όλη μου την ψυχή και το πάθος σε ότι κάνω. Έκανα τατουάζ στη μούρη μου για να εκφράσω τα συναισθήματά μου για την κακοποίηση των ζώων. Έγραψα death to animal abusers και αυτή (μου δείχνει) είναι η νεκροκεφαλή του τιμωρού. Δεν ενοχλώ κανέναν, είναι τα συναισθήματά μου, δεν θα τα εφαρμόσω ποτέ κυριολεκτικά. Χαίρομαι γιατί με πλησιάζουν οικογένειες και βγάζω φωτογραφίες με τα παιδιά τους -μαθαίνουν έτσι να μην κακολογούν αναίτια έναν ακραίο άνθρωπο. Ό,τι στερεότυπο και προκατάληψη καταργούμε, είναι ένα βήμα εμπρός για τον πολιτισμό και την κοινωνία».
