Η σύνοδος της G20 που θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή 7 Ιουλίου και το Σάββατο 8 Ιουλίου στο Αμβούργο αναμένεται να είναι μια από τις πιο συγκρουσιακές από την ίδρυση του φόρουμ αυτού το 2008, με τις διμερείς εντάσεις να τροφοδοτούνται από την επικαιρότητα και να προσθέτουν στις διαφορές που ήδη υπήρχαν μεταξύ πολλών ηγετών, κυρίως της Ευρώπης, και του Ντόναλντ Τραμπ.
Η ετήσια σύνοδος των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου έχει εξελιχθεί σε ένα ιδιαίτερο γεγονός καθώς σε αυτή τίθενται και συζητιούνται όλα τα σημαντικά θέματα που απασχολούν τον πλανήτη. Αξίζει να θυμηθεί κανείς τη στάση που κράτησαν τα μέλη της G20 στη διεθνή οικονομική κρίση, το 2008. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι τον Νοέμβριο του 2008 η ταχεία αντίδραση της G20 έσωσε το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα από μια ελεύθερη πτώση. Το 2008 και το 2009 τα κράτη μέλη της G20 συμφώνησαν σε μέτρα στήριξης αξίας 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για να αναζωογονήσουν τις οικονομίες τους, να απορρίψουν τους φραγμούς στο εμπόριο και να προχωρήσουν σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις του χρηματοοικονομικού συστήματος.
Ωστόσο πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι η συνοχή της Ομάδας έχει ξεφτίσει και έκτοτε δεν κατάφερε κάτι ανάλογο, ούτε και πέτυχε να εξαλείψει τη διαφθορά και τη φοροδιαφυγή. Επικριτές της G20 τη χαρακτηρίζουν και ως G Zero (μηδέν), υποστηρίζοντας πως σε αυτή την ομάδα κάποιες χώρες καταλήγουν σε συμφωνίες ή διαμορφώνουν ad hoc συμμαχίες για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους.
Ποιοι απαρτίζουν τη G20
Η Ομάδα των Είκοσι γνωστή ως η G20 ή και G-20, είναι ένα διεθνές φόρουμ για τις κυβερνήσεις και τους διοικητές των κεντρικών τραπεζών από τις 20 μεγάλες οικονομίες. Τα μέλη του περιλαμβάνουν 19 επιμέρους χώρες-Αργεντινή, Αυστραλία, Βραζιλία, Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιαπωνία, Ιταλία, Ινδία, Ινδονησία, Καναδάς, Κίνα, Μεξικό, Νότια Αφρική, Νότια Κορέα, τη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία, την Τουρκία, και την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Η ΕΕ εκπροσωπείται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Η G-20 ιδρύθηκε το 1999 με σκοπό τη μελέτη, την αναθεώρηση και την προώθηση συζήτησης υψηλού επιπέδου για θέματα πολιτικής που αφορούν την προώθηση της διεθνούς χρηματοπιστωτικής σταθερότητας. Επιδιώκει να αντιμετωπίσει ζητήματα που υπερβαίνει τις αρμοδιότητες του κάθε ενός οργανισμού. Συλλογικά, οι οικονομίες της G20 αντιπροσωπεύουν περίπου το 85% του ακαθάριστου προϊόντος παγκοσμίως (GWP), το 80% του παγκόσμιου εμπορίου (ή, εάν εξαιρεθεί το εσωτερικό εμπόριο της ΕΕ, 75%), και τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού. Οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της G-20, έχουν συναντηθεί σε τακτά χρονικά διαστήματα σε συνόδους κορυφής από την πρώτη συνεδρίασή τους το 2008, και η ομάδα φιλοξενεί, επίσης, χωριστές συναντήσεις των υπουργών οικονομικών και των διοικητών των κεντρικών τραπεζών.
Η G20 δεν είναι ένας μόνιμος θεσμός με κεντρικά γραφεία ή προσωπικό. Αντίθετα η ηγεσία εναλλάσσεται κάθε χρόνο μεταξύ των μελών και οι αποφάσεις λαμβάνονται συναινετικά, ενώ η εφαρμογή αυτών των αποφάσεων εναπόκειται στην πολιτική βούληση του κάθε κράτους ξεχωριστά.
Διμερείς εντάσεις
Αξίζει να αναφερθεί ότι η φετινή σύνοδος είναι η πρώτη του νέου Αμερικανού προέδρου, του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει ήδη συγκρουστεί με πολλά από τα μέλη της G20 για θέματα που αφορούν το εμπόριο, το κλίμα, τη μεταναστευτική πολιτική. Έτσι με όλες οι διμερείς συναντήσεις μεταξύ ηγετών αναμένονται με μεγάλο ενδιαφέρον δεδομένης και της αναμενόμενης συνάντησης πρώτης συνάντησης του Τραμπ με τον Ρώσο ομόλογό του, τον Βλάντιμιρ Πούτιν, αλλά και με τη Βρετανίδα πρωθυπουργό Τερέζα Μέι, καθώς και τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν.
Επιπλέον δεν είναι λίγοι εκείνοι που φοβούνται περιπλοκές μεταξύ των Αμερικανού προέδρου και του Κινέζου ομολόγου του, του Σι Τζίνπινγκ, ιδίως μετά την εκτόξευση την Τρίτη του πρώτου διηπειρωτικού πυραύλου από τη Βόρεια Κορέα. Το Πεκίνο, σύμμαχος της Πιονγκγιάνγκ, κατήγγειλε τη Δευτέρα την εμφάνιση «αρνητικών παραγόντων» στις σχέσεις του με τις ΗΠΑ, μετά τον διάπλου ενός αμερικανικού πολεμικού πλοίου από τη Θάλασσα της Κίνας.
Στο Αμβούργο θα πραγματοποιηθεί και η πρώτη συνάντηση του Τραμπ με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, με στόχο να εξομαλυνθούν οι σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας, που δοκιμάζονται από την κρίση στην Ουκρανία, τον πόλεμο στη Συρία και τις κατηγορίες περί ρωσικής παρέμβασης στην προεκλογική εκστρατεία στις ΗΠΑ.
Ακόμη θεωρείται δεδομένη μια σκληρή αντιπαράθεση μεταξύ του κ. Ντόναλντ Τραμπ με τη Γερμανίδα καγκελάριο, την κ. Άνγκελα Μέρκελ σχετικά με τον προστατευτισμό.
Όπως και να έχει οι συζητήσεις της καγκελαρίου με τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ θα επικεντρωθούν σε μια σειρά από θέματα, στα οποία ο Τραμπ έχει διαχωρίσει τη θέση του, όπως είναι το διεθνές εμπόριο και η συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή. Προειδοποιήσεις για το πνεύμα που θα κυριαρχήσει στις εργασίες της G20 έκανε ήδη ο Γίργκεν Χαρντ, συντονιστής της γερμανικής κυβέρνησης με τις ΗΠΑ, στο γαλλικό ειδησεογραφικό πρακτορείο afp. Ο Χαρντ προειδοποίησε τις ΗΠΑ να αποφύγουν μονομερείς ενέργειες.
«Ο Πρόεδρος Τραμπ ενεργοποιείται στην εύρεση διμερών λύσεων, αλλά μακροπρόθεσμα αυτό δεν θα ωφελήσει τη χώρα του, οι ΗΠΑ είναι ισχυρές, όταν αποδίδουν μέσα σε πολυμερείς δομές όπως η G20 και δεν επιχειρούν μονομερείς ενέργειες», υπογράμμισε. Σε σχέση με τη διαμάχη για την πολιτική σε σχέση με το παγκόσμιο εμπόριο ο Χαρντ εμφανίστηκε προσεκτικά αισιόδοξος. «Θεωρώ ότι θα κατορθώσουμε να εκπέμψουμε ένα καθαρό μήνυμα εναντίον του προστατευτισμού».
Ενάντια σε κάθε είδους προστατευτισμό τάχθηκε ο Ρώσος Πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν σε βαρυσήμαντο άρθρο γνώμης που δημοσιεύει στο σημερινό της φύλλο η οικονομική επιθεώρηση Handelsblatt. «Έχω την πεποίθηση ότι μόνο οι ανοιχτές εμπορικές σχέσεις, βασισμένες σε κοινές νόρμες, μπορούν να οδηγήσουν στην ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας και τη συνεχή εξέλιξη των διμερών σχέσεων». Ο Πούτιν χαρακτήρισε τις δυτικές κυρώσεις σε βάρος της χώρας του ως «συγκαλυμμένο προστατευτισμό».
Η στάση της ΕΕ για τον προστατευτισμό
«Δεν υπάρχει προστασία στον προστατευτισμό. Υπάρχει όμως απομόνωση στον απομονωτισμό». Με αυτά τα χαρακτηριστικά λόγια ο πρώτος αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς έστειλε σαφές μήνυμα για κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο υπέρ του ελεύθερου εμπορίου στην επικείμενη σύνοδο του Αμβούργου.
Στο πρόγραμμα διμερών συναντήσεων κορυφής της Άνγκελα Μέρκελ στο Αμβούργο, συμπεριλαμβάνεται και αυτή με τον Τούρκο Πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν. Εκτός από το προσφυγικό, η Γερμανίδα καγκελάριος αναμένεται να θίξει και θέματα που βαραίνουν τις σχέσεις των δύο χωρών, όπως είναι ο εγκλεισμός στη φυλακή του Ντενίζ Γιτσέλ, τουρκικής καταγωγής ανταποκριτή της εφημερίδας die Welt στην Τουρκία, καθώς και οι σημερινές συλλήψεις στελεχών της Διεθνούς Αμνηστίας, μεταξύ αυτών και ενός Γερμανού υπηκόου. Το διμερές κλίμα έχει βαρύνει ακόμη περισσότερο μετά από πρόσφατο αίτημα του Τούρκου Πρόεδρου να απευθύνει ομιλία σε συμπατριώτες του κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Αμβούργο- αίτημα που η γερμανική κυβέρνηση απέρριψε. «Η Γερμανία αυτοκτονεί» ήταν το σχόλιο του Ταγίπ Ερντογάν.
Κλιματική αλλαγή
Η Γερμανίδα καγκελάριος έχει αυξήσει τις απαισιόδοξες δηλώσεις της σχετικά με την πιθανότητα οι ηγέτες της G20 να καταλήξουν σε μια κοινή θέση για το θέμα αυτό, ενώ ο Αμερικανός πρόεδρος αναμένεται να βρεθεί αντιμέτωπος με τις έντονες επικρίσεις άλλων ηγετών της ομάδας των 20 ισχυρότερων οικονομιών του πλανήτη, αφού αποφάσισε τον περασμένο μήνα οι ΗΠΑ να αποσυρθούν από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Στο μεταξύ, το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters διαθέτει σχέδιο τελικού ανακοινωθέντος της G20, σύμφωνα με το οποίο φαίνεται να έχει επιτευχθεί συμβιβαστική φόρμουλα σε ό,τι αφορά στη διένεξη για το κλίμα. Στο κείμενο με ημερομηνία 03.07 γίνεται από τη μια πλευρά αναφορά στο χάσμα με τις ΗΠΑ σε σχέση με τη Συμφωνία των Παρισίων για την Προστασία του Κλίματος, και από την άλλη πλευρά εκφράζεται η δέσμευση και των 20 σε κοινές προσπάθειες για τη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου.
Ερωτηθείς σχετικά ο εκπρόσωπος της γερμανικής καγκελαρίας Στέφεν Ζάιμπερτ δήλωσε ότι τίποτα δεν έχει αποφασιστεί ακόμη. «Υπάρχουν πολλές επιλογές». Η κ. Μέρκελ έχει ήδη τονίσει πάντως ότι δεν αναμένει από τον Ντόναλντ Τραμπ αλλαγή στάσης στο Αμβούργο.
Η απόφαση για το τελικό ανακοινωθέν θα πρέπει να ληφθεί ομόφωνα.
Παγκόσμιο εμπόριο
Η Ουάσιγκτον έχει εκφράσει διαφορετικές απόψεις για το θέμα αυτό, αποδεχόμενη τελικά μια φράση για τη δέσμευση στο ελεύθερο εμπόριο κατά τη σύνοδο της G7 στην Ταρομίνα της Ιταλίας.
Όμως στη διάρκεια μιας συνόδου του ΟΟΣΑ (Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) στο Παρίσι οι ΗΠΑ είχαν εμφανιστεί λιγότερο συμφιλιωτικές, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχει σταματήσει να επικρίνει το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα, το οποίο σύμφωνα με τον ίδιο είναι υπερβολικό.
Εν τω μεταξύ οι επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κάλεσαν με κοινή τους ανακοίνωση σήμερα τους ηγέτες της Ομάδας των Είκοσι (G20) να συμφωνήσουν σε ενέργειες για την αναζωογόνηση του εμπορίου και την στήριξη των εργαζομένων.
«Η οικονομική ευημερία δισεκατομμυρίων ανθρώπων εξαρτάται από το εμπόριο. Η βαθύτερη εμπορική ενσωμάτωση σε συνδυασμό με υποστηρικτικές εγχώριες πολιτικές μπορούν να βοηθήσουν στην τόνωση εισοδημάτων και στην επιτάχυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης. Αυτό απαιτεί αποφασιστικές ενέργειες από τους παγκόσμιους ηγέτες που θα συναντηθούν αύριο και μεθαύριο για την σύνοδο κορυφής της G20», τόνισαν οι επικεφαλής των διεθνών οργανισμών στην ανακοίνωσή τους.
Άλλα θέματα στην ατζέντα
Σύμφωνα με τη γερμανική κυβέρνηση στην ατζέντα των θεμάτων που θα τεθούν θα είναι ζητήματα φορολόγησης και των φορολογικών παραδείσων, ανταλλαγής πληροφοριών για την αντιμετώπιση της διαφθοράς και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος.
Η διαρκής και ταχεία επέκταση της ψηφιακής τεχνολογίας και πως αυτή επηρεάζει την ανάπτυξη θα είναι ένα από τα βασικά θέματα συζήτησης.
Ένα άλλο θέμα ψηλά στην ατζέντα θα είναι και η γυναικεία επιχειρηματικότητα.
Επιπλέον η κ. Μέρκελ θα θέσει την Αφρική στο επίκεντρο των συζητήσεων καθώς η γερμανική κυβέρνηση έχει αναλάβει πρωτοβουλία προκειμένου μαζί με τη G20 να φέρουν ιδιωτικούς επενδυτές στη Αφρική, να επιτύχουν τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων και νέων θέσεων εργασίας σε χώρες της Μαύρης Ηπείρου που θα δεσμευθούν για οικονομικές μεταρρυθμίσεις.
Επίσης στη G20 η Γερμανία θα θέσει προς επαναδιαβεβαίωση τη δέσμευση για ελεύθερο εμπόριο και θα προχωρήσει σε συζητήσεις για τους τρόπους που θα μπορέσουν να εφαρμόσουν την Ατζέντα του ΟΗΕ για βιώσιμη ανάπτυξη έως το 2030, πρόκειται για ένα φιλόδοξο σχέδιο για την εξάλειψη της φτώχειας ανά τον κόσμο.
Σε αυτό το πλαίσιο η Γερμανία επιθυμεί να πείσει για επέκταση της έρευνας με στόχο την αντιμετώπιση των μολυσματικών νόσων, αλλά και για συντονισμένες δράσεις σχετικά με την διαχείριση του μεταναστευτικού και της αντιμετώπισης της προσφυγικής κρίσης στην Αφρική, την ΕΕ και τη Μέση Ανατολή.
Τα ζητήματα της ασφάλειας και της αντιμετώπισης της τρομοκρατίας είναι δεδομένο ότι θα απασχολήσουν, όπως επίσης και ο εμφύλιος στη Συρία και ο φόβος επέκτασής του στα γειτονικά κράτη.
«Καλώς ήλθατε στην κόλαση»
Το Αμβούργο μοιάζει με φρούριο και με δρακόντεια μέτρα ασφαλείας να έχουν ληφθεί προκειμένου να αντιμετωπιστεί η τρομοκρατική απειλή και να αποφευχθούν τα βίαια επεισόδια στο περιθώριο των διαδηλώσεων.
Περίπου 20.000 αστυνομικοί έχουν φτάσει στην πόλη από όλη τη Γερμανία και την Αυστρία. Με 28 ελικόπτερα, 185 σκύλους και 3.000 οχήματα έχουν αναλάβει να φροντίσουν για την ασφάλεια της συνόδου. Η σύνοδος αυτή αναμένεται να αποτελέσει μεγάλη πρόκληση για την αστυνομία εξαιτίας της μεγάλης κινητοποίησης των αντικαπιταλιστών διαδηλωτών.
Έως και 100.000 διαδηλωτές αναμένεται να βρίσκονται στην πόλη του 1,7 εκατομμυρίου κατοίκων. Περισσότερες από 30 συγκεντρώσεις είναι προγραμματισμένες ως το τέλος της συνόδου.
Η μεγαλύτερη διαδήλωση, έπειτα από πρωτοβουλία της «αυτόνομης και αντικαπιταλιστικής ένωσης» με σύνθημα «Αλληλεγγύη αντί για G20», θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο με τη συμμετοχή 100.000 ατόμων, σύμφωνα με τους διοργανωτές. Η πορεία θα ξεκινήσει στις 19:00 (τοπική ώρα, 20:00 ώρα Ελλάδας) από την ψαραγορά κοντά στον Έλβα ποταμό, ενώ οι διαδηλωτές θα ξεκινήσουν να συγκεντρώνονται ήδη από τις 16:00 (τοπική ώρα).
Οι αρχές φοβούνται κυρίως την παρουσία χιλιάδων μελών του Black block, των αναρχικών οργανώσεων. Ο υπουργός Εσωτερικών του Αμβούργου Άντι Γκρότε προειδοποίησε ότι στόχος των αναρχικών είναι να «οργανώσουν το μεγαλύτερο Black block όλων των εποχών».
Πολλές οργανώσεις, όπως η Διεθνής Αμνηστία, εκφράζουν την αγανάκτησή τους που το Αμβούργο έχει μετατραπεί σε φρούριο, με τις διαδηλώσεις να απαγορεύονται σε μια περιοχή 38 τετραγωνικών χιλιομέτρων, κυρίως στο κέντρο της πόλης.
Ξεκίνησαν τα όργανα
Ήδη συγκρούσεις ξέσπασαν απόψε Πέμπτη, ανάμεσα σε κάποιους από τους περίπου 12.000 διαδηλωτές εναντίον της Ομάδας των Είκοσι (G20) και τις μονάδες αντιμετώπισης ταραχών της γερμανικής αστυνομίας στο κέντρο του Αμβούργου.
Η αστυνομία έκανε χρήση δακρυγόνων και εκτοξευτήρων νερού υπό πίεση για να απωθήσει αρκετές εκατοντάδες αναρχικούς με μαύρα και κουκούλες που πέταξαν μπουκάλια εναντίον των ανδρών της.
Οι πολλές χιλιάδες διαδηλωτές κατά της παγκοσμιοποίησης είχαν ξεκινήσει λίγο νωρίτερα πορεία, σε κλίμα έντασης, μία ημέρα πριν αρχίσει η σύνοδος των ηγετών της Ομάδας των Είκοσι (G20) στην πόλη, διαπίστωσαν δημοσιογράφοι του Γαλλικού Πρακτορείου στην πόλη.
Η γερμανική αστυνομία εκτιμούσε ότι ο αριθμός τους ανερχόταν περί τις 19:00 (20:00 ώρα Ελλάδας) σε περίπου 8.000 ανθρώπους, ανάμεσα τους αρκετές εκατοντάδες αναρχικοί και μαύρα και κουκούλες, εμφανώς έτοιμοι για συγκρούσεις με τις δυνάμεις επιβολής της τάξης.
Και ζόμπι
Την Τετάρτη μια εντυπωσιακή και ιδιαίτερα συμβολική συγκέντρωση πραγματοποιήθηκε από μια γερμανική καλλιτεχνική ομάδα, την «1000 Gestalten», η οποία διοργάνωσε την πορεία των «ζόμπι» στο κέντρο της Γερμανικής πόλης.
Οι συμμετέχοντες, καλυμμένοι με γκρίζα σκόνη,περιφέρονταν στους δρόμους ώσπου κάποια στιγμή «αφυπνίστηκαν» και έγιναν και πάλι από αποχαυνωμένοι ενεργοί πολίτες.
«Η Σύνοδος των G20 έχει συμβολική σημασία για αριστερούς κάθε απόχρωσης. Συμβολίζει τον παγκόσμιο καπιταλισμό, την παγκοσμιοποίηση. Επειδή επιθυμούν μια παγκόσμια επανάσταση, την αλλαγή του κόσμου, επιτίθενται σε αυτή τη σύνοδο. Αυτό έχει παράδοση» επισημαίνει στην Deutsche Welle (DW) ο Κλάους Σρέντερ, πολιτικός επιστήμονας και ειδικός σε θέματα εξτρεμισμού.