Η περσινή απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία δεν ήταν παρά μια «στημένη» επιχείρηση από τον Τούρκο πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και τους συνεργάτες του, για να δημιουργήσουν ένα πρόσχημα για μαζικές διώξεις σε βάρος επικριτών και αντιπάλων, εν μέσω μιας συνεχούς κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει έρευνα του Stockholm Center for Freedom (SCF).
Βασιζόμενη σε δημοσίως διαθέσιμα δεδομένα, καθώς και δικαστικά έγγραφα, καταθέσεις, συνεντεύξεις, αξιολογήσεις από ειδικούς σε στρατιωτικά θέματα και άλλα στοιχεία που συγκέντρωσαν οι ερευνητές, το SCF είναι «αρκετά σίγουρο» ότι η συγκεκριμένη ενέργεια δεν πληρούσε καν τις προϋποθέσεις για απόπειρα πραξικοπήματος από άποψης στρατιωτικής κινητοποίησης, καθώς χαρακτηρίστηκε από μικρούς αριθμούς, περιορίστηκε σε μερικές πόλεις, και η διοίκηση ήταν ελλιπής- ενώ παράλληλα αγνοούνταν οι συνήθεις πρακτικές, κανόνες εμπλοκής, παραδόσεις και διαδικασίες λειτουργίας που υπάρχουν στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις.
«Αυτό ήταν η συνέχεια μιας σειράς από “false flags” που ήρθαν στο φως τα τελευταία χρόνια, υπό την απολυταρχική διακυβέρνηση του καθεστώτος Ερντογάν, και ήταν σίγουρα το πιο αιματηρό» λέει ο Αμπντουλάχ Μποζκούρτ, πρόεδρος του SCF.
«Ο Ερντογάν φαίνεται να εκμεταλλεύτηκε τις φήμες περί πραξικοπήματος που κυκλοφορούσαν στην τουρκική πρωτεύουσα και έστησε το δικό του “σόου”...για να φέρει την αντιπολίτευση σε θέση ευάλωτη σε διώξεις» πρόσθεσε.
Σύμφωνα με την έρευνα, κρίνοντας από τα αποτελέσματα του αποτυχημένου πραξικοπήματος, ο Ερντογάν βγήκε κερδισμένος, αυξάνοντας τις εξουσίες του ως πρόεδρος, διασφαλίζοντας τα κέρδη του, καταπνίγοντας την αντιπολίτευση και ακόμα και εισβάλλοντας και στη Συρία, κάτι που ήθελε να κάνει εδώ και πολύ καιρό.
Μεταξύ των ευρημάτων- διαπιστώσεων της έρευνας περιλαμβάνονται τα εξής:
- -Υπάρχει χάσμα μεταξύ των γεγονότων και του αφηγήματος της κυβέρνησης για το πραξικόπημα, όπως προκύπτει από καταθέσεις και στοιχεία.
- -Υπάρχουν αντιφάσεις από τον ίδιο τον Ερντογάν σχετικά με την ακολουθία των γεγονότων την ημέρα του πραξικοπήματος, που έρχονται σε αντίθεση και με τις ίδιες τις επίσημες ερμηνείες/ κατηγορίες.
- -Το γεγονός ότι ο επικεφαλής της τουρκικής υπηρεσίας πληροφοριών ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν, είχε ενημερωθεί εκ των προτέρων, σύμφωνα με την ίδια του τη γραπτή κατάθεση που υποβλήθηκε στη Βουλή, αλλά ποτέ δεν ενημέρωσε τον πρωθυπουργό ή τον πρόεδρο. Επίσης δεν υπάρχει εξήγηση για ποιον λόγο αξιωματούχοι που έχουν την ευθύνη αντιμετώπισης τέτοιων ενεργειών ήταν άφαντοι την ημέρα του πραξικοπήματος ή γιατί ακολούθησαν τη ρουτίνα τους όταν έμαθαν για αυτό.
- -Επίσης, ο Φιντάν δεν κατέθεσε ως ύποπτος ή μάρτυρας στη Δικαιοσύνη, δεν εμφανίστηκε ο ίδιος στην κοινοβουλευτική επιτροπή που ανέλαβε την έρευνα και, επίσης, διατήρησε τη θέση του. Ακόμη, είχε συναντηθεί για ώρες με κορυφαίους αξιωματικούς του στρατού, τόσο την ημέρα πριν το πραξικόπημα, όσο και την ίδια την ημέρα, συναντήσεις για τις οποίες δεν έχουν δοθεί ικανοποιητικές εξηγήσεις.
- -Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου, Χουλουσί Ακάρ, σε δηλώσεις του προέβη σε αντιφάσεις, ενώ καταθέσεις από μάρτυρες και κατηγορούμενους δεν επιβεβαιώνουν τα λεγόμενά του. Επίσης, στρατιωτικοί αναλυτές εκτιμούν πως η απόπειρα μπορούσε να είχε εμποδιστεί εύκολα εξαρχής, μέσω απλών και γρήγορων μέτρων, ειδικά εφόσον υπήρχε πρότερη πληροφόρηση. Ο Ακάρ δεν έλαβε κανένα από αυτά.
- -Είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστο κορυφαίοι αξιωματικοί των ενόπλων δυνάμεων να προχωρούν με την καθημερινή τους ρουτίνα, ακόμα και πηγαίνοντας σε τελετές ώρες κατά τις οποίες υπήρχαν βάσιμες ενδείξεις και πληροφορίες ότι επίκειται απόπειρα πραξικοπήματος.
- -Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, 8.651 στρατιωτικοί συμμετείχαν στο πραξικόπημα, κάτι που αντιπροσωπεύει το 1,5% του συνόλου του προσωπικού στις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Από αυτούς οι 1.761 ήταν στρατιώτες που υπηρετούσαν, 1.214 ήταν σπουδαστές στρατιωτικών σχολών και 5.761 ήταν αξιωματικοί και υπαξιωματικοί. Αλλά ακόμα και αυτοί οι αριθμοί δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματική κινητοποίηση που παρατηρήθηκε. Δεδομένου του ότι 168 στρατηγοί και χιλιάδες αξιωματικοί δικάζονται, αντιμετωπίζοντας κατηγορίες για το πραξικόπημα, οι στρατιωτικοί αναλυτές θεωρούν περίεργο ότι ήταν τόσοι λίγες οι δυνάμεις που συμμετείχαν. Θεωρείται πως οι υπόδικοι στρατηγοί είχαν υπό τις διαταγές τους 200.000 άνδρες.
- -Περίεργα γεγονότα, όπως το κλείσιμο της μιας λωρίδας της γέφυρας του Βοσπόρου, τα πλήγματα σε στόχους που δεν είχαν σχέση με τους πραξικοπηματίες, το ότι δεν στοχοποιήθηκαν πολιτικοί που θα έπρεπε να είναι βασικοί στόχοι, οι θάνατοι αμάχων, η προσπάθεια κατάληψης κυβερνητικών ιδρυμάτων με μικρές δυνάμεις, δεν έχουν εξηγηθεί επαρκώς. Η κινητοποίηση στρατιωτικών δυνάμεων περιορίστηκε σε λίγες πόλεις, και οι ομάδες που υποτίθεται είχαν αναλάβει να αιχμαλωτίσουν τον Ερντογάν κατέφθασαν στο ξενοδοχείο του ώρες μετά την αναχώρησή του. Όλα αυτά δίνουν την εντύπωση πως ήταν «στημένα».
- -Ακόμα και μετά από έναν ολόκληρο χρόνο, η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει παρουσιάσει ατράνταχτα στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι το «Χιζμέτ» (κίνημα Γκιουλέν) ήταν πίσω από το πραξικόπημα, είτε ως διοργανωτής είτε ως ενορχηστρωτής.
- -Όπως έδειξαν διάφορες έρευνες από διεθνείς φορείς και οργανισμούς, οι αξιωματικοί που κατηγορούνται για την απόπειρα πραξικοπήματος προέρχονται από διάφορες ιδεολογίες και υπόβαθρα. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι στρατιώτες κινητοποιήθηκαν είτε λόγω «ενημέρωσης» για επικείμενες τρομοκρατικές απειλές, ή στο πλαίσιο υποτιθέμενων στρατιωτικών ασκήσεων.
- -Ο Φετουλάχ Γκιουλέν, που ενέπνευσε το κίνημα «Χιζμέτ» και κατηγορείται πως διοργάνωσε το πραξικόπημα, δήλωσε σε αποκλειστική συνέντευξη με το SCF πως η απόπειρα πραξικοπήματος είναι ένα «εξωφρενικό, απεχθές σενάριο που έφτιαξε ο Ερντογάν και οι συνεργοί του». Όπως είπε, έγινε για να εκκινήσει άνευ προηγουμένου «κυνήγι μαγισσών» σε βάρος του κινήματος «Χιζμέτ». «Ξεκαθάρισε ότι οποιοσδήποτε συμπαθών του κινήματος “Χιζμέτ” συμμετείχε σε αυτή την απεχθή πράξη πρόδωσε τα ιδανικά του κινήματος. Ο Γκιουλέν επανέλαβε το αίτημά του να ανατεθεί σε διεθνή επιτροπή να διερευνήσει το πραξικόπημα, μια πρόταση στην οποία ο Ερντογάν δεν έχει απαντήσει».
- -Είναι αμφίβολο το κατά πόσον η Τουρκία είναι μια χώρα που κυβερνάται με βάση τους νόμους και τις αρχές της δημοκρατίας, καθώς κυβερνάται με διατάγματα στο πλαίσιο μιας συνεχούς κατάστασης εκτάκτου ανάγκης. «Η δικαιοσύνη είναι υπό τον πλήρη έλεγχο της κυβέρνησης, η ελευθερία του Τύπου παραβιάζεται...πολιτικοί της αντιπολίτευσης είναι στη φυλακή».
- -Πάνω από 150.000 εργαζομένους της κυβέρνησης έχουν απομακρυνθεί από τις θέσεις τους λόγω των επικριτικών για την κυβέρνηση απόψεών τους, χωρίς να υπάρχει επαρκής τεκμηρίωση. «Οι εκκαθαρίσεις στον στρατό, στη δικαιοσύνη, στις διπλωματικές υπηρεσίες και τις υπηρεσίες ασφαλείας έχουν φτάσει σε πολύ ανησυχητικά επίπεδα. 51.889 άνθρωποι μπήκαν στη φυλακή, χωρίς στοιχεία, δίκη και καταδίκη, κυρίως νοικοκυρές, εκπαιδευτικοί, φοιτητές, γιατροί, έμποροι και δημοσιογράφοι που ήταν προσκείμενοι στο κίνημα “Χιζμέτ”».