Δεν έχει σημασία σε ποιο μέρος του κόσμου μεγαλώνετε, τα στερεότυπα είναι παντού τα ίδια: Τα κορίτσια είναι αδύναμα, ενώ τα αγόρια είναι δυνατά.
Αυτή είναι η διαπίστωση νέας έρευνας που έγινε ανάμεσα σε παιδιά και τους γονείς τους σε όλο τον κόσμο και δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες από τον Διεθνή Οργανισμό Υγείας και το Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health.
Τα παιδιά μαθαίνουν την «αλήθεια» για το φύλο τους από τους γονείες, τους φίλους και τους δασκάλους τους σε πολύ μικρή ηλικία, διαπιστώνουν οι ερευνητές, που εξέτασαν παιδιά ηλικίας 10 με 14 ετών, την περίοδο που έμπαιναν στην εφηβεία.
«Σε κάθε τόπο, στα κορίτσια δινόταν το μήνυμα ότι είναι αδύναμα, ότι είναι ευάλωτα. Ότι τα σώματά τους είναι στόχος», είπε ο Robert Blum, υπεύθυνος της έρευνας.
«Τους λένε “καλύψου και μείνε μακριά από τα αγόρια”, και όταν δεν τα καταφέρνουν, οι επιπτώσεις είναι προφανείς», είπε.
Ίσως το πιο επιζήμιο είναι ότι για τα κορίτσια από τη στιγμή που μπαίνουν στην εφηβεία, μαθαίνουν ότι το κυριότερο πλεονέκτημά τους είναι το σώμα τους και πρέπει να το κρατήσουν ασφαλές. Κι αν δεν τα καταφέρουν, τα κορίτσια μαθαίνουν ότι φταίνε εκείνα.
Τα κορίτσια διδάσκονται από πολύ μικρή ηλικία να προσέχουν πώς ντύνονται αλλά και να καλύπτουν το σώμα τους, προκειμένου να είναι ασφαλή από σεξουαλικές επιθέσεις.
Αυτό εξελίσσεται διαφορετικά σε κάθε χώρα. Στην Αμερική, αυτό σημαίνει ότι τα κορίτσια τα στέλνουν σπίτι από το σχολείο επειδή η φούστα τους είναι κοντή. «Τα αγόρια δεν τα στέλνουν σπίτι εξαιτίας της εμφάνισής τους», λέει ο Blum.
Τα αγόρια και τα κορίτσια, αρχίζουν να απομακρύνονται το ένα από το άλλο, καθώς μπαίνουν στην εφηβεία και διδάσκονται ότι το σώμα των κοριτσιών είναι σεξουαλικό αντικείμενο. Η φιλία και το παιχνίδι ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια, μειώνεται σημαντικά από την ηλικία των 10 έως τα 14, σε όλες τις χώρες, σύμφωνα με την έρευνα.
«Δεν σου επιτρέπεται να έχεις υγιείς σχέσεις με παιδιά του άλλου φύλου. Αν είσαι κορίτσι, φυλάγεσαι. Αν είσαι αγόρι, μαθαίνεις ότι είσαι επιθετικός. Είναι σαν αυτοεκπληρούμενη προφητεία.», τονίζει ο Blum.
Αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν θεωρώντας ότι οι άντρες και οι γυναίκες έχουν συγκεκριμένους ρόλους. Οι άντρες έχουν ελευθερία και οι γυναίκες είναι περιορισμένες. Αυτό εκδηλώνεται με διαφορετικούς τρόπους. Για παράδειγμα, στη δικαιοσύνη, εμφανίζεται ότι οι γυναίκες καταγγέλουν σεξουαλική επίθεση και τις ρωτούν τι φορούσα όταν τους επιτέθηκαν, καθώς θεωρούνται υπαίτιες που βιάστηκαν. Στον επιχειρηματικό και πολιτικό κόσμο, σημαίνει ότι οι φιλόδοξες γυναίκες αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμός αντί να τις αποδέχονται και να ανταμείβονται για την προσπάθειά τους.
Στην έρευνα αυτή, η οποία ονομάζεται Global Early Adolescent Study, οι ερευντητές έκαναν εκτενείς συνεντεύξεις από το 2011 σε αγόρια, κορίτσια και τους γονείς τους, σε 15 χώρες.
Αν και υπήρχαν πολιτισμικές διαφορές και πολλά δυτικά κράτη είχαν περισσότερο προχωρημένες απόψεις σχετικά με το φύλο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι σε κάθε χώρα που διερεύνησαν, επικρατούσε ο «ηγεμονικός μύθος»: Τα κορίτσια είναι ευάλωτα και αδύναμα, ενώ τα αγόρια είναι δυνατά και ανεξάρτητα.
Οι επιπτώσεις αυτών των στερεοτύπων είναι εμφανείς. Καθώς μεγαλώνουν, τα αγόρια είναι πιο πιθανό να εμπλακούν σε επικίνδυνες συμπεριφορές, όπως χρήση ναρκωτικών, κάπνισμα, απρόσεχτη οδήγηση.
Παρ' ολ΄αυτά, τα κορίτσια κινδυνεύουν περισσότερο από αυτούς τους μύθους, αφού έχουν διπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν κατάθλιψη μέχρι την ηλικία των 16 ετών. Είναι πιο πιθανό να παντρευτούν ενώ είναι ακόμα στην παιδική τους ηλικία και τα ποσοστά του HIV είναι μεγαλύτερα στις γυναίκες σε σχέση με τους άντρες.
«Τα κορίτσια πληρώνουν μεγαλύτερο τίμημα», αναφέρει ο Blum.
Οι ερευνητές έμειναν έκπληκτοι από το πόσο εδραιωμένες ήταν αυτές οι αντιλήψεις σχετικά με το φύλο, ανάμεσα σε τόσο νέα παιδιά. Αυτή την στιγμή σχεδιάζουν και μία δεύτερη φάση έρευνας που θα εστιάζει να βρεθεί τρόπος να απομακρυνθούν αυτές οι αντιλήψεις από τις κοινωνίες ανά τον κόσμο.