Το ποιοι ήταν οι πρώτοι κάτοικοι της, απομονωμένης στον Ειρηνικό ωκεανό, Νήσου του Πάσχα με τα εντυπωσιακά πέτρινα αγάλματα, αποτελεί εδώ και χρόνια ένα μυστήριο. Αλλά, μία ανάλυση του DNA των κατοίκων της κάνει το μυστήριο μάλλον ακόμη μεγαλύτερο.
Οι πρώτοι Ευρωπαίοι έφθασαν στη Νήσο του Πάσχα το 1722. Η νέα γενετική έρευνα από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων αποκλείει την πιθανότητα ότι πριν από αυτή την άφιξη οι κάτοικοι του νησιού είχαν έλθει σε επαφή και επιμιξία με κατοίκους της Νότιας Αμερικής. Συνεπώς παραμένει το αίνιγμα από πού, πώς και πότε είχαν φθάσει στο νησί οι πρώτοι άνθρωποι.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή βιολογικής ανθρωπολογίας Λαρς Φέρεν-Σμιτς του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σάντα Κρουζ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό βιολογίας "Current Biology", ανέλυσαν DNA από οστά πέντε αρχαίων σκελετών, που είχαν έλθει στο φως στη διάρκεια ανασκαφών στη δεκαετία του 1980 και σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο Κον-Τίκι του Όσλο. Τρία από τα πέντε άτομα είχαν ζήσει πριν από την άφιξη των πρώτων Ευρωπαίων και δύο μετά από αυτήν, οπότε ήταν δυνατό να γίνουν γενετικές συγκρίσεις.
«Δεν βρήκαμε κανένα ίχνος ανταλλαγής γονιδίων ανάμεσα στους κατοίκους τη Νήσου του Πάσχα και τη Νότια Αμερική. Πραγματικά εκπλαγήκαμε από αυτή την ανακάλυψη. Πιστεύαμε ότι θα βρούμε άμεσες ενδείξεις για προ-ευρωπαϊκές επαφές του νησιού με τη Νότια Αμερική, αλλά δεν βρήκαμε καμία» δήλωσε ο Φέρεν-Σμιτς.
Η νέα μελέτη δείχνει ότι οι επαφές Νότιας Αμερικής-Νήσου Πάσχα άρχισαν μετά το 1722 και αφού είχαν φθάσει οι Ευρωπαίοι στο νησί. Ακολούθησαν τα...γνωστά: μαζικές εκτοπίσεις αυτοχθόνων κατοίκων, μεταφορά τους ως σκλάβων σε άλλα μέρη και, βεβαίως, επιμιξία με ντόπιες, που είχαν ως αποτέλεσμα οι ξένοι να αφήσουν το γενετικό αποτύπωμά τους στον τοπικό πληθυσμό.
Η Νήσος του Πάσχα -γνωστή και ως Ράπα Νούι- απέχει σχεδόν 2.000 χιλιόμετρα από το κοντινότερο νησί και 3.700 χιλιόμετρα από τη Χιλή. Η πιο πιθανή θεωρία που έχει προταθεί για τους πρώτους κατοίκους της -με βάση τα αρχαιολογικά ευρήματα- είναι ότι ήλθαν από την Πολυνησία, διασχίζοντας τον ανοιχτό ωεκανό γύρω στο 1.200 μ.Χ.. Αυτό θεωρείται πιθανότερο πια, μετά και την ανακάλυψη ότι δεν είχαν υπάρξει επαφές με την ηπειρωτική Νότια Αμερική πριν την άφιξη των Ευρωπαίων.