Ο μέχρι σήμερα πτωχευτικός κώδικας περιλαμβάνει πολύπλοκα σημεία τα οποία καθιστούν την πτώχευση μια εταιρείας ή ενός φυσικού προσώπου δύσκολη και χρονοβόρα. Η πολυετής διαδικασία που απαιτείται συνεπάγεται τον αποκλεισμό του επιχειρηματία από την άσκηση κάθε άλλης επιχειρηματικής δραστηριότητας, λόγω της εγγραφής του στον Τειρεσία, τη μη χορήγηση ενημερότητας κτλ. Ως αποτέλεσμα, στην πλειοψηφία τους οι μη βιώσιμες επιχειρήσεις δεν μπορούν να προχωρήσουν στη διαδικασία εκκαθάρισης - ρευστοποίησης ώστε να πάνε στο επόμενο επιχειρηματικό βήμα.
Παραμένουν έτσι σε μια ημιθανή κατάσταση με συνέπεια να συνιστούν τροχοπέδη για την ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και να είναι τοξικές για τα χαρτοφυλάκια των τραπεζών. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2014 η Ελλάδα ήταν η χώρα με τις λιγότερες πτωχεύσεις στην Ευρώπη, μόλις 330, όταν η Πορτογαλία κατέγραφε συνολικά 7.200!
Είναι αδήριτη λοιπόν η ανάγκη για ουσιαστικές αλλαγές σε διατάξεις του κώδικα, ώστε αυτός να αναδειχθεί σε εργαλείο οικονομικής ανάπτυξης και επιχειρηματικής αναδιάρθρωσης. Τη στιγμή μάλιστα που σχεδόν το 50% των τραπεζικών δανείων είναι μη εξυπηρετούμενα, η ταχεία διαδικασία αναδιοργάνωσης των βιώσιμων επιχειρήσεων και εκκαθάρισης των μη βιώσιμων είναι κλειδί για την ανάκαμψη.
Το προσχέδιο του νέου πτωχευτικού κώδικα που έχει τεθεί σε διαβούλευση έως τις 27 Οκτωβρίου περιλαμβάνει κυρίως θετικές ρυθμίσεις, αλλά και κάποιες που χρήζουν διορθώσεων. Πιο συγκεκριμένα:
•Μειώνει σημαντικά τη σημερινή ιδιαίτερα χρονοβόρα διαδικασία πτώχευσης, που φθάνει ή ξεπερνά τα 10 έτη. Το κάθε δικαστικό στάδιο θα πρέπει να ολοκληρώνεται εντός αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων
•Προβλέπει απαλλαγή των συνεπειών της πτώχευσης μετά την παρέλευση δύο ετών, προκειμένου να δίνεται η δυνατότητα δεύτερης ευκαιρίας στον επιχειρηματία που απέτυχε.
•Θεσπίζει τη θέση του «διαχειριστή αφερεγγυότητας», ο οποίος θα ασκεί καθήκοντα συνδίκου, μεσολαβητή και ειδικού εκκαθαριστή, υιοθετώντας πρακτικές που ισχύουν εδώ και χρόνια στις ανεπτυγμένες χώρες
•Μάλιστα ο σύνδικος δύναται να αιτηθεί αλλαγή της διοίκησης της υπό πτώχευση εταιρείας, αν κρίνει πως αυτό είναι προς το συμφέρον των πιστωτών της
•Περιλαμβάνει πρόβλεψη κυρώσεων αν αποδειχθεί απόπειρα δόλιας πτώχευσης. Οι υπαίτιοι θα κληθούν να αποζημιώσουν εξολοκλήρου όσους συναλλάχθηκαν.
•Το κύριο σημείο που εγείρει μέχρι στιγμής αντιδράσεις είναι η τροποποίηση του άρθρου 99. Φορείς της αγοράς υποστηρίζουν ότι αίρει την προσωρινή προστασία των προβληματικών εταιρειών από τους προμηθευτές της. Πιο αναλυτικά:
•Παρακάμπτει το στάδιο της αίτησης του οφειλέτη για υπαγωγή στο καθεστώς προστασίας από τους πιστωτές. Ο ίδιος θα πρέπει απευθείας να συμφωνήσει με το 60% τουλάχιστον των πιστωτών το πλάνο εξυγίανσης και κατόπιν να το καταθέσει στο δικαστήριο, ώστε αυτό να αποφανθεί θετικά ή όχι.
•Η αλλαγή αυτή όμως σε σχέση με την ισχύουσα νομοθεσία εγκυμονεί τον κίνδυνο ακύρωσης της όλης διαδικασίας. Αν δηλαδή στο διάστημα από την έναρξη της πτωχευτικής διαδικασίας μέχρι την κατάθεση της συμφωνίας εξυγίανσης κάποιος πιστωτής προβεί σε αναγκαστικά μέτρα, ενδέχεται η εταιρεία να οδηγηθεί στην πτώχευση πριν να προλάβει να φέρει εις πέρας το εγχείρημα.
Πρέπει επιτέλους να πάμε παρακάτω. «Να ταφούν οι νεκροί», όπως πολύ σωστά έχει λεχθεί, και οι επιχειρήσεις να επιστρέψουν στην παραγωγική δραστηριότητα. Η αναμόρφωση του νομικού πλαισίου της πτώχευσης εντάσσεται σε αυτό το στόχο, μαζί φυσικά με άλλα αναγκαία μέτρα, όπως η σταδιακή μείωση της υπέρμετρης φορολογίας, η παροχή ρευστότητας, η άμβλυνση της γραφειοκρατίας, και γενικότερα η καλλιέργεια φιλικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος.