Μπορεί ένα φαινομενικά «άγριο» ζώο να γίνει ο καλύτερος φίλος ενός ανθρώπου και δη να συμβάλλει στη θεραπεία του; Το άλογο, από τα αρχαία χρόνια, αποτελεί πιστό σύντροφο και σύμμαχο του ανθρώπου. Δεν είναι τυχαίες άλλωστε οι τόσες μυθολογικές αναφορές σε Κενταύρους και Αμαζόνες, απεικονίζοντας έτσι την ολότητα αλόγου και αναβάτη - ένα σύνολο που λειτουργεί τόσο αρμονικά σα να είναι ένα πλάσμα. Ακόμη και ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, είχε το άτι στο όνομά του. Και αυτό καθόλου συμπτωματικό δεν είναι, ιδιαίτερα αφού το άλογο αποτελεί μια από τις καλύτερες θεραπευτικές μεθόδους αποκατάστασης, κυρίως για άτομα με ειδικές ανάγκες, κινητικά, νοητικά και ψυχοσωματικά προβλήματα.
«Το άλογο είναι ένα ζώο το οποίο απαιτεί σεβασμό και πειθαρχία και το μεταφέρει αυτό στον αναβάτη του», εξηγεί η Δήμητρα Καρουζάκη, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Θεραπευτικής Ιππασίας Ελλάδας (ΣΘΙΕ). Στεγασμένο σε ένα κέντρο 5,5 στρεμμάτων στο Γουδί μετά από παραχώρηση χρήσης από το Υπουργείο Άμυνας, ο ΣΘΙΕ είναι ένα εθελοντικό, μη κυβερνητικό σωματείο το οποίο ιδρύθηκε άτυπα το 1983, ενώ λειτουργεί με καταστατικό από το 1992. Αποτελείται από ένα επταμελές εθελοντικό Διοικητικό Συμβούλιο, ενώ η ίδια η πρόεδρος είναι εθελοντής από το 1989 όταν μυήθηκε στη θεραπευτική ιππασία μέσω μιας φίλης και θέλησε να αναπτύξει περαιτέρω αυτή την αξιόλογη κοινωνική προσφορά και να δημιουργήσει ένα πρότυπο κέντρο. Ο ΣΘΙΕ είναι μέλος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Θεραπευτικής Ιππασίας (HETI) και της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ιππασίας (ΕΟΙ), ενώ παρέχει και εκπαίδευση σε άτομα που θέλουν να γίνουν εκπαιδευτές στον τομέα αυτό.
Η προσφορά του ΣΘΙΕ όμως ξεπερνάει τους αριθμούς. Γιατί δεν είναι μόνο το ότι φιλοξενεί 9 άλογα τα οποία μαζί με τους 50 εθελοντές είναι υπεύθυνα για τις μισάωρες συνεδρίες 140 ατόμων ηλικίας 2 με 70 ετών που έρχονται ανά εβδομάδα. Είναι πολύ περισσότερο από αυτό. Γιατί πάνω στο άλογο οι άνθρωποι ηρεμούν, ξεχνούν για λίγο τα δικά τους προβλήματα, τα άγχη και τις σκοτούρες της δύσκολης καθημερινότητάς τους, και αντί να επικεντρώνονται σε αυτά που δεν μπορούν να κάνουν, εστιάζουν την προσοχή τους σε αυτά που μαζί με το άλογο καταφέρνουν να τελέσουν. Έτσι, ενισχύεται και η ψυχολογία τους και παίρνουν δύναμη και κουράγιο για την επόμενη μέρα.
«Μπορεί να φαίνεται πως κάνουν απλά μια βόλτα», εξηγεί η κ. Καρουζάκη, «αλλά υπάρχουν πολλές λεπτές τεχνικές που δουλεύουν ταυτόχρονα». Για παράδειγμα, μέσω της τρισδιάστατης κίνησής τους - πολύ κοντινή με την ανθρώπινη κίνηση - τα άλογα δημιουργούν μία μοναδική νευρομυϊκή διέγερση. Γίνονται έτσι προέκταση του σώματος του αναβάτη, επιτρέποντας τον να γυμνάζεται παθητικά και να εξασκεί την ισορροπία του, ενώ παράλληλα αυξάνεται και η αίσθηση ευχαρίστησης. Κατά τη διάρκεια της θεραπευτικής ιππασίας, το άτομο μαθαίνει να προσαρμόζει τη στάση του αναγκαστικά, ώστε να διατηρήσει τη θέση του πάνω στο άλογο. Στην ιππασία αυτή δεν χρησιμοποιείται κατά κύριο λόγο σέλα, αλλά υποσάγματα, ώστε να υπάρχει άμεση επαφή με την κίνηση του αλόγου η οποία προάγει τη χαλάρωση του ιππέα.
Η θεραπευτική ιππασία βοηθάει άτομα με κινητικά προβλήματα, εγκεφαλική παράλυση, σκλήρυνση κατά πλάκας, αυτισμό, νοητική στέρηση, ψυχοσωματικά προβλήματα, σύνδρομο Down, τύφλωση, εγκεφαλικά, και διάφορα άλλα σύνδρομα. Βελτιώνει ιδιαίτερα την επικοινωνία των ατόμων, καθώς επίσης την κοινωνικότητα και την ψυχολογία τους. Ο ΣΘΙΕ συνεργάζεται επίσης με διάφορους αστικούς μη κυβερνητικούς οργανισμούς, όπως το Ειδικό Γυμνάσιο/Λύκειο Ηλιουπόλεως, την ΕΛΕΠΑΠ, τα Κέντρα ημιαυτόνομης διαβίωσης ΘΕΤΙΣ και ΑΝΑΣΑ, το ΚΕΕΠΕΑ Ορίζοντες, την ΑΜΥΜΩΝΗ, και την ΕΨΥΜΕ.
«Όλοι όσοι έρχονται βλέπουν μεγάλη διαφορά», δηλώνει η κ. Καρουζάκη, «αλλά δεν είναι πανάκεια, είναι μια χρονοβόρα διαδικασία αποκατάστασης, η οποία έχει όμως ουσιαστικά αποτελέσματα».
«Πάνω στο άλογο ένιωθα πως μπορώ να κάνω και κινήσεις με τη λεκάνη που δεν μπορώ να κάνω όταν είμαι όρθια», λέει με ενθουσιασμό η Αμαλία Δένδια, η οποία για λίγο καιρό ακολούθησε ένα πρόγραμμα θεραπευτικής ιππασίας λόγω ενός νευρολογικού προβλήματος στο πόδι. «Όταν περπατούσε το άλογο, ένιωθα και εγώ πως περπατάω κανονικά. Ένιωθα πως το άλογο με καταλάβαινε πλήρως, είχε απόλυτη συναίσθηση του τι έκανα, και ήταν σαν να με βοήθαγε να κάνω τις κινήσεις που όρθια δεν μπορώ». Όλοι όσοι έχουν περάσει από πρόγραμμα θεραπευτικής ιππασίας δηλώνουν πως βοηθάει πάρα πολύ, ειδικά σε θέματα συντονισμού, αντανακλαστικών, ισορροπίας και συγκέντρωσης, καθώς επίσης και στην ψυχική υγεία και χαλάρωση.
«Στόχος μας είναι να καλυτερέψουμε την ποιότητα ζωής των ατόμων που έρχονται εδώ», λέει η κ. Καρουζάκη και στα μάτια της αντανακλάται η θέληση να προσφέρει. Ο ίδιος ζήλος καθρεπτίζεται και στα λόγια του Αλέξανδρου Καραχάλιου, ενός από τους εθελοντές του ΣΘΙΕ. «Ο εθελοντισμός είναι ένα μεγάλο προσόν στην ατομική προσωπικότητα. Ειδικά όταν αφορά θεραπευτική ιππασία όπου υπάρχει μεγάλη ευαισθησία για τους ανήλικους. Είναι κάτι για το οποίο αφιερώνεις πολύ χρόνο χωρίς κανένα οικονομικό όφελος. Αλλά σε προσωπικό επίπεδο παίρνεις πολλά, πέρα από τις γνωριμίες, μιλάμε με τις οικογένειες των παιδιών που θέλουν και αυτοί να εκτονωθούν και αυτό τονώνει τη ψυχολογία τους». Υπάρχει και κάτι πιο σημαντικό όμως: «το χαμόγελο του παιδιού που βοηθάς να βάλει το καπέλο του για την ιππασία, είναι ανεκτίμητο», λέει ο Αλέξανδρος, ενώ τονίζει πως «η προσφορά που δίνουμε είναι για να μεγαλώσει ο οργανισμός, ώστε να φέρουμε περισσότερους πόρους, και να μπορούν να έρχονται περισσότερα παιδιά και έτσι να κάνουμε περισσότερο κόσμο χαρούμενο».
«Ο ΣΘΙΕ στηρίζεται πολύ στους εθελοντές», τονίζει η κ. Καρουζάκη, και καλεί όσους μπορούν να βοηθήσουν, με οποιοδήποτε τρόπο, να το κάνουν, είτε παρέχοντας ενεργή στήριξη με την παρουσία τους εκεί, είτε με οικονομικές χορηγίες. Τα έσοδα του Συνδέσμου, προέρχονται κυρίως από τις συνδρομές των γονέων και όποιες χορηγίες ιδιωτών δοθούν κατά καιρούς.
Μερικές φορές όμως, είναι τα άλογα που πάνε και βρίσκουν τους ασθενείς. Όπως στην περίπτωση των έξι σπάνιων μικροσκοπικών θεραπευτικών αλόγων με γαλάζια μάτια που ανήκουν στο μη κυβερνητικό οργανισμό (ΜΚΟ) «Gentle Carousel Greece». Τα αλογάκια κατέφτασαν στην Ελλάδα τον Νοέμβριο 2013 από την Φλόριντα των ΗΠΑ, και φιλοξενούνται στο χώρο του «Magic Garden» στην Ραφήνα.
Έχουν επισκεφτεί περισσότερα από 10,000 παιδάκια και ενήλικες δωρεάν σε ιδρύματα διαφόρων κατηγοριών, ορφανοτροφεία και νοσοκομεία. «Τα αλογάκια 'μινιατούρες' είναι ειδικά εκπαιδευμένα από ειδικούς ψυχοθεραπευτές και εκπαιδευτικούς στην Αμερική και βοηθούν όσους έχουν χάσει την ελπίδα και έχουν κουραστεί από την προσπάθεια, να βρουν κουράγιο να συνεχίσουν και να ξεπεράσουν τις δυσκολίες», εξηγεί η Μίνα Καραγιάννη, υπεύθυνη του Magic Garden.
Τα αλογάκια φτάνουν μέχρι το δωμάτιο του ασθενούς, και με την ηρεμία τους προκαλούν μείωση του άγχους, χαμηλώνουν την αρτηριακή πίεση και πολεμούν αποτελεσματικά την κατάθλιψη. Το κυριότερο, χαρίζουν χαρά και χαμόγελα και λίγες στιγμές ευτυχίας!». Μάλιστα, ένα από τα αλογάκια του "Gentle Carousel", η Magic, επιλέχτηκε από το TIME Magazine ως ένα από τα 10 πιο ηρωικά ζώα στην ιστορία της Ανθρωπότητας και είναι το μόνο εν ζωή.
Το «Gentle Carousel" προσφέρει επίσης ένα «εκπαιδευτικό» πρόγραμμα «Κοινωνικής Ευθύνης και Προσφοράς», που απευθύνεται κυρίως σε σχολεία, με στόχο την ευαισθητοποίηση των παιδιών ως προς την ανάγκη μιας «άλλης» Στάσης Ζωής και Φροντίδας προς τις ευαίσθητες κατηγορίες.
Στην πολύβουη και αγχώδη καθημερινότητά μας, πόσω μάλλον στην ακόμη πιο ταραγμένη ρουτίνα των ανθρώπων με διάφορες ασθένειες, η ηρεμία που μεταδίδουν τα άλογα αποτελεί μια απρόσμενη και πολύ καλοδεχούμενη όαση. Η θεραπευτική ιππασία πλέον είναι μια αποδεχόμενη θεραπεία αποκατάστασης, αλλά όπως τονίζει και η κ. Καρουζάκη, ακόμη δεν έχει αναγνωριστεί επισήμως από το Υπουργείο Υγείας, κάτι που θα εξασφάλιζε σημαντικά οφέλη τόσο στους σχετικούς ΜΚΟ όσο και στα άτομα που τόσο τους έχουν ανάγκη.
Διαβάστε περισσότερα και στο άρθρο της HuffPost Greece για τη θεραπευτική ιππασία.