Η Ζακλίν Φαμπριγιέτ ήταν 26 χρονών στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, όταν εξτρεμιστές τρομοκράτες της Αλ Κάιντα πέταξαν δύο επιβατικά αεροπλάνα στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου, μόλις δύο τετράγωνα από το σημείο όπου εργαζόταν.
Δεκαπέντε χρόνια μετά τις επιθέσεις εκείνης της ημέρας που άλλαξαν τον κόσμο, το 2016, η Φαμπριγιέτ, από τότε μητέρα τριών παιδιών, διαγνώστηκε με μεταστατικό καρκίνο. Παλεύει για τη ζωή της τρία χρόνια. Η πιθανή αιτία: Ένα σύννεφο τοξικής τέφρας που «σκέπασε» όλη την ευρύτερη περιοχή.
«Ήμουν εκεί στη μοιραία επίθεση. Από τότε εξακολουθώ να εργάζομαι στο ίδιο μέρος κάθε μέρα. Δεν μας είπαν ποτέ ότι θα μπορούσε να μας συμβεί κάτι τέτοιο», εξομολογείται.
Από την άλλη, ο 19χρονος τότε Ρίτσαρντ Φάρερ δεν ήταν αυτόπτης μάρτυρας της επίθεσης, αλλά εργάστηκε ως επιθεωρητής εδάφους στο Μανχάταν, στους Δίδυμους Πύργους τα επόμενα χρόνια, από το 2001 μέχρι το 2003.
Πλέον, στα 37 του, διαγνώστηκε με επιθετικό καρκίνο του παχέος εντέρου πριν από 18 μήνες, ασθένεια που συνήθως επηρεάζει ηλικιωμένους άνδρες και δεν υπάρχει ιστορικό της οικογένειάς του.
Οι δυο αυτοί νέοι άνθρωποι αντιπροσωπεύουν μια κατηγορία ασθενών στις ΗΠΑ που ζούσαν ή εργάζονταν κοντά στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου μετά από τις επιθέσεις, οι οποίες σκότωσαν σχεδόν 3.000 ανθρώπους.
Μολονότι, δεν ήταν μεταξύ των χιλιάδων υπαλλήλων έκτακτης ανάγκης και εθελοντών που πέρασαν αρκετούς μήνες της ζωής τους καθαρίζοντας τα συντρίμμια στο Ground Zero εκείνη την περίοδο, η υγεία τους επηρεάστηκε εξίσου.
Η Νέα Υόρκη συνεχίζει να καταμετρά τους ανθρώπους που έχουν αναπτύξει καρκίνο ή άλλες σοβαρές ασθένειες που σχετίζονται με το τοξικό σύννεφο που βρισκόταν πάνω από το Μανχάταν για αρκετές εβδομάδες εκείνον τον μαύρο Σεπτέμβρη του 2001.
«Οι άνθρωποι πεθαίνουν»
Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου απελευθέρωσαν άνευ προηγουμένου ποσότητες χημικών ουσιών στον αέρα, συμπεριλαμβανομένων διοξινών, αμιάντου και άλλων καρκινογόνων ουσιών.
Οι πυροσβέστες, οι πρώτοι που έσπευσαν στο σημείο μετά την επίθεση και οι εθελοντές που βοήθησαν στον καθαρισμό της περιοχής για μήνες, ήταν οι πρώτοι που επλήγησαν από καρκίνους. Σχετικές μελέτες είχαν επιβεβαιώσει ότι οι περισσότεροι ήταν αντιμέτωποι με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου και καρδιαγγειακών παθήσεων.
Αναλυτικότερα, δέκα χιλιάδες από αυτούς έχουν διαγνωστεί με καρκίνο από το Πρόγραμμα Υγείας του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου, ένα ομοσπονδιακό πρόγραμμα θεραπείας που βοήθησε και εξακολουθεί να βοηθά τους επιζώντες.
Στα τέλη Ιουνίου του τρέχοντος έτους, 21.000 άτομα που δεν βρίσκονταν στο σημείο της επίθεσης, βρέθηκαν επίσης στο πρόγραμμα , με το ποσοστό των ασθενών να έχει διπλασιαστεί από τον Ιούνιο του 2016. Από αυτά, σχεδόν 4.000 έχουν καρκίνο, με πιο συνηθισμένους τύπους, εκείνους του προστάτη, του μαστού και του δέρματος. Η 44χρονη πλέον Φαμπριγιέτ είναι μια από τα θύματα, υπενθυμίζοντας ότι το μήνυμα εκείνη την εποχή ήταν να επανέλθει η πόλη στους κανονικούς ρυθμούς της όσο το δυνατόν γρηγορότερα.
«Οι άνθρωποι γύρισαν στις δουλειές του λίγες μέρες αργότερα, αλλά κοιτάξτε τι συνέβη λίγα χρόνια αργότερα, οι άνθρωποι πεθαίνουν», εξηγεί.
Αντίστοιχα, το παράπονο του Φάρερ ήταν ότι η διοίκηση της πόλης δεν έκανε τίποτα για να προστατεύσει τους κατοίκους και τους υπαλλήλους της περιοχής.
«Η γυναίκα μου με ρωτάει αν οι τρομοκράτες προκάλεσαν τον καρκίνο μου. Αυτό που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι ότι οι ιθύνοντες της πόλης θα μπορούσαν να μας προστατεύσουν πριν να είναι αργά», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ταμείο αποζημίωσης
Εκπρόσωποι της υγειονομικής περίθαλψης αναφέρουν ότι είναι αδύνατο να εντοπιστεί ακριβώς η αιτία του καρκίνου σε κάθε ασθενή, αλλά σημειώνουν ότι υπάρχει σαφής συσχέτιση με το τοξικό σύννεφο που σκέπασε την πόλη.
Αρκετές μελέτες έχουν καταγράψει επίσης ότι οι πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου σε εκείνους που παρευρέθηκαν στην τραγωδία «έχουν αυξηθεί περίπου 10 με 30 τοις εκατό»συγκριτικά με εκείνους που δεν βρέθηκαν, εξηγεί ο Ντέιβιντ Πρέζαντ, επικεφαλής ιατρός της πυροσβεστικής υπηρεσίας της Νέας Υόρκης, στο γαλλικό πρακτορείο AFP.
Ο ρυθμός αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω, είπε, καθώς οι εκτεθειμένοι άνθρωποι μεγαλώνουν. Ο κίνδυνος καρκίνου αυξάνεται με την ηλικία και κάποιες μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του πνεύμονα, μπορεί να διαρκέσουν 20 έως 30 χρόνια για να αναπτυχθεί, πρόσθεσε o Πρέζαντ
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, υπέγραψε νομοσχέδιο τον Ιούλιο, σύμφωνα με το οποίο επεκτείνεται η προθεσμία υποβολής αιτήσεων για αποζημίωση των θυμάτων, από τον Δεκέμβριο του 2020 έως το 2090.
Το Ταμείο Αποζημίωσης Θυμάτων θα συμπληρώνεται τακτικά μετά την εξάντληση του αρχικού προϋπολογισμού του αρχικού ποσού 7,3 δισ. Δολαρίων ΗΠΑ. Η μέση αποζημίωση ανά ασθενή είναι 240.000 δολάρια και 682.000 δολάρια για κάθε νεκρό.