Η απειλή της Μαδρίτης για βέτο στη συμφωνία για το Brexit, σε περίπτωση που δεν λάβει επαρκείς διαβεβαιώσεις για το Γιβραλτάρ, έθεσε ακόμη ένα εμπόδιο σε μια διαπραγμάτευση που έχει περάσει από 40 κύματα όλους αυτούς τους μήνες.
Αντίθετα με το πολυσυζητημένο ζήτημα των συνόρων της Ιρλανδίας, το θέμα του Γιβραλτάρ δεν έχει συζητηθεί δημοσίως κατά τη διάρκεια των συζητήσεων.
Γιατί λοιπόν μια παραδοσιακά φιλοευρωπαϊκή χώρα όπως η Ισπανία διατυπώνει μια σημαντική ένσταση την ύστατη ώρα και τι αντίκτυπο μπορεί να έχει στη Σύνοδο της ερχόμενης Κυριακής, όπου θα τεθεί επί τάπητος η συμφωνία για το «διαζύγιο» με το Ηνωμένο Βασίλειο;
Τι είναι το Γιβραλτάρ;
Η μικρή Χερσόνησος, κομμάτι της βρετανικής επικράτειας από το 1713, είναι γνωστή στους 30.000 κατοίκους της ως ο «βράχος». Εχει αποτελέσει σημαντικό σημείο διαμάχης μεταξύ Ισπανίας και Βρετανίας, με την πρώτη να έχει από καιρό ζητήσει την ανεξαρτησία του. Το Γιβραλτάρ πρόκειται να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ενωση μαζί με τη Βρετανία, παρότι το 96% των κατοίκων του ψήφισε κατά του Brexit στο δημοψήφισμα του 2016.
Γιατί αντιδρά η Ισπανία;
Την περασμένη εβδομάδα η Μαδρίτη δήλωσε ικανοποιημένη με το πρωτόκολλο για τη χερσόνησο, ωστόσο τώρα υποστηρίζει ότι έχει ενστάσεις στο βασικό κομμάτι του κειμένου. Η ισπανική κυβέρνηση λέει ότι μέχρι πριν από λίγες ημέρες δεν γνώριζε για το άρθρο 184 του προσχεδίου της συμφωνίας, υποστηρίζοντας ότι είναι ασαφές ως προς το μέλλον του Γιβραλτάρ.
Τι θέλει η ισπανική κυβέρνηση;
Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ και υπουργός Εξωτερικών Τζόσεπ Μπορέλ υποστηρίζουν ότι η συμφωνία και το πολιτικό ανακοινωθέν – πλαίσιο που θα τη συνοδεύει, θα πρέπει να ξεκαθαρίζουν ότι η μελλοντική σχέση μεταξύ Βρετανίας και Ε.Ε. δεν θα πρέπει να αφορά το Γιβραλτάρ, αλλά αντίθετα, ζητούν το μέλλον της χερσονήσου να καθοριστεί σε απευθείας διμερή διάλογο Μαδρίτης – Λονδίνου.
Γιατί αυτό αποτελεί πρόβλημα;
Για να φτάσουμε στο προσχέδιο της συμφωνίας χρειάστηκε περίπου ενάμισης χρόνος σκληρών διαπραγματεύσεων. Τα κράτη της Ε.Ε. είναι αποφασισμένα, τώρα που φτάσαμε σε αυτό το σημείο, να μην ανοίξουν το «Κουτί της Πανδώρας» και να μην τεθούν στο τραπέζι νέα ζητήματα που μπορεί να οδηγήσουν σε νέες αλλαγές και νέες αναβολές.
Τι λένε οι υπόλοιποι;
Διπλωματικές πηγές των Βρυξελλών πιστεύουν ότι ο Πέδρο Σάντσεθ με την κίνηση του αυτή προσπαθεί να κερδίσει ψηφοφόρους ενόψει των κρίσιμων εκλογών στην Ανδαλουσία, στις 2 Δεκεμβρίου. Απευθύνουν έκκληση το ζήτημα να λυθεί σε επίπεδο ηγετών των δύο χωρών και να μην θέσει η Ισπανία σε κίνδυνο ολόκληρη τη συμφωνία για το Brexit.
Tι μπορεί να συμβεί τώρα;
Βάσει των ευρωπαϊκών κανόνων, η συμφωνία δεν απαιτεί ομοφωνία, αλλά πλειοψηφία για να εγκριθεί, οπότε ένα κράτος – μέλος από μόνο του δεν μπορεί να την μπλοκάρει. Ωστόσο, πρόκειται για μείζον πολιτικό ζήτημα και οι «27» (πλην της Βρετανίας δηλαδή) θα ήθελαν απόλυτη ενότητα στη λύση του. Η Τερέζα Μέι ταξιδεύει στις Βρυξέλλες σήμερα για συζητήσεις με τον πρόεδρο της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, όπου πρόκειται να τεθεί και το συγκεκριμένο ζήτημα.
Αναμένεται τις επόμενες ημέρες να υπάρξει έντονο διπλωματικό παρασκήνιο. Την Πέμπτη συναντώνται οι αντιπροσωπείες των «27» και την Παρασκευή ακολουθεί η συνάντηση των βασικών διαπραγματευτών όλων των χωρών της Ενωσης. Την Κυριακή παίζεται το... τελευταίο επεισόδιο, με την Σύνοδο Κορυφής.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, θα πρέπει να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο του 2017 η Ε.Ε. στις οδηγίες που έδωσε προς την Κομισιόν για τις διαπραγματεύσεις του Brexit, ξεκαθάρισε ότι καμία συμφωνία μεταξύ Λονδίνου και Βρυξελλών δεν θα πρέπει να έχει ισχύ στο Γιβραλτάρ, χωρίς συγκεκριμένη συμφωνία μεταξύ Ισπανίας και Βρετανίας. Μένει να φανεί αν αυτό θα υλοποιηθεί και στην πράξη.
Πηγή: Reuters