Απίστευτες ιστορίες από τη δράση πρακτόρων της CIA στο Σταθμό της υπηρεσίας στη Μόσχα την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, αποκαλύπτει το βιβλίο του David E. Hoffman «The Billion Dollar Spy: A True Story of Cold War Espionage and Betrayal» (Ο κατάσκοπος του ενός 1δισ. δολαρίων: Μια αληθινή ιστορία κατασκοπείας και προδοσίας του Ψυχρού Πολέμου ). Ο συγγραφές αφηγείται, πάντα με σκηνικό την ρωσική πρωτεύουσα μετά την ανέγερση του Τείχους του Βερολίνου, πως γινόταν η στρατολόγηση πρακτόρων για λογαριασμό της Υπηρεσίας, πως ξέφευγαν από τα δίχτυα της KGB, ιστορίες μεγάλων κρίσεων και τις συνέπειες αυτών έως και μικρά αστεία περιστατικά. Οι ιστορίες δε που περιγράφονται στο βιβλίο, φαίνεται να αποδεικνύουν πως πολλές από τις σκηνές που έχουμε δει σε ταινίες κατασκοπείας δεν είναι και πολύ μακριά από την πραγματικότητα...
Ο ίδιος συγγραφέας, ο οποίος έχει πάρει βραβείο Pulitzer, έχει γράψει και άλλα...κατασκοπευτικά βιβλία όπως τo The Dead Hand: The Untold Story of the Cold War Arms Race and Its Dangerous Legacy όπως όμως και τη σειρά βιβλίων The Oligarchs: Wealth And Power In The New Russia.
Αυτές είναι μερικές μόνο από τις πολλές μικρές ιστορίες που αποκαλύπτονται στο βιβλίο «The Billion Dollar Spy» και μερικές all time classic spy movies...
Ο χάρτινος αντικαταστάτης
Συχνά οι αξιωματικοί της CIA έπρεπε πάση θυσία να ξεφύγουν από την ασφυκτική παρακολούθηση των Ρώσων πρακτόρων και φυσικά έπρεπε να σκαρφιστούν διάφορους ευφάνταστους τρόπους για να το πετύχουν. Στο βιβλίο περιγράφεται μια τέτοια επιτυχημένη όσο και απλή στη σύλληψη και εφαρμογή, επιχείρηση. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, ένας αξιωματικός της CIA έπρεπε να συναντηθεί οπωσδήποτε με έναν «σύνδεσμό» του. Άρα έπρεπε να εξαφανιστεί από τα μάτια των Ρώσων. Αμέσως έβαλε το σχέδιο του σε εφαρμογή. Αρχικά φρόντισε να χρησιμοποιήσει ένα τηλέφωνο το οποίο ήξερε ότι παρακολουθείτο και ανέφερε την ημέρα, την ώρα και τον τόπο που θα παρέθετε πάρτι γενεθλίων σε έναν φίλο του. Ως ήταν αναμενόμενο οι άνδρες της KGB θα τον παρακολουθούσαν και σε αυτή την περίπτωση. Ο ίδιος λοιπόν εμφανίζεται να βγαίνει από το σπίτι του, μαζί με την γυναίκα του και να κρατούν ένα μεγάλο κουτί στο οποίο υποτίθεται πως είναι η τούρτα. Μπαίνουν στο αυτοκίνητο και φυσικά τους ακολουθεί ένα αυτοκίνητο της KGB. Κάποια στιγμή το αυτοκίνητο των Αμερικανών παίρνει μια απότομη στροφή και για μερικά δευτερόλεπτα χάνεται από το οπτικό πεδίο των Ρώσων. Αυτά τα λεπτά αρκούν ώστε ο αξιωματικός της CIA να αποβιβαστεί από το αυτοκίνητο και να πάει το προγραμματισμένο ραντεβού του ενώ η γυναίκα του ανοίγει το κουτί με την «τούρτα», τραβάει κάτι που μοιάζει με μοχλό και πετιέται μια σιλουέτα που μοιάζει με αυτή του συζύγου της. Όταν οι Ρώσοι έχουν ξανά οπτική επαφή με το αυτοκίνητο που παρακολουθούν συνεχίζουν να βλέπουν τον αξιωματικό της CIA. Με τον ίδιο τρόπο γίνεται και η επιβίβασή του τελευταίου στο αυτοκίνητο
Τα...καλά της παρακολούθησης
Στο βιβλίο όμως περιγράφονται και αρκετά αστεία περιστατικά. Όπως για παράδειγμα στην περίπτωση ένας αξιωματικός της CIA κάποια στιγμή χρησιμοποίησε ένα τηλέφωνο που παρακολουθείτο από την KGB. Στη συνομιλία που είχε, ακούστηκε να κλείνει τραπέζι σε ένα εστιατόριο και λίγη ώρα αργότερα ξεκίνησε να μεταβεί σε αυτό, με το αυτοκίνητό του και συνοδευόμενος από τη γυναίκα του. Ξαφνικά ο οδηγός και οι επιβαίνοντες συνειδητοποίησαν πως τόσο το αυτοκίνητο που προπορευόταν το δικό τους καθώς και αυτό που ήταν πίσω τους, ήταν της KGB. Κάποια στιγμή ο οδηγός του αυτοκινήτου της CIA αποπροσανατολίστηκε και δεν μπορούσε να θυμηθεί ποια διαδρομή έπρεπε να ακολουθήσει για να πάει στο εστιατόριο. Αυτό που έκανε λοιπόν ήταν να ακολουθήσει το προπορευόμενο αυτοκίνητο της KGB. O οδηγός του γνώριζε που πήγαινε το ζευγάρι, ήξερε καλύτερα τους δρόμους της Μόσχας και με τελικά με τη βοήθεια του «εχθρού» οι Αμερικανοί έφτασαν στον προορισμό τους.
Παρακολούθηση μέχρι...κεραίας
Η «παγίδευση» τηλεφώνων και γενικότερα «κοριών» στην πρεσβεία των ΗΠΑ ήταν φυσικά κάτι αναμενόμενο να επιχειρηθεί από πλευράς της KGB και φυσικά δουλειά των Αμερικανών ήταν να τα εντοπίζουν. Αυτό βέβαια δεν ήταν πάντα τόσο εύκολο. Όπως αναφέρεται στο βιβλίο, τη δεκαετία του '70 εντοπίστηκε μια κεραία η οποία είχε τοποθετηθεί στην καμινάδα του κτηρίου όπου στεγαζόταν η πρεσβεία των ΗΠΑ και όπως εκτιμάται ήταν εκεί για αρκετό καιρό. Παράλληλα για τουλάχιστον επτά χρόνια ουδείς είχε εντοπίσει τις μικροσκοπικές συσκευές που είχαν τοποθετηθεί κάτω από τα πλήκτρα των γραφομηχανών που χρησιμοποιούνταν και οι οποίες μετέδιδαν ένα ηχητικό σήμα το οποίο αντιστοιχούσε το κάθε πλήκτρο ώστε μέσω και της κεραίας να μπορεί η KGΒ να «διαβάζει» εξ αποστάσεως ό,τι υπαγορεύεται στις γραμματείς της πρεσβείας.
Κι όμως το L-pill δεν ήταν μύθος
Σίγουρα όσοι έχουμε παρακολουθήσει ταινίες κατασκοπείας είμαστε ενήμεροι για το «θρυλικό» χάπι -αυτοκτονίας που δεν ήταν παρά μια αμπούλα υδροκυανίου. Σύμφωνα με τον Hoffman υπήρχαν πολλοί Ρώσοι πράκτορες που είχαν στρατολογηθεί από την CIA και ζητούσαν να τους χορηγηθεί προκειμένου να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν σε περίπτωση σύλληψης τους. Για αρκετούς ήταν προτιμότερο να αυτοκτονήσουν από το να υποστούν τις εξαντλητικές ανακρίσεις, τις δίκες και την φυλάκιση. Ωστόσο, η CIA δεν είχε ιδιαίτερη...συμπάθεια στο L-Pill, όπως το αποκαλούσαν γιατί εκτιμούσαν πως επηρέαζε αρνητικά τους κατασκόπους, και συχνά χρησιμοποιείτο χωρίς να υπάρχει άμεσος κίνδυνος, απλά εξαιτίας του πανικού στον οποίο μπορεί να βρίσκονται οι κάτοχοί του. Όπως διευκρινίζεται δε στο βιβλίο, το L-Pill δεν ήταν τόσο εύκολο ούτε να το κρύψει κάποιος ούτε να το χρησιμοποιήσει τη στιγμή που ήθελε. Συνήθως πάντως η CIA έδινε το χάπι σε όσους του ζητούσαν επιμόνως και το έκρυβε μέσα σε στυλό. Κάποιες φορές δε, χρησιμοποιείτο και από αξιωματικούς της CIA.
Υπόθεση Penkovsky και Κένεντι
Ο Huffman αναφέρεται και στην υπόθεση του Oleg Penkovsky, συνταγματάρχης του GRU (της σοβιετικής στρατιωτικής υπηρεσίας κατασκοπείας) ο οποίος αποφάσισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του στις ΗΠΑ θέλοντας να βλάψει την Σοβιετική Ένωση και την ΚGB μετά την «άδικη», σύμφωνα με τον ίδιο, υπονόμευση της καριέρας του. Ο Penkovsky παρέδωσε στην CIA εκατοντάδες ρολά φιλμ με πολύτιμες πληροφορίες. Σύμφωνα με τον Hoffman, ο Penkovsky παρείχε πληροφορίες για τους μεσαίου βεληνεκούς πυραύλους, R – 12, που σύμφωνα με τον συγγραφέα αποτέλεσαν έναν άσσο στο μανίκι του Τζον Κένεντι απέναντι στον Χρουστσόφ κατά την περίοδο της κρίσης στην Κούβα.
Στο «The Billion Dollar Spy», υπάρχουν ακόμη πολλές ιστορίες κατασκοπείας αλλά και ενδιαφέροντα στοιχεία για τη στενή παρακολούθηση του Κογκρέσου των ΗΠΑ των ενεργειών του σταθμού της CIA στη Μόσχα, σε βαθμό μάλιστα που για ένα διάστημα είχε σχεδόν «παραλύσει». Υπάρχουν όμως και αρκετές εξιστορήσεις για τα ταχυδακτυλουργικά τρικ που είχαν μάθει οι πράκτορες της CIA, προκειμένου να περνούν στους «συνδέσμους» του φακέλους, χαρτιά με κωδικούς κα χωρίς να γίνονται αντιληπτοί και φυσικά αρκετοί από αυτούς μας θυμίζουν σκηνές από ταινίες. Αναφέρεται όμως και στον ειδικό ρόλου που έπαιζαν οι γυναίκες αξιωματικών της CIA η οποίες συχνά στρατολογούνταν ή χρησιμοποιούνταν ατύπως από τους συζύγους τους, είτε για να «καλύπτουν» τα ίχνη τους είτε για να επικοινωνούν με άλλους πράκτορες και κατασκόπους όταν ο κίνδυνος για τον σύζυγό τους ήταν υψηλός. Περιγράφεται όμως και η αγωνία ανδρών της CIA να μην πέσουν θύματα λανθασμένων πληροφοριών ή δήθεν πρόθυμων να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στις ΗΠΑ ενώ στην πραγματικότητα εργάζονταν για λογαριασμό των Ρώσων.