O Σάββας Σαββαϊδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Greece Sotheby’s International Realty, δέχθηκε να απαντήσει επί μία ώρα σε ερωτήσεις της HuffPost, καθισμένος όχι στο γραφείο του στο Κολωνάκι, αλλά στο καθιστικό της κατοικίας του στη Ρόδο. Η αγορά ακινήτων στην οποία απευθύνεται παγκοσμίως η Sotheby’s είναι για λίγους. Πίσω από κάθε πρόσωπο που περιλαμβάνεται στο πελατολόγιο της Greece Sotheby’s International Realty, υπάρχει καθαρή θέση με αξία από δύο εκατομμύρια μέχρι 2,3 δισεκατομμύρια ευρώ. Κόντρα στα σημεία των καιρών, η Ελλάδα μπήκε στον παγκόσμιο χάρτη των ακινήτων πολύ μεγάλης αξίας στα χρόνια της οικονομικής κρίσης (!) και το 2020 άρχισε με μεγάλη αισιοδοξία. Χωρίς μνημόνια, με το αίσθημα ασφάλειας να έχει αποκατασταθεί στη χώρα και με μία κυβέρνηση που δηλώνει σε κάθε ευκαιρία φιλική και φιλόξενη προς τους ξένους υποψήφιους επενδυτές, τα πάντα έμοιαζαν τέλεια, μέχρι τη στιγμή που ξέσπασε η πανδημία του COVID-19.
Απαγορεύσεις κυκλοφορίας σε όλες τις μητροπόλεις του κόσμου, κοινωνική αποστασιοποίηση και πραγματικοί αριθμοί που δείχνουν ότι ο κορονοϊός ταξιδεύει συστηματικά με αεροπλάνα και πλοία. Στην διαδικτυακή συνάντησή μας, ο επικεφαλής της Sotheby’s International Realty στην Ελλάδα, επιχειρεί να δώσει απαντήσεις με βάση συγκεκριμένα στοιχεία, σε κομβικά ερωτήματα:
- Έχει πέσει σε «κώμα» η παγκόσμια αγορά ακριβών ακινήτων λόγω κορονοϊού, ή επενδύουν ακόμα και τώρα σε κάτι οι πλούσιοι και υπερ-πλούσιοι;
- Έχει η Ελλάδα θέση σε αυτό το αγοραστικό τοπίο ή θα σβήσει από το χάρτη, όπως είχε συμβεί στο παρελθόν;
- Υπάρχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει η χώρα μας και ποιά είναι αυτά;
- Πότε θα ανοίξει ξανά η τουριστική αγορά και από τι θα εξαρτηθεί αυτό;
Θετική έκπληξη η Ελλάδα
Η Sotheby’s διαθέτει γραφεία σχεδόν στο σύνολο των ευρωπαϊκών μεσογειακών χωρών, από την Πορτογαλία μέχρι την Κύπρο. Εκτός από την Ισπανία, την Γαλλία και την Ιταλία, γραφεία της λειτουργούν στην Κροατία, Μάλτα, Κορσική, στη Σαρδηνία και ακόμη στις Βαλεαρίδες νήσους.
Ο Σ. Σαββαϊδης αποκαλύπτει ότι η ζήτηση πολυτελών εξοχικών έχει «βουλιάξει» σχεδόν παντού - εκτός από την Ελλάδα: Με βάση τα συγκεντρωτικά στοιχεία του ομίλου μας για το α′ δεκαπενθήμερο του Απριλίου, η κατάσταση διαμορφώνεται ως εξής: Παρίσι 95% κάτω, Μαγιόρκα 80% κάτω, Πορτογαλία το ίδιο... Η Ιταλία κινείται στο -60% στη ζήτηση, ενώ η Ελλάδα βρίσκεται στο +130%! Μάλιστα το ενδιαφέρον αυτό είναι ευθέως ανάλογο με την αξία των ακινήτων. Δηλαδή, όσο ανεβαίνουμε σε αξίες ακινήτων - στα τρία, τέσσερα ή πέντε εκατομμύρια και πάνω - τόσο περισσότερο αυξημένη είναι η ζήτηση.
«Έκρηξη» στην ζήτηση για ακριβά ακίνητα στην Ελλάδα
*Πρώτο 15ήμερο Απριλιου 2020 (σε συγκριση με το 2019
- Αύξηση 131% σε ζητήσεις στην Ελλάδα
- Αύξηση με χώρες πρέλευσης τη Μεγάλη Βρετανία, την Ιταλία και τις ΗΠΑ
- Τριπλασιασμός της ζήτησης για απομονωμένα σπίτια
HuffPost: Υπάρχει εξήγηση;
Γ.Σαββαϊδης: Δείτε, ένα ακίνητο 5 ή 10 εκατομμυρίων είναι φυσικά εκτός αγοραστικής δυνατότητας του μέσου αγοραστή. Όμως για άτομα με καθαρή θέση γύρω στα 200 εκατομμύρια, μία τέτοια αγορά αποτελεί πρωτεύουσα ανάγκη. Συνδέεται πρωτίστως με την ανάγκη για αναβάθμισης της ποιότητας ζωής τους. Η χώρα μας προσφέρει αναμφισβήτητα ποιότητα ζωής όσο λίγες χώρες στον κόσμο. Δεν είναι μόνο ο τελευταίος οικολογικός παράδεισος στη Μεσόγειο, είναι τόπος με απαράμιλλη φυσική ομορφιά και ποικιλομορφία, ιδανικό κλίμα, με φιλόξενη κοινωνία, πλούσια ιστορία. Το ελληνικό καλοκαίρι είναι μοναδικό. Ταυτόχρονα, η αγορά ακινήτων από την συγκεκριμένη κατηγορία αγοραστών είναι μακροπρόθεσμου χαρακτήρα. Ιδίως σε περιόδους οικονομικής ανασφάλειας το ακίνητο παραμένει διαχρονικά το ασφαλέστερο επενδυτικό αγαθό. Στην κρίση του 2008 στην Αμερική και στην κρίση του 2011-2013 στην Ευρώπη, αυτό επιβεβαιώθηκε στην πράξη. Υπήρξαν μετοχές που έφτασαν στο μηδέν! Υπήρξαν και ομόλογα που έφτασαν στο μηδέν! Το ζήσαμε και στην Ελλάδα. Κάποια στιγμή, ακόμα και καταθέσεις άγγιξαν το μηδέν.Τα ακίνητα όμως, όχι.
Ταυτόχρονα, με το βλέμμα στις διεθνείς αγορές real estate, ο κύριος Σαββαϊδης στέκεται στην εντυπωσιακή μέχρι στιγμής εικόνα που παρουσιάζει η Ελλάδα στο μέτωπο της αντιμετώπισης της πανδημίας, διαπιστώνοντας με κατηγορηματικό τρόπο, ότι αυτό θα είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τη χώρα την επόμενη ημέρα: «Η Ελλάδα έδειξε μία απίστευτη ωριμότητα στη διαχείριση της κρίσης. Δεν το λέμε μόνο εμείς, μεταξύ μας. Το λένε και έξω για εμάς. To CNN μίλησε κολακευτικά για την Ελλάδα, οι New York Times έπλεξαν το εγκώμιο του καθηγητή Σωτήρη Τσιόδρα, η Telegraph προτείνει την Ελλάδα ως ιδανικό προορισμό μετά την πανδημία... Είναι ίσως η πρώτη φορά που δεν εμφανίζεται η χώρα μας ως «μαύρο πρόβατο». Αυτό έχουμε δυνατότητες να το κεφαλαιοποιήσουμε γρηγορότερα από όσο θα περίμενε κανείς. Δεν βλέπω άλλο λόγο για τον οποίο να μας επιλέγουν αυτή τη στιγμή περισσότερο από την Ιταλία, τη Γαλλία ή την Ισπανία. Κάτι κάνουμε σωστά.»
Ευκαιρίες και αγκυλώσεις
Ο κ. Σαββαϊδης χρησιμοποιεί τον όρο σημαντική πτώση για να περιγράψει την εικόνα της αγοράς ακριβών ακινήτων αυτή την ώρα σε περιοχές της Γαλλίας, της Ιταλίας ή στη Μαγιόρκα, που αποτελεί παραδοσιακό προνομιακό προορισμό σε αυτή την κατηγορία. Στα δικά μας μάτια, η Ελλάδα ξεχωρίζει τώρα και αυτή είναι ίσως μια ευκαιρία και για το μέλλον. Η συγκεκριμένη αγορά ακινήτων αποτελεί μια από τις δυναμικότερες παγκοσμίως και μια μεγάλη ευκαιρία για τη χώρα μας.
Αξίζει να αναφέρουμε ότι η αγορά πολυτελών κατοικιών στην Ελλάδα αφορά κατοικίες με μέσο εμβαδόν τα 600 τ.μ. - 800 τμ. Προέκυψε συγκυριακά μετά το 2012 λόγω της εισαγωγής του νομοθετικού πλαισίου ρύθμισης και νομιμοποίησης των αυθαιρέτων κτισμάτων. Θεωρώ ότι έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για να κοιτάξουμε τον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό ο οποίος περιορίζει την μέγιστη επιτρεπτή δόμηση στα 400 τμ ανεξαρτήτως μεγέθους οικοπέδου.
«Αγκύλωση» χαρακτηρίζει ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Greece Sotheby’s και την αδυναμία εξασφάλισης εύκολου δανεισμού από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. «Η συναλλακτική δραστηριότητα στην Ελλάδα παραμένει πολύ χαμηλή, γιατί η δυσκολία στον δανεισμό θέτει εκτός τροχιάς τη μεσαία τάξη. Δηλαδή τον αστό μίας δυτικο-ευρωπαϊκής χώρας ο οποίος μπορεί για παράδειγμα σχετικά εύκολα να προχωρήσει σε αγορά εξοχικού ή διαμερίσματος ημιδιαμονής αξίας 600,000 ευρω - 800,000 ευρώ. Με τα νέα δεδομένα, η επιλογή μίας κατοικίας σε μία ασφαλή χώρα όπως η δική μας, από όπου μπορεί να δουλέψει κάποτε και remote - για να χρησιμοποιήσω έναν όρο των ημερών - ακούγεται εξαιρετική. Και μπορεί σε αυτή τη φάση να μοιάζει δύσκολη η μετακίνηση, αλλά αυτό θα ξεπεραστεί κάποια στιγμή σύντομα.»
Η πρόβλεψη που κάνει ο ίδιος αναφέρει ότι η τάση στην ακριβή αγορά του real estate θα στραφεί άμεσα σε ακίνητα μακριά από τις πόλεις σχεδόν απομονωμένα με κύριο χαρακτηριστικό την ασφάλεια και την ιδιωτικότητα. Είναι τάση που καταγράφεται τα τελευταία χρόνια δηλαδή ενδιαφέρον για εξοχικά σε ειδιλιακές τοποθεσίες δύσκολα προσβάσιμες από τον μαζικό τουρισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι έχει αυξηθεί κατακόρυφα η ζήτηση πολυτελών εξοχικών σε νησιά τα οποία δεν έχουν αεροδρόμιο!
Με δεδομένη και την ικανοποιητική - ασφαλή εικόνα που έχει βγάλει η χώρα μας προς τα έξω, είναι πολύ λογικό να την επιλέξουν εκείνοι που αναζητούν ένα τελευταίο οικολογικό παράδεισο στη Μεσόγειο. Αυτή είναι η Ελλάδα. Ένας προορισμός με μοναδική ταυτότητα - και μάλιστα με διαφορετικές ταυτότητες από τις οποίες μπορεί κάποιος να επιλέξει αυτό που τον γοητεύει. Γιατί το ελληνικό τοπίο είναι εξίσου μοναδικό, αλλά διαφορετικό στο Ιόνιο, στο Αιγαίο, στην Πελοπόννησο ή στην Στερεά Ελλάδα. Παρά την επέλαση της άναρχης δόμησης τα τελευταία 40 χρόνια εξακολουθούμε να διαθέτουμε περιοχές με σπάνια στοιχεία αρχιτεκτονικής ομορφιάς που λειτουργούν σαν μαγνήτης για τον ποιοτικό επισκέπτη. Και διαθέτουμε όγκο ακινήτων με τέτοια χαρακτηριστικά...ακόμα και μικρά νησιά, όπου μπορεί κάποιος να απομονωθεί πλήρως για να ζήσει μία ανεπανάληπτη εμπειρία.»
«Μπορούμε να το κεφαλαιοποιήσουμε»
Ο Σάββας Σαββαϊδης δεν κρύβει τον προβληματισμό του για την τρέχουσα τουριστική σεζόν, κάνοντας την εκτίμηση ότι υπάρχουν μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες, οι οποίες πολύ δύσκολα θα ανοίξουν φέτος. «Υπάρχουν αντικειμενικά εμπόδια. Ιδιαίτερα οι μεγάλες μεγάλες τουριστικές μονάδες θα βρεθούν αντιμέτωπες με σημαντικές προκλήσεις για την αντιμετώπιση της κατάστασης. Όσον αφορά τις πτήσεις δεν γνωρίζουμε καν πότε θα αρχίσουν έτσι ώστε να προγραμματίσει εγκαίρως μία οικογένεια το ταξίδι της. Ευκολότερο θεωρώ να λειτουργήσουν έτσι οι μικρότερες μονάδες, ή η ενοικίαση εξοχικών, όπου ο επισκέπτης μπορεί να αισθάνεται περισσότερο απομονωμένος και ασφαλής, φαντάζομαι μετά από σχετική πιστοποίηση ασφαλούς διαμονής. Πρέπει και μπορούμε να διεκδικήσουμε ένα κομμάτι, αλλά ακόμα περισσότερο πρέπει να ετοιμαστούμε για να κερδίσουμε τη μάχη το 2021. Έχουμε ευκαιρία ως χώρα να κεφαλαιοποιήσουμε αυτή την θετική εικόνα, εφόσον δείξουμε αντανακλαστικά και ευελιξία.
Έχω την αίσθηση ότι η πανδημία μας αλλάζει όλους προς το καλύτερο. Οι προτεραιότητες και η ανάγκες αλλάζουν. Οσοι έχουν την οικονομική άνεση συνειδητοποιούν ότι τίποτα δεν τους εμποδίζει να κάνουν τα όνειρα τους πραγματικότητα νωρίτερα στο χρόνο απολαμβάνοντας τη ζωή που έχουν μπροστά τους. Ξαφνικά το σπίτι στον ήλιο και στη θάλασσα, η μεταφορά της μόνιμης ή ημιμόνιμης κατοικίας σε μια από τις ωραιότερες χώρες στον κόσμο είναι μια ελκυστική επιλογή ζωής. Πόσο μάλλον όταν η τηλε-εργασία δεν είναι τελικά τόσο δύσκολη όσο φανταζόμασταν.