Η ”Σιδηρά Κυρία” της Ευρώπης μετά από 13 χρόνια επικράτησης της στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας, ανακοίνωσε την αποχώρηση της από την ενεργό πολιτική μόλις ολοκληρώσει την 4η συνεχόμενη θητεία της το 2021, ανοίγοντας έτσι το δρόμο για την εκλογή νέας ηγεσίας στο τιμόνι του Χριστιανοδημοκρατικού κόμματος. Θρυαλλίδα αυτής της εξαγγελίας αποτέλεσε σαφώς η συντριπτική ήττα που υπέστη το κόμμα της στο κρατίδιο της Έσσης, όμως σε αυτή την απόφαση της σίγουρα προσμετρήθηκαν τα απογοητευτικά αποτελέσματα των εκλογών στη Βαυαρία καθώς και οι τριβές που υπάρχουν το τελευταίο διάστημα στους κόλπους του μεγάλου κυβερνητικού συνασπισμού.
Είναι κοινά αποδεκτό πως η δήλωση της πιο ισχυρής ηγέτιδας της Ευρώπης αποτελεί μια γενναία, ξεκάθαρη και έντιμη πολιτική πράξη απέναντι στον γερμανικό λαό, στο πολιτικό της κόμμα αλλά και στην υστεροφημία της! Άλλωστε, δεν είναι τυχαίος ο τίτλος της «Mutti» που της έχει προσδώσει ο γερμανικός λαός!
Η ισχυρή Καγκελάριος όμως έδειξε τη δύναμη της και σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς επικράτησε τη τελευταία δεκαετία ως η ηγέτιδα της Ένωσης με πολλές πολιτικές πρωτοβουλίες στο ενεργητικό της στο δρόμο της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Καταλυτική ήταν δε η συμβολή της στην επιβολή της πολιτικής λιτότητας στα κράτη - μέλη της ΕΕ με το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης το 2008 ως ”αντίδοτο” στην οικονομική κρίση αλλά και η στάση της σε μια ”ανοικτή” και ”ανεκτική” μεταναστευτική πολιτική... Δυο πολιτικές επιλογές που ναι μεν έπληξαν την πολιτική της εικόνα, όμως τελικά δεν κατάφεραν να αποδυναμώσουν την παντοδυναμία της όχι μόνο ως η ηγέτιδα της Ένωσης αλλά και του ελεύθερου κόσμου, κατά δήλωση του τ. Αμερικανού Πρόεδρου, Μπαράκ Ομπάμα όταν αποχωρούσε από την ενεργό πολιτική ...
Τα ερωτήματα που ευλόγως γεννιούνται μετά από αυτή τη δήλωση αφορούν στις εξελίξεις που θα ακολουθήσουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο καθώς η ισχυρή παρουσία της Μέρκελ στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι ενίσχυσε το στοιχείο του διακυβερνητισμού στη λειτουργία της ΕΕ. Επομένως, η αποχώρηση της δημιουργεί ένα κενό ισχύος που πρέπει να καλυφθεί από έναν άλλο ηγέτη κράτους ή από μια ισχυρή προσωπικότητα στο χώρο των υπερεθνικών οργάνων της Ένωσης.
Η ΕΕ αποτελεί πολιτικό φορέα, παρά τα έντονα τεχνοκρατικά χαρακτηριστικά του και πρέπει να έχει πολιτική ηγεσία. Με όραμα και ισχύ. Όχι απλώς έναν ικανό διαχειριστή. Και αυτό είναι το πρώτιστο ερώτημα που θέτει η αποχώρηση Μέρκελ.
Ποιος θα «μπει στα παπούτσια» της; Θα είναι ο Γάλλος πρόεδρος κ. Εμ.Μακρόν; Θα υπάρξει μια ισχυρή προσωπικότητα πχ στην προεδρία της Κομισιόν; Με δεδομένη την ενίσχυση ακραίων ευρωσκεπτικιστικών τάσεων και εν όψει των εκλογών του Μαΐου 2019, το ερώτημα αποκτά υπαρξιακή διάσταση για την ίδια την ΕΕ. Ίσως πρέπει και η ίδια η κ. Μέρκελ να φροντίσει για την ευρωπαϊκή της κληρονομιά...
Όμως σε κάθε περίπτωση η Ένωση πρέπει να μετεξελιχθεί σε σύστημα αξιών που θα υπηρετούνται από τα πρόσωπα και όχι σε σύστημα προσώπων που θα διευκολύνονται από τις αξίες. Η Μέρκελ θα μπορούσε να αφήσει αυτή τη κληρονομιά στην ΕΕ. Γιατί όπως έλεγε και ο Jean Monnet «τίποτα δεν γίνεται χωρίς ανθρώπους αλλά τίποτε δεν διαρκεί χωρίς θεσμούς»…