Δεν υπάρχει ένα πεδίο πολιτικής στο οποίο να μη σερνόμαστε. Στην οικονομία, υπογράφουμε συμφωνίες, εφαρμόζουμε απρόθυμα τα συμφωνηθέντα και ύστερα έρχονται κάποιοι άλλοι να μας ελέγξουν αν τα κάναμε καλά. Στο προσφυγικό, το παίζουμε χαλαροί διαλαλώντας στην οικουμένη ότι η θάλασσα δεν έχει σύνορα, οι άλλοι, ύστερα, εξοργίζονται από την ανευθυνότητά μας και τελικά συνασπίζονται εναντίον μας. Στη συνέχεια, προβαίνουμε σε διπλωματικό διάβημα, δηλαδή τους στέλνουμε ένα γράμμα που τους λέμε πόσο θυμωμένοι είμαστε. Πρώτα αδρανούμε, μετά οι άλλοι ενεργούν, και τέλος εμείς αντιδράμε επειδή οι άλλοι ενέργησαν.
Ας πούμε ότι σε οικονομία και προσφυγικό υπάρχουν σοβαροί περιορισμοί στη δική μας δράση, στην παιδεία που είμαστε ελεύθεροι γιατί δεν κάνουμε τίποτα; Ανεξαρτήτως πολιτικού πεδίου, το πρόβλημα είναι ένας τρόπος θέασης του κόσμου που διαπερνά επί δεκαετίες κάθε επίπεδο της δημόσιας ζωής στην Ελλάδα και μας καταδικάζει σε ρόλο θεατή στα πάντα.
Πρόκειται για μία κουλτούρα:
- ενοχοποίησης της επιχειρηματικότητας σε έναν κόσμο ανταγωνιστικό
- προσδοκίας βεβαιοτήτων σε έναν κόσμο ρίσκου
- αναζήτησης θέσεων μισθωτής εργασίας σε έναν κόσμο που μας καλεί να τις δημιουργήσουμε
- αποφυγής της αποτυχίας σε έναν κόσμο που η επιτυχία την προϋποθέτει
- εσωστρέφειας σε έναν κόσμο εξωστρεφή
Δεν υπάρχει ίσως άλλος απτός τρόπος να μετασταφεί αυτή η κουλτούρα από την υλοποίηση ριζικών αλλαγών στις πρώτες βαθμίδες του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος, προκειμένου αυτό να εξοπλίζει τους αυριανούς πολίτες της χώρας με ένα πνεύμα επιχειρηματικότητας, καινοτομίας και δημιουργικής σκέψης.
Ως τέτοιο πνεύμα ορίζεται εκείνο το σύνολο δεξιοτήτων που θα επιτρέπει στους μαθητές και αυριανούς πολίτες:
-να αναπτύσσουν ιδέες
-να προκαλούν αλλαγές
-να προσαρμόζονται σε αλλαγές
-να θέτουν στόχους και να τους επιτυγχάνουν
-να αναλαμβάνουν ρίσκα
-να επιλύουν προβλήματα
-να αποτυγχάνουν και να ξαναπροσπαθούν
Η επιχειρηματικότητα και η δημιουργική σκέψη δεν θα αποτελούν ένα ακόμη «μάθημα» στο σχολικό πρόγραμμα, αλλά θα τέμνουν οριζόντια το σύνολο των σχολικών δραστηριοτήτων κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους. Αυτές οι δεξιότητες θα καλλιεργούνται, μεταξύ άλλων, με την εικονική σύσταση μίας επιχείρησης, το προϊόν ή η υπηρεσία της οποίας θα καλείται να καλύψει μία μικρή τοπική ανάγκη του σχολείου, της γειτονιάς ή της ευρύτερης περιοχής. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας, η οποία θα λαμβάνει μορφή τοπικού διαγωνισμού, οι μαθητές θα εγκλιματίζονται στην αντίληψη σχεδιασμού μίας λύσης (προϊόν ή υπηρεσία), απαντώντας σε τρία απλά ερωτήματα:
- Ποιον ωφελεί;
- Πώς λειτουργεί;
- Πόσο κοστίζει;
Οι ιδέες και τα προϊόντα/υπηρεσίες των μαθητών που διακρίθηκαν σε τοπικό επίπεδο θα συμμετέχουν, στη συνέχεια, σε έναν εθνικό διαγωνισμό μαθητικής επιχειρηματικότητας για να εκπροσωπήσουν το σχολείο ή την περιφέρειά τους. Ο διαγωνισμός αυτός θα διαμορφωθεί κατά το πρότυπο της Βουλής των Εφήβων, θα αποτελεί γεγονός-ορόσημο του σχολικού έτους και θα ονομάζεται «Ολυμπιάδα Μαθητικής Επιχειρηματικότητας». Οι πέντε καλύτερες ιδέες θα βραβεύονται με χρηματικά ποσά και υποτροφίες για σπουδές σε ελληνικά και ξένα πανεπιστήμια.
Χαρακτηριστικά του δημιουργικού σχολείου:
Σχολικό πνεύμα ανταγωνισμού. Εισαγωγή ατομικών επιταγών εκπαίδευσης (vouchers). Απόδοση κινήτρων στα σχολεία για συνεχή βελτίωση και οικοδόμηση δημιουργικού σχολικού περιβάλλοντος.
Δια της Πράξης Μάθηση. Βάσει στατιστικών, σε σχολεία σκανδιναβικών χωρών, το 20% των μαθητών που συμμετείχαν σε δραστηριότητες σύστασης εικονικών επιχειρήσεων στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση δημιούργησε τη δική του επιχείρηση μετά την αποφοίτησή του.
Χρήση μοντέλων δημιουργικής σκέψης. Υπέρβαση της παραδοσιακής, γραμμικής λογικής που αναζητά την «μία σωστή απάντηση» και ενθάρρυνση πολλαπλών προσεγγίσεων/λύσεων για ένα πρόβλημα.
Σχεδίαση και διαχείριση ομαδικού έργου. Σχολικό πρόγραμμα που ενεργοποιεί τους μαθητές να χωρίζονται σε ομάδες με στόχο την ολοκλήρωση ομαδικής εργασίας.
Δημιουργική αισθητική και χωροταξία. Διάταξη των θρανίων σε σχήμα κύκλου και πι προκειμένου να ενθαρρυνθεί η συνεργασία και η επικοινωνία. Κατάργηση της ιεραρχικής, κάθετης διαμόρφωσης των αιθουσών διδασκαλίας που αποξενώνουν τους μαθητές.
Επιδιωκόμενα Αποτελέσματα:
Βραχυπρόσθεσμα, οι μαθητές θα έχουν πραγματική συμμετοχή στη δημιουργία μίας επιχείρησης.
Μεσοπρόθεσμα, οι μαθητές θα διδαχθούν εκείνες τις δεξιότητες που συνδέονται με την επιχειρηματική δράση:
- Δημιουργική σκέψη
- Ανάληψη πρωτοβουλιών
- Επίλυση προβλημάτων
- Ομαδική εργασία
Μακροπρόθεσμα, οι μαθητές ως αυριανοί πολίτες θα ενσωματώσουν το ψυχολογικό προφίλ δημιουργικών, ώριμων ατόμων με υψηλή κοινωνική και συναισθηματική νοημοσύνη τα οποία:
- Είναι αισιόδοξα
- Διατηρούν ανοιχτό πνεύμα
- Αναλαμβάνουν την ευθύνη των πράξεων τους και δεν επιρρίπτουν ευθύνες στο εξωτερικό περιβάλλον
- Διαθέτουν υψηλή αυτοεκτίμηση
- Αντιμετωπίζουν την αποτυχία ως ευκαιρία περαιτέρω αυτοβελτίωσης
- Εξαρτούν τα αποτελέσματα της ζωής τους από την προσωπική τους εργασία