Φωτογραφίες: Κώστας Γεωργόπουλος
«Η χειρότερη μορφή βίας είναι η φτώχεια», έλεγε ο Μαχάτμα Γκάντι. Πώς, άραγε, θα μπορούσαμε να εξαλείψουμε την φτώχεια από τον πλανήτη, είναι ένα εύλογο ερώτημα που απασχολεί τους ευσυνείδητους πολίτες ανά καιρούς. Το ζήτημα είναι ότι η οικονομική κρίση, που ήδη κλείνει δέκα χρόνια στην Ελλάδα, ίσως δεν μας έχει διδάξει πολλά, ίσως βρισκόμαστε στην ίδια αφετηρία.
Ο διάσημος Βρετανός σεφ Jamie Oliver, σε ντοκιμαντέρ του το 2015 επιχείρησε να «αφυπνίσει» το ευρύ κοινό. Απέδειξε ότι το 20-40% της παραγωγής των φρούτων και των λαχανικών στην Μεγάλη Βρετανία πετιέται στα σκουπίδια από τους ίδιους τους παραγωγούς, μόνο και μόνο επειδή είναι «άσχημα» στην όψη. Τι σημαίνει «άσχημο»; Το μήλο δεν είναι κατακόκκινο, το πορτοκάλι έχει μια σχισμή, το μαρούλι δεν έχει πλούσια φύλλα. Έτσι, είτε πετιούνται στις χωματερές, είτε γίνονται ζωοτροφές. Κι όμως, μπορούν να καταναλωθούν, αλλά δεν απασχολεί σχεδόν κανέναν, όπως φαίνεται.
Η καλύτερη στιγμή του ντοκιμαντέρ ήταν, όταν ο Jamie και ένας κτηνοτρόφος, ο Jimmy Doherty, επισκέφτηκαν αγρόκτημα της περιοχής Norfolk κοντά στο Νόριτς και παρατήρησαν ότι, σε εβδομαδιαία βάση, πετούσαν στα σκουπίδια έως και δέκα τόνους φρούτων και λαχανικών. Ο λόγος; Μα φυσικά, επειδή ήταν «άσχημα». Το πρόβλημα, φυσικά, δεν εμφανίζεται μόνο στην Μεγάλη Βρετανία. Είναι παγκόσμιο και η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση στον κανόνα, δυστυχώς.
Η HuffPost Greece σε μία προσπάθεια να αποτυπώσει το πρόβλημα σε επίπεδο δημοσιογραφικής έρευνας, επισκέφθηκε το «Περιβολάκι» στον Άγιο Λουκά Μεγάρων. Ενα αγρόκτημα περίπου 40 στρεμμάτων, που από το 2010 αποτελεί το καλύτερο παράδειγμα στον ελληνικό αγροτικό κόσμο, καθώς δεν πετά τίποτα. «Τα πάντα είναι κύκλος στη φύση», μάς εξηγεί η ιδιοκτήτρια του αγροκτήματος, Δήμητρα Καρδάτου.
Εδώ κι εννέα χρόνια έχει το δικό της μικρό πιστοποιημένο τυροκομείο, έχει μποστάνι με ζαρζαβατικά και βότανα, έχει σπόρους που δεν μπορείς να τους βρεις εύκολα στην Αττική. Έχει τη δική της υπέροχη φάρμα με γαϊδουράκια, πρόβατα, κατσίκια, ελάφια, μέχρι και πόνι, έχει ακόμη 140 στρέμματα στα Γεράνεια Όρη με καλαμπόκι, σιτάρι, φακή, φασόλια. Φτιάχνει τα δικά της αρτοποιήματα, γλυκά και πίτες. Και το καλύτερο; Ειδικεύεται στην μεταποίηση. «Πρέπει να δοκιμάσετε το ψωμί φραγκόσυκου», μας παροτρύνει.
Όταν φτάσαμε στο αγρόκτημά της μαγευτήκαμε από το πράσινο του τοπίου, τη γαλήνη και τον ανοιχτό ορίζοντα. «Όποιος περάσει την πύλη του πάρκου μου, δεν θέλει να ξαναβγεί. Θα μπορούσε να ζήσει εδώ άνετα, χωρίς να ξοδέψει ούτε μισό ευρώ», ήταν το πρώτο που μας είπε.
Τη ρωτήσαμε για τη μεταποίηση. Γιατί οι παραγωγοί δεν κάνουν μεταποίηση και πετάνε την ίδια τους την παραγωγή, μόνο και μόνο επειδή δεν πωλείται;
«Δεν το κάνουν, επειδή ισχυρίζονται πως δεν τους συμφέρει να κρατήσουν ένα προϊόν που δεν πωλείται μόνο και μόνο επειδή είναι άσχημο. Δεν έχουν καταλάβει ότι το όμορφο δεν είναι πάντα καλό. Όπως δεν μπορούμε να μετρήσουμε την εσωτερική ομορφιά ενός ανθρώπου, το ίδιο ισχύει και για τα φρούτα και τα λαχανικά. Οπότε, αφού είναι αδύνατο να πουληθούν και οι παραγωγοί δεν μπορούν με αυτά να βγάλουν τα προς το ζην, τα πετάνε. Διαφωνώ, που δεν τα δίνουν κάπου αλλού.
Η ίδια τι κάνει;
«Μεταποιώ τα πάντα. Δεν θα δώσω έξω ούτε τα φρούτα μου, ούτε το λάδι μου, ούτε το σιτάρι μου. Δεν δίνω τίποτα χονδρική. Τα προσφέρω στους ανθρώπους σε μορφή μπισκότου, πίτας, ψωμιού, σε ό,τι μπορείτε να φανταστείτε. Φτιάχνω μέχρι και ψωμί βερίκοκου».
Και αυτά που δεν μπορούν να μεταποιηθούν;
«Παράδειγμα, τα κλαδιά της ελιάς που οι περισσότεροι επιλέγουν να καίνε. Δεν είναι καθόλου λογικό να τα καίμε, επειδή χαλώντας το pH του χώματος, δεν βγαίνουν καλές μετά οι καλλιέργειες.
Εγώ θα κάψω μια μικρή ποσότητα για το λίπασμα ή για αλλαγή του pH στο έδαφός μου, μόνο εάν το έδαφος μου δεν είναι καλό. Το χλωρό μέρος θα το φάνε τα ζώα και το ξερό μέρος-δεν θα γεμίσω τα ρέματα όπως κάνουν άλλοι- θα το κάνω πριονίδι για να το βάλω στο χώμα του θερμοκηπίου μου.
Φυσικά, όπως και κάθε επιχείρηση, δεν ήταν λίγα τα εμπόδια που της έβαλε η γραφειοκρατία.
«Όταν είπα στον Δήμο ότι τα Μέγαρα είναι υποβαθμισμένη περιοχή και ότι πρέπει να κάνουμε κάτι, όλοι μου είπαν “έλα μωρέ τώρα…”»
«Στην αρχή όταν ξεκίνησα, δεν μπορώ να σας περιγράψω πως ήταν αυτό το μέρος. Είχα πάντα το μικρόβιο αλλά δεν είχα ασχοληθεί ποτέ επαγγελματικά με την αγροτική ζωή. Ήθελα να κάνω ένα σχολείο των Μικρών Αγροτών. Η κόρη μου είναι νηπιαγωγός. Το κράτος με ‘κόλλησε’, δεν με άφηνε να βγάλω άδεια».
Αν ήσασταν κι εσείς ένας από αυτούς που πετάνε τα «άσχημα» προϊόντα, ποιο ποσοστό της παραγωγής εκτιμάτε ότι θα πεταγόταν;
Δεν έχω σκεφτεί ποτέ να πετάξω κάτι από την παραγωγή, γιατί ακόμα και τα κουκούτσια μπορώ να τα μεταποιήσω. Ακόμα και τα νύχια των ζώων χρησιμοποιούμε -στο χούμους, στο λίπασμα. Ακόμα και το σάπιο θα το βάλεις στο χούμους και οι γεωσκώληκες θα κάνουν πιο δυνατό το λίπασμά σου. Οπότε δεν μπορώ να απαντήσω σε αυτή την ερώτηση.
“Τα φρούτα των σουπερμάρκετ είναι πανέμορφα, αλλά λυπάμαι τα παιδάκια που τα τρώνε. Το μήλο για να βγει στον πάγκο θα πρέπει να ραντιστεί γύρω στις 35 με 38 φορές. Είναι νόμος.”
«Ξεκίνησα αυτή την επιχείρηση 50 ετών, από το μηδέν, χωρίς να ξέρω αν θα τραβήξει ή όχι, μόνη μου, χωρίς να έχω γνώση για τις καλλιέργειες. Στην αρχή έκανα λάθη, δεν με βοηθούσε κανένας. Έχασα πολλά ζώα και σοδειές...»
Τελειώνοντας μας είπε πόσο πολύ χαίρεται για όλο αυτό που έχει δημιουργήσει εδώ και μία δεκαετία. Για το πόσες φορές έπεσε και σηκώθηκε ξανά. Πλέον, μετά από κάποιες επιδιορθώσεις, καθώς τα μποφόρ του Φεβρουαρίου προκάλεσαν ζημιές, τον Απρίλιο εκτιμά ότι θα είναι έτοιμη να ανοίξει ξανά.
«Από την πρώτη στιγμή ήμουν πάρα πολύ ευτυχισμένη. Και με τα λίγα και με τα πολλά. Είμαι άνθρωπος παντός καιρού κι έχω μεγάλη επιμονή. Πιστεύω πολύ στην δύναμη του μυαλού. Τον Απρίλη θα ανοίξουμε για τον κόσμο ξανά».
Αν είστε έτοιμοι για το καλύτερο πικνικ της ζωής σας, δίπλα σε ελάφια, πόνι και προβατάκια, από Απρίλιο, μπορείτε να το κάνετε πράξη, χάρη στην αφοσίωση της κυρίας Δήμητρας.
INFO
Το Περιβολάκι, Αγιος Λουκάς Μεγάρων
τηλ. 22960-90.053, 6948-076.493
Επισκέψεις κατόπιν συνεννοήσεως.