Αστρονόμοι ανακάλυψαν μια τεράστια μαύρη τρύπα που σχηματίστηκε μετά από έκρηξη ενός αστεριού μόλις 2.000 έτη φωτός από τη Γη.
Η BH3 είναι η πιο μεγάλη αστρική μαύρη τρύπα που έχει βρεθεί στον Γαλαξία μας και αποκαλύφθηκε στους ερευνητές μέσω της ισχυρής έλξης που ασκεί σε ένα συνοδό αστέρι που περιφέρεται γύρω του στον αστερισμό Aquila.
Η απρόσμενη ανακάλυψη είναι τόσο σημαντική που οι επιστήμονες δημοσίευσαν λεπτομέρειες γνωρίτερα από ό,τι είχαν προγραμματίσει για να επιτρέψουν σε άλλους αστρονόμους να πραγματοποιήσουν περαιτέρω παρατηρήσεις το συντομότερο δυνατό.
«Είναι μια πλήρης έκπληξη», είπε ο Δρ. Pasquale Panuzzo, αστρονόμος και μέλος της σύμπραξης Gaia στο Αστεροσκοπείο των Παρισίων (Observatoire de Paris). «Είναι η πιο μεγάλη αστρική μαύρη τρύπα στον γαλαξία μας και η δεύτερη πλησιέστερη που έχει ανακαλυφθεί μέχρι στιγμής».
Οι αστρικές μαύρες τρύπες σχηματίζονται όταν τεράστια αστέρια καταρρέουν στο τέλος της ζωής τους. Δεκάδες έχουν βρεθεί στον Γαλαξία μας, τα περισσότερα με βάρος περίπου 10 φορές τη μάζα του ήλιου.
Η πιο εντυπωσιακή μαύρη τρύπα στον Γαλαξία, ο Τοξότης Α, έχει συνδυασμένη μάζα αρκετών εκατομμυρίων Ηλιων. Παραμονεύει στην καρδιά του γαλαξία και δεν σχηματίστηκε από ένα αστέρι που εκρήγνυται αλλά από την κατάρρευση τεράστιων νεφών σκόνης και αερίου.
Οι ερευνητές εντόπισαν τη BH3 στο πιο πρόσφατο πλήθος δεδομένων που συγκέντρωσε η αποστολή Gaia της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας. Το διαστημικό τηλεσκόπιο εκτοξεύτηκε το 2013 με στόχο τη σύνταξη ενός τρισδιάστατου χάρτη με ένα δισεκατομμύριο αστέρια.
Καθώς οι ειδικοί αναλυτές εξέταζαν τις παρατηρήσεις της αποστολής, παρατήρησαν μια ευδιάκριτη ταλάντευση σε ένα από τα αστέρια του Aquila, έναν αστερισμό που είναι ορατός στον καλοκαιρινό ουρανό στο βόρειο ημισφαίριο. Η κίνηση υποδηλώνει ότι το αστέρι έλκεται γύρω από μια μαύρη τρύπα 33 φορές μεγαλύτερη από τον ήλιο.
Περαιτέρω παρατηρήσεις από το Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου στην έρημο Ατακάμα της Χιλής επιβεβαίωσαν τη μάζα της BH3 και την τροχιά του άστρου, που περιστρέφεται γύρω από τη μαύρη τρύπα μία φορά κάθε 11,6 χρόνια. «Μόνο η κεντρική μαύρη τρύπα στον Γαλαξία μας είναι πιο μεγάλη από αυτή», σημείωσε ο Panuzzo.
Ενώ η BH3 είναι πιο μεγάλη από άλλες αστρικές μαύρες τρύπες στον Γαλαξία μας, είναι παρόμοια με κάποιες από αυτές που αποκαλύπτονται από βαρυτικά κύματα ή κυματισμούς στο χωροχρόνο, που δημιουργούνται όταν οι μαύρες τρύπες συγκρούονται σε μακρινούς γαλαξίες.
«Εχουμε δει μαύρες τρύπες αυτής της μάζας με βαρυτικά κύματα μόνο σε μακρινούς γαλαξίες», πρόσθεσε ο Panuzzo.
Μπορεί να υπάρχουν 100 εκατ. αστρικές μαύρες τρύπες στον Γαλαξία μας, αλλά παρά την τεράστια μάζα τους και τις ισχυρές δυνάμεις που δημιουργούν, πολλές φορές είναι εξαιρετικά δύσκολο να εντοπιστούν. «Οι περισσότερες από αυτές δεν έχουν αστέρι σε τροχιά γύρω τους, επομένως είναι σχεδόν αόρατες σε εμάς», εξήγησε ο Panuzzo.
Η επόμενη φουρνιά δεδομένων της Gaia αναμένεται να δημοσιευτεί στα τέλη του 2025 το νωρίτερο, αλλά η σημασία της ανακάλυψης οδήγησε τη διεθνή ομάδα να δημοσιοποιήσει νωρίς λεπτομέρειες για τη BH3, ώστε οι αστρονόμοι να μπορούν να τη μελετήσουν αμέσως.
Πηγή: Guardian