Η πανδημία Covid-19 μπορεί να αποτελεί και για το 2121 το μεγαλύτερο ”μέτωπο” που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα αλλά επίσης η χρονιά που διανύουμε σημαδεύτηκε από μια σειρά μεγάλων φυσικών καταστροφών που έπληξαν πολλές χώρες του πλανήτη και έκαναν το καμπανάκι κινδύνου που εκπέμπει η φύση, λόγω της κλιματικής κρίσης, να ηχήσει πολύ πιο δυνατά στα αυτιά όλων μας.
Οι καταστροφικές φωτιές στην Ελλάδα που κατέστρεψαν τη Βόρεια Εύβοια,τις σαρωτικές πυρκαγιές στην Τουρκία και τις ΗΠΑ, έως τις φονικές πλημμύρες στην καρδιά της Ευρώπης, στην Γερμανία ή τα ακραία κύματα καύσωνα στη χώρα μας και σε πολλές άλλες ακόμη, κατέστησαν με επώδυνο τρόπο πολύ πιο σαφές, για όσους δεν το είχαν ακόμη αντιληφθεί πως οι φυσικές καταστροφές δεν αφορούν μόνο κάποιες μακρινές, φτωχές ή αναπτυσσόμενες χώρες.
Η World Risk Report (Παγκόσμια Έκθεση Κινδύνου), από το Law of Peace and Armed Conflict του γερμανικού Πανεπιστημίου της Ρουρ και το Bündnis Entwicklung Hilft, επίσημη κοινότητα διεθνών ΜΚΟ έρχεται να μας το υπενθυμίσει αξιολογώντας για μια ακόμη χρονιά τον κίνδυνο καταστροφών σε 181 χώρες καλύπτοντας σχεδόν το 99% του παγκόσμιου πληθυσμού.
Στο πλαίσιο της έρευνας και προκειμένου να καταλήξει στον τελικό Δείκτη Κινδύνου (WordlRiskIndex-WRI), επισημαίνοντας πάντα τον ρόλο της κλιματικής κρίσης, εξετάζει βασικούς παράγοντες όπως το πόσο ευάλωτη και επιρρεπής είναι μια χώρα καθώς και την αδυναμία της να διαχειριστεί υπάρχουσες δυνατότητες και εργαλεία αντιμετώπισης και πρόληψης αλλά και να υιοθετήσει νέα.
Μεταξύ των ζητημάτων που μελετά είναι πχ η οικονομική κατάσταση της κάθε χώρας, το εισόδημα, η φτώχεια, οι δημόσιες υποδομές, η βιωσιμότητα, ο κρατικός μηχανισμός, η κατάστασή στον τομέα της υγείας και στις υπηρεσίες άμεσης ανταπόκρισης σε φυσικές καταστροφές, η προστασία του περιβάλλοντος, η εκπαίδευση κ.λπ. καθώς καθορίζουν το πόσο πιθανό είναι ένα φαινόμενο να εξελιχθεί σε μια καταστροφή και τι έκταση θα έχει αυτή.
Χώρες υψηλού και χαμηλού κινδύνου
Σύμφωνα με τα ευρήματα της έκθεσης, την επεξεργασία των δεδομένων και την αξιολόγηση τους για το 2021:
- Μεταξύ των 15 χωρών με τον υψηλότερο κίνδυνο καταστροφών είναι 10 νησιωτικές, καθώς το προφίλ κινδύνου να καθορίζεται όλο και περισσότερο από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας.
Το γεγονός από μόνο του καταδεικνύει τον ρόλο της κλιματικής κρίσης και την επείγουσα ανάγκη λήψης αλλά και τήρησης μέτρων σε παγκόσμιο επίπεδο, όσο και την ανάγκη κατάλληλης κατά το δυνατό προετοιμασίας των χωρών για δυνητικά καταστροφικά φυσικά φαινόμενα.
- Οι χώρες με τον υψηλότερο κίνδυνο καταστροφών παγκοσμίως είναι το Βανουάτου (WRI 47,73), τα Νησιά Σολομώντα (WRI 31,16) και η Τόνγκα (WRI 30,51). Ειδικότερα το Βανουάτου είναι το πιο εκτεθειμένο, ακολουθούμενο από την Αντίγκουα και Μπαρμπούντα και την Τόνγκα.
- Η πιο ευάλωτη χώρα στον κόσμο ωστόσο είναι η Κεντρική Αφρική Δημοκρατία, ακολουθούμενη από το Τσαντ και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ενώ στον αντίποδα τον χαμηλότερο δείκτη όλων έχουν: Κατάρ (WRI 0,30), Μάλτα (WRI 0,69), Αγ.Βικέντιος και Γρεναδίνες (WRI 0,70 )και Σαουδική Αραβία (0,94).
Η ”ασφαλής” Ευρώπη και η Ελλάδα του υψηλού κινδύνου
- Επίσης, όπως επισημαίνεται στην έκθεση, τα παραδείγματα των Κάτω Χωρών, της Ιαπωνίας, ο Μαυρίκιος και το Τρινιντάντ και Τομπάγκο υποδεικνύουν για μια ακόμη φορά, ότι όσο λιγότερο ευάλωτη είναι μία χώρα, τόσο πιο δραστικά μειώνεται ο κίνδυνος καταστροφών.
- Σε ό,τι αφορά τις ηπείρους ,η Ωκεανία παρουσιάζει το υψηλότερο κίνδυνο καταστροφών, κυρίως λόγω της υψηλής έκθεσης σε ακραία φυσικά φαινόμενα ενώ η Αμερική, η Ασία και η Ευρώπη ακολουθούν κατά φθίνουσα σειρά κινδύνου καταστροφών.
- Η Ευρώπη έχει μακράν τον χαμηλότερο κίνδυνο καταστροφών από όλες τις άλλες ηπείρους με διάμεσο δείκτη 3,27 ως άθροισμα της αξιολόγησης 40 χωρών. Είναι επίσης στην πιο ευνοϊκή θέση σε όλους του παράγοντες κινδύνου που εξετάζονται και αναλύονται.
- Η Ελλάδα, βρίσκεται στην 82η θέση παγκοσμίως με WRI 6,93 (περίπου δηλαδή στη μέση) αλλά μεταξύ των χωρών της Ευρώπης είναι ανάμεσα στις πέντε που διατρέχουν μέτριο ή υψηλό κίνδυνο καταστροφών. Και συγκεκριμένα η Αλβανία (WRI 8,23), η Ολλανδία (WRI 7,98) και η Ελλάδα (κατά σειρά), διατρέχουν τον υψηλότερο ενώ Βόρεια Μακεδονία (WRI 5.82) και Μαροβούνιο (WRI 6,75), διατρέχουν μέτριο.
- Η Αφρική είναι η ήπειρος με την υψηλότερη συνολική κοινωνική ευαλωτότητα. Μάλιστα οι 12 από τις 15 πιο ευάλωτες χώρες βρίσκονται στην συγκεκριμένη ήπειρο.
- Όπως διαπιστώνεται για μια ακόμη φορά, οι χώρες με χαμηλή οικονομική ικανότητα και χαμηλό εισόδημα τείνουν αν είναι πιο ευάλωτες σε καταστροφές ή/και να έχουν λιγότερες δυνατότητες αντιμετώπισης/αποφυγής αυτών. Στις χώρες αυτές μάλιστα, η εμφάνιση ακραίων φυσικών φαινομένων οδηγούν κατά κανόνα σε περαιτέρω εξασθένιση των υφιστάμενων δυνατοτήτων αντιιμετώπισης/αποφυγής και έτσι φαίνεται πως εγκλωβίζονται σε έναν φαύλο κύκλο.