Πώς ήταν η Αθήνα μετά τους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της σύγχρονης εποχής το 1896 και ως το 1922; Γιατί πήγαν οι Αθηναίοι στο μέτωπο για τόσους πολλούς πολέμους, τον πόλεμο του 1897, τους Βαλκανικούς του 1912-1913, τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο το 1917 και την Μικρασιατική εκστρατεία από το 1919 έως το 1922; Πως μεταμορφώθηκε η Αθήνα από τα χρόνια της Belle Epoque στην Αθήνα, της Μεγάλης Ιδέας και του Εθνικού διχασμού και πως άλλαξε η πόλη τον Σεπτέμβριο του 1922;
Μέσα από άγνωστο αρχειακό οπτικό υλικό από τρεις ηπείρους, φωτογραφίες και φιλμάκια που ανακαλύφθηκαν και συντηρήθηκαν στην Αμερική, την Αυστραλία και την Ευρώπη, η σκηνοθέτις Μαρία Ηλιού, ο ιστορικός σύμβουλος Αλέξανδρος Κιτροέφ και οι συνεργάτες τους, ξεδιπλώνουν για μια ακόμη φορά, μετά το ντοκιμαντέρ «Η Αθήνα από την Ανατολή στη Δύση, 1821-1896», μια συναρπαστική ιστορία σε ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ και μια παράλληλη φωτογραφική έκθεση.
«Η Αθήνα και η Μεγάλη Ιδέα, 1896-1922» βασιζόμενη σ′ αυτό το σπάνιο υλικό, προτείνει μία νέα αφήγηση για τον τρόπο που η Αθήνα και οι κάτοικοι της βίωσαν πέντε πολέμους μέσα σε ένα διάστημα εικοσιπέντε ετών. Αλλά και τη βίαιη σύγκρουση του Εθνικού Διχασμού (1915-1917) που εξερράγη στην πρωτεύουσα, όπως και τη Μεγάλη Ιδέα που κυριάρχησε στο φαντασιακό του αλύτρωτου ελληνισμού και έληξε με την μικρασιατική τραγωδία.
Παράλληλα όμως με το σκοτάδι, τους νεκρούς και τον δραματικό απολογισμό, η ταινία, λέει η Μαρία Ηλιού, «συνυφαίνει το νήμα της χαράς της ζωής, της πολιτιστικής έκρηξης, του μουσικού θεάτρου και της οπερέτας, της εμφάνισης των πρώτων δημόσιων συγκοινωνιών, των πρώτων αυτοκινήτων, βόλτες στο Φάληρο. Ένα νήμα σχεδόν μεταφυσικό συνυφαίνεται σ΄ όλη την ταινία».
Τον δικό του τόνο δίνει ο νεοελληνιστής Ρόντρικ Μπίτον, ο οποίος ερωτώμενος σχολίασε για την δουλειά της Μαρίας Ηλίου: «Από τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς Αγώνες που διεξήχθηκαν το 1896 στην Αθήνα έως το 1922 δεν είναι εύκολο να δώσεις σε 90′ -τόσο διαρκεί η ταινία- μια στρογγυλή εικόνα της Αθήνας, γεμάτη θριάμβους και τραγωδίες. Όμως, η Μαρία Ηλιού έκανε μια ταινία απολαυστική και διαφωτιστική που προκαλεί μεγάλη συγκίνηση. Η θέα εκείνων των μικρών παιδιών σε αθλητικές επιδείξεις στους στύλους Ολυμπίου Διός, είναι συγκινητική αφού ακόμα και τα μικρότερα παιδιά αυτής της ταινίας δεν ζουν πια».
Στο ντοκιμαντέρ, εκτός από τον Ρόντρικ Μπίτον και τον Αλέξανδρο Κιτροέφ, συμμετέχουν επίσης οι Μαρίνα Λαμπράκη Πλάκα, Jim Wright, Νίκος Βατόπουλος, Χριστίνα Κουλούρη, Sir Michael Llewellyn Smith, Kathleen Fleming, Λάμπρος Λιάβας, ’Αρτεμις Σκουμπουρδή, ενώ μαρτυρίες, όπως της Δέσποινας Γερουλάνου και του Φίλιππου Μαζαράκη Αινιάν, ξεδιπλώνουν προσωπικές ιστορίες.
Για τη ηχητική μπάντα της ταινίας η μοντέρ Αλίκη Παναγή χρησιμοποίησε ήχους εποχής προκειμένου να ζωντανέψει η ιστορία της πόλης, ενώ ο μουσικός Νίκος Πλατύραχος, βασίστηκε σε μουσική και τραγούδια από την Αθήνα και επιτυχίες της εποχής για να συνθέσει την πρωτότυπη μουσική του ντοκιμαντέρ.
Οι φωτογραφίες και τα φιλμάκια προέρχονται από τα αρχεία της Library of Congress, National Αrchives and Records Administration- Washington DC, Harvard University, Princeton University, Getty, Boston Public Library, Sydney University, Stockholm Public Library, Pathe, Gaumont, Établissement de Communication et de Production Audiovisuelle de la Défense (ECPAD), Médiathèque du patrimoine et de la photographie, Paris, τα Ιστορικά Αρχεία και τα Φωτογραφικά Αρχεία του Μουσείου Μπενάκη, τα αρχεία του Εθνικού και Ιστορικού Μουσείου, τα αρχεία του ΕΛΙΑ, τη συλλογή Νίκου Πολίτη και πολλές άλλες ιδιωτικές συλλογές.
Το ντοκιμαντέρ και η έκθεση είναι το δεύτερο έργο από συνολικά πέντε έργα για την ιστορία της σύγχρονης Αθήνας που θα ακολουθήσουν τα επόμενα χρόνια.
Info
Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, Κουμπάρη 1, Αθήνα
Εγκαίνια της ομώνυμης έκθεσης και παράλληλη προβολή του ντοκιμαντέρ
Τρίτη 24 Ιανουαρίου 2023, ώρα 20:00
Διάρκεια έκθεσης και προβολών: 25 Ιανουαρίου – 23 Απριλίου 2023
Πρόγραμμα προβολών ντοκιμαντέρ
Προβολές για το ευρύ κοινό:
Κάθε Δευτέρα (ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ 27/02/2023 – Καθαρά Δευτέρα και 17/4 Δευτέρα του Πάσχα):
10.00- 11:30, 12:00 – 13:30, 14:00 – 15:30,
Κάθε ΤΕΤΑΡΤΗ: 10.00- 11:30, 12:00 – 13:30, 14:00 – 15:30,
Κάθε ΠΕΜΠΤΗ: 10.00- 11:30, 12:00 – 13:30, 14:00 – 15:30, 17:00 - 18:30, 19:00 - 20:30,
21:00 - 22:30,
Κάθε ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (14/04/2023 – Μ. Παρασκευή: μοναδική προβολή 14:00-15:30):
10.00- 11:30, 12:00 – 13:30, 14:00 – 15:30,
Κάθε ΣΑΒΒΑΤΟ (ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ Σάββατο 25/3 λόγω Εθνικής Επετείου και Μ. Σάββατο 15/4 ισχύουν οι δυο πρώτες προβολές): 10.00- 11:30, 12:00 – 13:30, 14:00 – 15:30,
Κάθε ΚΥΡΙΑΚΗ (ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ 16/04/2023 - Κυριακή του Πάσχα λόγω αργίας):
10.00- 11:30, 12:00 – 13:30, 14:00 – 15:30.
Προβολές για Σχολικές ομάδες (έως 35 παιδιά) από Δευτέρα 6 Φεβρουαρίου 2023:
Κάθε ΔΕΥΤΕΡΑ και ΤΕΤΑΡΤΗ, 10.00- 11:30
Κρατήσεις: Δευτέρα έως Παρασκευή 10:00 – 14:00, Τ 210 3671067
Προβολές για Ομάδες κοινού (έως 35 άτομα) από Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2023:
Κάθε ΠΕΜΠΤΗ, 17:00 – 18:30 και κάθε ΚΥΡΙΑΚΗ 10.00- 11:30
(ΕΞΑΙΡΕΙΤΑΙ Κυριακή 23/04/2023)
Κρατήσεις: Τετάρτη έως Σάββατο 11:00 – 16:00, Τ 6936753971