ΝΑΤΟ: 4 Απριλίου 1949- 4 Απριλίου 2023. Τα 74 χρόνια έκλεισε το Βορειοατλαντικό Σύμφωνο. Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος ήταν το ηλεκτροσόκ για τη στρατιωτική Συμμαχία δήλωσε σχεδόν ταυτόχρονα μετά την Εισβολή τον περασμένο Φεβρουάριο ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, για τον περίφημο ”ασθενή της εντατικής”.
Είναι όμως έτσι; Ο ρωσο-ουκρανικός πόλεμος ήταν εν τέλει ηλεκτροσόκ; Η Βορειοτλαντική Συμμαχία, δηλαδή μπόρεσε να ξανα- νοηματοδοτήσει την ύπαρξή της μετά από χρόνια αδράνειας;
Η απάντηση είναι αρκετά διφορούμενη. Και είναι όχι ακριβώς διφορούμενη, αλλά φέρει πολλές ”πτυχές”, με κυριότερες αυτών, αφενός τον Ιούνιο του 2021, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες οι ηγέτες των κρατών -μελών του δεν τόλμησαν να κάνουν βαθιές τομές σε ένα Καταστατικό που δεν συμβαδίζει πλέον με τις σύγχρονες, γεωπολιτικές προκλήσεις, αφετέρου ο Γενικός Γραμματέας του, Γενς Στόλτενμπεργκ εδώ και αρκετά χρόνια δεν ενεργεί στη βάση της θεσμικότητας του ρόλου του, με συνέπεια εμφανώς τα κράτη του Οργανισμού να τα ”διαχωρίζει” ουσιαστικά σε ”παιδιά και αποπαίδια”.
Και οφείλουμε να πούμε, ότι η καταφανέστατη φιλοτουρκική στάση του δεν σχετίζεται μόνο με τα ελληνοτουρκικά ζητήματα, αλλά έχει στόχο να προκαλέσει (τεχνικά) εμπόδια στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, εάν αναλογιστούμε τη σχέση του κράτους καταγωγής του, της Νορβηγίας με τον ενωσιακό θεσμό.
Από εκεί και ύστερα, το ειδικό σημείο που φανερώνει, ότι το ΝΑΤΟ έχει ξεφύγει από τα βασικά σημεία των κυριότερων άρθρων του Καταστατικού του, είναι ότι δεν κατόρθωσε μέχρι στιγμής να δημιουργήσει συνθήκες ηρεμίας και νηνεμίας ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Και η ερμηνεία που δίνεται, είναι ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ξεχνάμε, ποιο κράτος είναι ουσιαστικά επικεφαλής του ΝΑΤΟ, και δεν είναι άλλο παρά οι ΗΠΑ. Η πολιτική και οι αποφάσεις εν πολλοίς σχετίζονται με τα συμφέροντα της εκάστοτε αμερικανικής κυβέρνησης στην ανατολική περιφέρεια και κυρίως στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Όμως, κακά τα ψέματα, και αυτό που αποδεικνύεται εδώ και κάποιους μήνες, είναι ότι, εάν βγάλουμε έξω τόσο τα συμφέροντα της εκάστοτε αμερικανικής κυβέρνησης όσο και ποιος είναι ο εκάστοτε επικεφαλής του Θεσμού, σημαντικό ρόλο για μία χώρα που βρίσκεται μέλος ενός διεθνούς Οργάνου είναι η σοβαρότητα που αποπνέει στις συμμαχικές/εταιρικές χώρες. Η Ελλάδα άφησε με τις κατά καιρούς αστοχίες της τον χώρο στην Τουρκία να λάβει σημαντική υπόσταση στον Οργανισμό. Η Ιστορία του κάθε κράτους είναι γνωστή, καθώς και για τον τρόπο που λειτουργεί σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο.
Τη δεδομένη στιγμή, η χώρα μας αποπνέει σοβαρότητα και δυναμισμό, ώστε σε κάθε επίπεδο να την εμπιστεύονται τα συμμαχικά κράτη. Από τις συμφωνίες σε αμυντικό επίπεδο που υπέγραψε με κραταιές δυνάμεις του ΝΑΤΟ μέχρι την στρατιωτική διπλωματία που αναπτύσσει ο επικεφαλής του ΓΕΕΘΑ, Στρατηγός Φλώρος με κράτη του Αραβικού Κόσμου. Η Ελλάδα, μέλος του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι ο (κυριότερος) δίαυλός τους με κράτη της Μέσης Ανατολής. Ήταν αυτή που με αφορμή τη (νέα) ελληνοαιγυπτιακή προσέγγιση βοήθησε ακόμα και τις Συμφωνίες Αβραάμ που βρίσκονταν σε εμβρυακό στάδιο, με αφορμή τα ενεργειακά, προκειμένου οι συγκεκριμένες σχέσεις, να βρεθούν σε νέα πλαίσια. Η αφορμή υπήρχε, όμως αναμφισβήτητα η συγκολλητική ουσία ήταν η χώρα μας, γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιστορική παρουσία της (μέσω ελληνικών Κοινοτήτων) σε αραβικά κράτη.
Φυσικά, και μέχρι την εκλογή του νέου Γενικού Γραμματέα στο ΝΑΤΟ, αλλά και πώς θα εξελιχθούν οι εκλογές σε Ελλάδα και Τουρκία, είναι πολύ δύσκολο να διαφανεί μία διαφορετική διάθεση από μεριάς της Συμμαχίας ως συλλογικό όργανο απέναντι στα ζητήματα Ελλάδας και Τουρκίας (που είναι το Κυπριακό, η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, καθώς και η προκλητική στάση της γειτονικής χώρας). Ωστόσο, και μία διόλου αμελητέα προϋπόθεση που θα κρίνει εν πολλοίς τις αποφάσεις και τις κινήσεις ακόμα και εντός της Συμμαχίας, είναι το μπλοκάρισμα της αμερικανικής Γερουσίας στο θέμα πώλησης των F-16 στην Τουρκία.
Εάν αναλογιστούμε, ωστόσο, τους λόγους που η γειτονική χώρα κατάφερε με τα κράτη -συμμάχους της, να έχει ψυχρές σχέσεις, τουλάχιστον τον τελευταίο ένα χρόνο, αντιλαμβανόμαστε πλήρως γιατί το ΝΑΤΟ ως θεσμικό περιβάλλον οφείλει να δει τα κενά του, που προέρχονται κατά κύριο λόγο από ένα παρωχημένο Καταστατικό.
* Πρώτη δημοσίευση στην Εφημερίδα Πελοπόννησος