«Θέλω κι άλλα! Κι άλλα!», αυτή ήταν η αντίδραση του Γιάννη μόλις τελειώσαμε και τα δύο βιβλία της Ελένης Σταματούδη, «Savoir vivre για παιδιά», ένα Σαββατόβραδο που μόλις τα είχαμε λάβει ως δώρο. Καίτοι αρχικά ήμουν επιφυλακτική, καθώς δεν τα πάμε καλά με τους τύπους, ο Γιάννης ενθουσιάστηκε, τα καταχάρηκε, συμμετείχε και κυρίως αναγνώριζε στιγμές από την καθημερινότητά μας.
Και οι δύο τόμοι, «Καλοί τρόποι στο τραπέζι» και «Καλοί τρόποι στο σχολείο», είναι καλαίσθητοι, καλογραμμένοι και απλοί. «Το απλό είναι πάντα το πιο δύσκολο», έλεγε πάντοτε ο καθηγητής Φιλοσοφίας, Γεράσιμος Βώκος.
Η εικονογράφηση είναι ιδιαίτερα διασκεδαστική, η διάταξη κειμένου και εικόνων δελεαστική, ενώ εκείνο που απολαμβάνουν πραγματικά τα παιδιά είναι κάθε φορά που θυμόνται και εφαρμόζουν τους «κανόνες» ή ακόμη καλύτερα που υπενθυμίζουν τους μεγαλύτερους να τους τηρήσουν.
“Savoir vivre” στα γαλλικά σημαίνει το να γνωρίζει κανείς να ζει. Οι Γάλλοι ανέκαθεν ήταν πεπεισμένοι ότι οι καλοί τρόποι συμπεριφοράς δεν έχουν να κάνουν απλώς με κάποια παρωχημένη τυπολατρία, αλλά ότι διασφαλίζουν την καλή ζωή και κυρίως τις υγιείς σχέσεις με τους άλλους ανθρώπους, ακόμη και τους πιο κοντινούς μας. Η τέχνη της ζωής έγκειται «στον σεβασμό προς τους ανθρώπους με τους οποίους συμβιώνουμε», και αυτό αποτελεί μία «αρχή που πρέπει να καλλιεργείται όσο πιο νωρίς» σύμφωνα με τη συγγραφέα.
“It takes a village to raise a child”, συνηθίζουν να λένε οι αγγλοσάξονες σε μία ρήση, το πνεύμα της οποίας αποδίδεται στους πολιτισμούς της Αφρικανικής Ηπείρου. Στα σουαχίλι υπάρχει η ρήση “Asiye funzwa na mamae hufunzwa na ulimwengu”, που σημαίνει ότι «Όποιος δεν διδάχθηκε από την μητέρα του, θα διδαχθεί από τον κόσμο». Ενώ στην περιοχή της Δυτικής Ουγκάντα λένε “Omwana takulila nju emoi”, ήτοι ότι ένα παιδί δεν μεγαλώνει μόνο μέσα σε ένα σπίτι.
Στην Ελλάδα πάλι λέμε ότι τη γλώσσα και τους τρόπους δεν τους διδάσκει μόνο η μητέρα, αλλά πρωτίστως η γειτονιά, θέλοντας να αναδείξουμε την κοινωνική διάσταση, τις κοινωνικές προϋποθέσεις της ανατροφής ενός παιδιού.
Τα βιβλία της Ελένης Σταματούδη έρχονται με τρόπο έξυπνο και εμπνευσμένο, που πηγάζει από μία γνήσια αγάπη για τα παιδιά, να συμπληρώσουν τον ρόλο της οικογένειας, του σχολείου, της γειτονιάς, της κοινότητας, ως προς την αφομοίωση των καλών τρόπων από τους μικρούς μαθητές, τους μικρούς ήρωες της καθημερινότητάς μας. Ως προς αυτήν την επίτευξη, εμείς οι μεγαλύτεροι δεν μπορούμε παρά να αισθανόμαστε ευγνώμονες, και οι μικρότεροι να αναμένουν με λαχτάρα τον επόμενο τόμο.