Την «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας» (Competitive Compass) της ΕΕ παρουσίασε σήμερα 29 Ιανουαρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μια φιλόδοξη στρατηγική που βασίζεται στις εκθέσεις του Μάριο Ντράγκι και του Ενρίκο Λέτα και αναμένεται να καθοδηγήσει την οικονομική πολιτική της Ένωσης για τα επόμενα πέντε χρόνια, με έμφαση στην καινοτομία και την τεχνητή νοημοσύνη.
«Η ελευθερία, η ασφάλεια και η αυτονομία της Ευρώπης εξαρτώνται περισσότερο από ποτέ στην ικανότητά της να καινοτομεί, να ανταγωνίζεται και να αναπτύσεται», τονίζεται στην αρχή του πολυσέλιδου κειμένου δίνοντας το στίγμα για μια επανεκκίνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας και ανταγωνιστικότητας, που μένει ωστόσο να αποδειχθεί κατά πόσο μπορεί το όραμα να μετουσιωθεί σε πράξη.
Στόχος για την Κομισιόν είναι η μείωση της γραφειοκρατίας και η γεφύρωση του χάσματος καινοτομίας της ΕΕ σε σύγκριση με τις μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις και συγκεκριμένα με τις ΗΠΑ και την Κίνα, η αύξηση της ασφάλειας και της ανεξαρτησίας της Ένωσης, με έμφαση στη μείωση των εξαρτήσεων από εξωτερικούς προμηθευτές και η επίτευξη της «πράσινης» και ψηφιακής μετάβασης.
″Η Ευρώπη έχει όλα όσα χρειάζεται για να πετύχει. Αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να διορθώσουμε τις αδυναμίες μας για να ανακτήσουμε την ανταγωνιστικότητά μας.
Η Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας μετατρέπει τις εξαιρετικές συστάσεις της έκθεσης Ντράγκι σε οδικό χάρτη. Έτσι, τώρα έχουμε ένα σχέδιο. Έχουμε την πολιτική βούληση. Αυτό που έχει σημασία είναι η ταχύτητα και η ενότητα.
Ο κόσμος δεν μας περιμένει.
Όλα τα κράτη μέλη συμφωνούν σε αυτό. Ας μετατρέψουμε λοιπόν αυτή τη συναίνεση σε πράξη” τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν.
Στο επίκεντρο της στρατηγικής που παρουσίασε η φον ντερ Λάιν βρίσκεται η ανταγωνιστικότητα και η βιωσιμότητα, της Ένωσης, η τεχνητή νοημοσύνη, το υψηλό ενεργειακό κόστος, ενώ προτείνονται και νέα επιχειρηματικά μοντέλα.
Εκτόςαπό την τεχνητή νοημοσύνη, την κβαντική τεχνολογία, το διάστημα, έμφαση δίνεται και στην αμυντική βιομηχανία της ΕΕ, η οποία όπως τονίζεται αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη της ανταγωνιστικότητας, αλλά στερείται κλίμακας και υπολείπεται των δυνατοτήτων της.
Σύμφωνα με την έκθεση οι επενδύσεις στον τομέα της άμυνας είναι σημαντικά χαμηλότερες από ό,τι στις ΗΠΑ και κατά συνέπεια, η ΕΕ είναι εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από προμηθευτές εκτός ΕΕ.
«Υπάρχει σημαντικός κίνδυνος η ΕΕ να μείνει πίσω στην την αμυντική καινοτομία και την ανάπτυξη νέων προηγμένων οπλικών συστημάτων, με αρνητικές επιπτώσεις στις τεχνολογίες διπλής χρήσης. Η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει όλο το φάσμα των δυνατοτήτων και να αποτελεί μοχλό καινοτομίας για ολόκληρη την οικονομία».
Με ανάρτησή του στο Χ ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και υπεύθυνος για τη βιομηχανική πολιτική της Ένωσης ανέφερε:
Σήμερα, η Ευρώπη παρουσιάζει το οικονομικό της δόγμα για τα επόμενα 5 χρόνια.Σήμερα, η Ευρώπη παρουσιάζει το οικονομικό της δόγμα για τα επόμενα 5 χρόνια.
Οι τρεις κύριοι στόχοι μας: ανταγωνιστικότητα, ανταγωνιστικότητα, ανταγωνιστικότητα.
Από την πλευρά του ο Στεφάν Σεζουρνέ ο επικεφαλής βιομηχανικής στρατηγικής της ΕΕ, δήλωσε: «Η οικονομική μας επιτυχία βασίζεται σε έναν απλό αλλά ισχυρό αριθμό: 450 εκατομμύρια καταναλωτές. Η ενιαία αγορά είναι μακράν ο σημαντικότερος -και ακόμη σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτος- μοχλός της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας. Τα συμπεράσματα της παρούσας έκθεσης είναι σαφή: έχει έρθει η ώρα να αρθούν και τα τελευταία εμπόδια μεταξύ των 27 κρατών μελών και να αξιοποιηθούν πλήρως τα αποτελέσματα κλίμακας της ενιαίας αγοράς, προκειμένου να προσφερθεί στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις απλή και ρευστή πρόσβαση σε μία από τις μεγαλύτερες ολοκληρωμένες αγορές του κόσμου «.
Οι Βρυξέλλες με τις σημερινές ανακοινώσεις εμφανίζονται σθεναρά αποφασισμένες να παρέμβουν άμεσα και με συγκεκριμένες δράσεις για τη διασφάλιση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας της Ένωσης, άλλωστε δεν είναι τυχαίο ότι μια ημέρα μετά την παρουσίαση της Πυξίδας, στις 30 Ιανουαρίου, η Επιτροπή θα ξεκινήσει επίσης τον Στρατηγικό Διάλογο με την Ευρωπαϊκή Βιομηχανία Αυτοκινήτου, έναν κρίσιμο τομέα για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ.
Τι προβλέπει η ευρωπαϊκή πυξίδα ανταγωνιστικότητας
Η «Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας» διαρθρώνεται γύρω από τρεις κύριους πυλώνες, σχετικούς με την ευρωπαϊκή παραγωγικότητα και αυτοί έχουν ως εξής: καινοτομία, απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές και ασφάλεια
Καινοτομία και τεχνητή νοημοσύνη
Η ΕΕ επιδιώκει να μειώσει το τεχνολογικό χάσμα με άλλες μεγάλες παγκόσμιες δυνάμεις, όπως η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες, προωθώντας κυρίως την ανάπτυξη των νεοφυών επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων κλίμακας.
Οι Βρυξέλλες σχεδιάζουν μια ειδική στρατηγική για τις νεοφυείς και τις υπό κλίμακα επιχειρήσεις που θα παρουσιαστεί το δεύτερο τρίμηνο του 2025, για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών εμποδίων, όπως η πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
Σύμφωνα με το σχέδιο προτείνεται ένα νομικό πλαίσιο κοινό για τα 27 κράτη μέλη, που στοχεύει στην απλούστευση των εφαρμοστέων κανόνων για καινοτόμες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Αυτό θα επιτρέψει στις καινοτόμες εταιρείες να επωφεληθούν από ένα ενιαίο σύνολο κανόνων οπουδήποτε επενδύουν και δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά.
Στο μέτωπο της καινοτομίας, μια σειρά πρωτοβουλιών θα αποσκοπεί στην ενίσχυση των προηγμένων τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης και της βιοτεχνολογίας, αλλά και της κβαντικής τεχνολογίας. Σε αυτόν τον τομέα, μια βασική πρωτοβουλία θα είναι η «AI Continent», η οποία αποσκοπεί στην προώθηση της τεχνητής νοημοσύνης ως μοχλού οικονομικής και βιομηχανικής ανάπτυξης που θα καταστήσει την ΕΕ ηγέτιδα στην καινοτομία και την τεχνητή νοημοσύνη.
Η πρωτοβουλία AI Continent αποτελεί μέρος της ευρύτερης στρατηγικής για να διασφαλιστεί ότι η Ευρώπη θα παραμείνει ανταγωνιστική στο παγκόσμιο τεχνολογικό τοπίο με προβλέψεις για τη δημιουργία «μέγα εργοστασίων τεχνητής νοημοσύνης» που θα ενισχύσουν την υπολογιστική ισχύ της Ευρώπης, καθιστώντας την προσβάσιμη σε νεοφυείς επιχειρήσεις, ερευνητές και βιομηχανία για να εκπαιδεύσουν, να αναπτύξουν και να βελτιώσουν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης τους.
Αποανθρακοποίηση και ανταγωνιστικότητα
Δεύτερος πυλώνας, στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής στρατηγικής είναι η προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης με ένα κοινό οδικό χάρτη για την αποανθρακοποίηση και την ανταγωνιστικότητα.
«Η επικείμενη συμφωνία για την καθαρή βιομηχανία θα καθορίσει μια προσέγγιση για την απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές με γνώμονα την ανταγωνιστικότητα, με στόχο τη διασφάλιση της ΕΕ ως ελκυστικού τόπου για τη μεταποίηση, μεταξύ άλλων για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες, και την προώθηση της καθαρής τεχνολογίας και των νέων κυκλικών επιχειρηματικών μοντέλων» τονίζεται στην έκθεση και επισημαίνεται ότι ένα σχέδιο δράσης για προσιτή ενέργεια θα συμβάλει στη μείωση των τιμών και του κόστους της ενέργειας, ενώ μια πράξη επιτάχυνσης της απαλλαγής της βιομηχανίας από τον άνθρακα θα επεκτείνει την ταχύτερη αδειοδότηση σε τομείς που βρίσκονται σε μετάβαση.
Επιπλέον, η Πυξίδα προβλέπει εξατομικευμένα σχέδια δράσης για ενεργοβόρους τομείς, όπως ο χάλυβας, τα μέταλλα και τα χημικά, τομείς που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ευρωπαϊκού μεταποιητικού συστήματος, αλλά είναι οι πιο ευάλωτοι σε αυτή τη φάση της μετάβασης.
Ασφάλεια και Ανθεκτικότητα
Ο τρίτος πυλώνας γύρω από τον οποίο περιστρέφεται η Πυξίδα αφορά την ασφάλεια και την ανθεκτικότητα της ΕΕ, μειώνοντας την εξάρτηση από εξωτερικούς παράγοντες, όπως σε ενέργεια και τεχνολογία.
«Η ΕΕ διαθέτει ήδη το μεγαλύτερο και ταχύτερα αναπτυσσόμενο δίκτυο εμπορικών συμφωνιών στον κόσμο, το οποίο καλύπτει 76 χώρες που αντιπροσωπεύουν σχεδόν το ήμισυ του εμπορίου της ΕΕ. Για να συνεχίσουμε να διαφοροποιούμε και να ενισχύουμε τις αλυσίδες εφοδιασμού μας, η Πυξίδα αναφέρεται σε μια νέα σειρά εταιρικών σχέσεων καθαρού εμπορίου και επενδύσεων που θα συμβάλουν στην εξασφάλιση της προμήθειας πρώτων υλών, καθαρής ενέργειας, βιώσιμων καυσίμων μεταφορών και καθαρής τεχνολογίας από όλο τον κόσμο».
Η ανταγωνιστικότητα της ΕΕ και η απλούστευση των κανονιστικών ρυθμίσεων
Πέντε οριζόντιοι παράγοντες ανταγωνιστικότητας
Οι τρεις πυλώνες συμπληρώνονται από πέντε οριζόντιους παράγοντες, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για τη στήριξη της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας.
1. Πιο ειδικά μεταξύ των θεμάτων που προτίθεται να αντιμετωπίσει η νέα Επιτροπή στο πλαίσιο της Πυξίδας Ανταγωνιστικότητας είναι και εκείνο που σχετίζεται με την απλούστευση των κανονιστικών ρυθμίσεων. Τον Φεβρουάριο αναμένεται ο ”κανονισμός Omnibus », ένας κανόνας που αναμένεται να εισαγάγει μέτρα για τη μείωση της γραφειοκρατικής πολυπλοκότητας σε βασικούς τομείς, όπως η υποβολή εκθέσεων για τη βιώσιμη χρηματοδότηση και η φορολογική ταξινόμηση. Πρόκειται για μια συστηματική προσπάθεια για να γίνουν οι διαδικασίες πρόσβασης σε κονδύλια της ΕΕ και λήψης διοικητικών αποφάσεων της ΕΕ απλούστερες κα ταχύτερες. Επιπλέον, η Επιτροπή θα διευκολύνει την άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας για χιλιάδες μικρές εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης. Η Πυξίδα θέτει ως στόχο τη μείωση κατά τουλάχιστον 25% του διοικητικού φόρτου για τις επιχειρήσεις και κατά τουλάχιστον 35% για τις ΜΜΕ.
2. Μείωση των φραγμών στην ενιαία αγορά: Για 30 χρόνια, η ενιαία αγορά είναι η δοκιμασμένη μηχανή της Ευρώπης για την ανταγωνιστικότητα. Για να βελτιωθεί η λειτουργία της σε όλους τους κλάδους, μια οριζόντια στρατηγική για την ενιαία αγορά θα εκσυγχρονίσει το πλαίσιο διακυβέρνησης, καταργώντας τα εμπόδια εντός της ΕΕ και αποτρέποντας τη δημιουργία νέων. Επιπλέον, η Επιτροπή θα εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για να καταστήσει τις διαδικασίες θέσπισης προτύπων ταχύτερες και πιο προσιτές, ιδίως για τις ΜΜΕ και τις νεοσύστατες επιχειρήσεις.
3. Χρηματοδότηση της ανταγωνιστικότητας. Η ΕΕ στερείται μιας αποτελεσματικής κεφαλαιαγοράς που να μετατρέπει τις αποταμιεύσεις σε επενδύσεις. Η Επιτροπή θα παρουσιάσει μια Ευρωπαϊκή Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων για τη δημιουργία νέων αποταμιευτικών και επενδυτικών προϊόντων, την παροχή κινήτρων για κεφάλαια κινδύνου και τη διασφάλιση της απρόσκοπτης ροής των επενδύσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Ένας αναπροσανατολισμένος προϋπολογισμός της ΕΕ θα εξορθολογήσει την πρόσβαση σε κονδύλια της ΕΕ σύμφωνα με τις προτεραιότητες της ΕΕ.
Πρόκειται για μία από τις πιο σημαντικές πρωτοβουλίες που έχει προτείνει τόσο ο Ντράγκι όσο και ο Λέτα για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς χρηματοοικονομικών υπηρεσιών με στόχο τη συγκράτηση των ευρωπαϊκών κεφαλαίων που σήμερα επενδύονται κυρίως εκτός ΕΕ και τη στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
4. Προώθηση δεξιοτήτων και ποιοτικών θέσεων εργασίας. «Το θεμέλιο της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης είναι οι άνθρωποί της» τονίζεται στην Πυξίδα Ανταγωντιστικότητας και προστίθεται ότι για να διασφαλιστεί η καλή αντιστοιχία μεταξύ των δεξιοτήτων και των απαιτήσεων της αγοράς εργασίας, η Επιτροπή θα παρουσιάσει μια πρωτοβουλία για την οικοδόμηση μιας Ένωσης Δεξιοτήτων με έμφαση στις επενδύσεις, την εκπαίδευση ενηλίκων και τη δια βίου μάθηση, τη δημιουργία δεξιοτήτων που θα είναι ασφαλείς για το μέλλον, τη διατήρηση των δεξιοτήτων, τη δίκαιη κινητικότητα, την προσέλκυση και ενσωμάτωση εξειδικευμένων ταλέντων από το εξωτερικό και την αναγνώριση διαφορετικών τύπων κατάρτισης, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να εργάζονται σε ολόκληρη την Ένωση.
5. Καλύτερος συντονισμός των πολιτικών σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο. Η Επιτροπή θα εισαγάγει ένα εργαλείο συντονισμού της ανταγωνιστικότητας, το οποίο θα συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει την εφαρμογή σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο των κοινών στόχων πολιτικής της ΕΕ, να εντοπίσει διασυνοριακά έργα ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και να επιδιώξει τις σχετικές μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις.
«Στο επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, ένα Ταμείο Ανταγωνιστικότητας θα αντικαταστήσει πολλαπλά υφιστάμενα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ με παρόμοιους στόχους, παρέχοντας χρηματοδοτική στήριξη για την υλοποίηση δράσεων στο πλαίσιο του εργαλείου συντονισμού της ανταγωνιστικότητας».