Έγγραφα τα οποία διέρρευσαν αποκαλύπτουν πώς η πλουσιότερη γυναίκα της Αφρικής έκανε την περιουσία της μέσω διαφθοράς, εκμεταλλευόμενη τη χώρα της.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του BBC, η Ίσαμπελ ντος Σάντος απέκτησε πρόσβαση σε επικερδείς συμφωνίες σχετικά με εκτάσεις, πετρέλαιο, διαμάντια και τηλεπικοινωνίες ενώ ο πατέρας της ήταν πρόεδρος της Ανγκόλας- χώρας στη νότια Αφρική η οποία είναι πλούσια σε φυσικούς πόρους.
Τα έγγραφα δείχνουν πώς η ίδια και ο σύζυγός της ήταν σε θέση να αγοράσουν πολύτιμη κρατική περιουσία σε μια σειρά από ύποπτες συμφωνίες. Η ίδια υποστηρίζει πως οι ισχυρισμοί σε βάρος της είναι εντελώς ψευδείς και ότι είναι σε εξέλιξη ένα «κυνήγι μαγισσών» με πολιτικό κίνητρο από την κυβέρνηση της Ανγκόλας.
Η κόρη του πρώην προέδρου ζει στο Ηνωμένο Βασίλειο και κατέχει ακριβά ακίνητα στο κεντρικό Λονδίνο. Ήδη διερευνάται από τις αρχές της χώρας για διαφθορά και τα περιουσιακά της στοιχεία έχουν «παγώσει».
Το BBC Panorama απέκτησε πρόσβαση σε πάνω από 700.000 έγγραφα που διέρρευσαν σχετικά με την «αυτοκρατορία» της. Τα περισσότερα αποκτήθηκαν από την Platform to Protect Whistle-blowers in Africa και κοινοποιήθηκαν και στο International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ). Έχουν εξεταστεί από 37 οργανισμούς ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων ο Guardian (Βρετανία) και η Expresso (Πορτογαλία).
Ο Άντριου Φάινσταϊν, επικεφαλής της Corruption Watch, λέει ότι τα έγγραφα δείχνουν πώς η Ντος Σάντοας εκμεταλλεύτηκε τη χώρα της, σε βάρος των πολιτών της. Η ICIJ έχει χαρακτηρίσει τα έγγραφα Luanda Leaks.
Μία από τις πιο ύποπτες συμφωνίες «πέρασε» από το Λονδίνο μέσω θυγατρικής της κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας Sonangol. H Ντος Σάντος είχε αναλάβει επικεφαλής της Sonangol το 2016, χάρη σε προεδρικό διάταγμα του πατέρα της, Χοσέ Εντουάρντο ντος Σάντος, που ήταν στην εξουσία για 38 χρόνια. Ωστόσο όταν αποσύρθηκε από την προεδρία, τον Σεπτέμβριο του 2017, η θέση της απειλήθηκε, αν και ο διάδοχός του προερχόταν από το ίδιο κόμμα. Η Ντος Σάντος αποπέμφθηκε δύο μήνες μετά.
Πολλοί κάτοικοι της χώρας έχουν εκπλαγεί από τον τρόπο με τον οποίο ο πρόεδρος, Γιοάο Λουρέντσο, στοχοποιεί τα επιχειρηματικά συμφέροντα της οικογένειας του προκατόχου του.
Τα έγγραφα δείχνουν πως, μόλις έφυγε από τη Sonangol, η Ντος Σάντος ενέκρινε ύποπτες πληρωμές 58 εκατ. δολαρίων σε μια εταιρεία συμβούλων στο Ντουμπάι, τη Matter Business Solutions.
H ίδια υποστηρίζει πως δεν έχει οικονομικά συμφέροντα στη Matter, αλλά τα έγγραφα δείχνουν πως τη διαχειρίζεται ο business manager της και ανήκει σε έναν φίλο της.
Δικηγόροι της εταιρείας λένε ότι η εταιρεία ανέλαβε την ανοικοδόμηση της πετρελαϊκής βιομηχανίας στην Ανγκόλα και ότι οι πληρωμές ήταν για δουλειά που είχε γίνει ήδη από άλλες εταιρείες συμβούλων με τις οποίες είχαν κλειστεί συμφωνίες.
Οι δικηγόροι της Ντος Σάντος λένε ότι οι ενέργειές της σχετικά με τις πληρωμές της Matter ήταν εντελώς νόμιμες και ότι δεν έδωσε άδειες για πληρωμές αφού αποπέμφθηκε από τη Sonangol.
Μεγάλο μέρος της περιουσίας της βασίζεται στην ιδιοκτησία μεριδίου της πορτογαλικής εταιρείας Galp, το οποίο μια από τις εταιρείες της αγόρασε από τη Sonangol το 2006. Τα έγγραφα δείχνουν πως χρειάστηκε να πληρώσει μόνο 15% ως προκαταβολή, και ότι τα υπόλοιπα 63 εκατ. ευρώ μετατράπηκαν σε δάνειο με χαμηλό επιτόκιο από τη Sonangol. Στο πλαίσιο των όρων του, το χρέος της στους πολίτες της Ανγκόλας δεν χρειαζόταν να αποπληρωθεί για 11 χρόνια. Το μερίδιό της στη Galp τώρα αξίζει πάνω από 750 εκατ. ευρώ.
Η εταιρεία της Ντος Σάντος προσφέρθηκε να αποπληρώσει το δάνειο το 2017. Η προσφορά θα έπρεπε να είχε απορριφθεί επειδή δεν περιελάμβανε περίπου 9 εκατ. ευρώ σε χρέη από τόκους, ωστόσο η Ντος Σάντος, που ήταν τότε επικεφαλής της Sonangol, αποδέχτηκε τα χρήματα ως πλήρη πληρωμή για το δικό της χρέος. Έξι ημέρες αργότερα αποπέμφθηκε και η πληρωμή επεστράφη από τη νέα διοίκηση της εταιρείας. Η ίδια υποστηρίζει ότι αυτές οι συναλλαγές ήταν απόλυτα νόμιμες.
Μια παρόμοια υπόθεση υπάρχει και στον τομέα της βιομηχανίας διαμαντιών. Ο σύζυγός της, Σίντικα Ντοκόλο, υπέγραψε μια συμφωνία το 2012 με την κρατική εταιρεία διαμαντιών Sodiam. Στο πλαίσιό της υποτίθεται πως θα ήταν συνέταιροι 50-50 σε μια συμφωνία για την αγορά μεριδίου της ελβετικής De Grisogono. Ωστόσο, χρηματοδοτήθηκε από την κρατική εταιρεία: Τα έγγραφα δείχνουν πως 18 μήνες μετά τη συμφωνία η Sociam είχε βάλει 79 εκατ. δολάρια στη συνεργασία, ενώ ο Ντοκόλο 4 εκατ. Επίσης, η Sodiam του έδωσε μια ανταμοιβή 5 εκατ. ευρώ για την επίτευξη της συμφωνίας, οπότε πρακτικά δεν χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει δικά του χρήματα. Ακόμη, τα έγγραφα δείχνουν ότι η Sodiam δανείστηκε το ρευστό από μια τράπεζα στην οποία η Ντος Σάντος είναι η μεγαλύτερη μέτοχος. Η Sodiam πρέπει να πληρώνει τόκο 9% και υπήρξε εγγύηση για το δάνειο μέσω προεδρικού διατάγματος από τον πατέρα της. Σύμφωνα με τον Μπράβο ντα Ρόσα, νέο διευθύνοντα σύμβουλο της Sodiam, στο τέλος, όταν ολοκληρωθεί η αποπληρωμή του δανείου, η εταιρεία θα έχει χάσει πάνω από 200 εκατ. δολάρια. Ακόμη, ο πρώην πρόεδρος έδωσε στον σύζυγο της Ντος Σάντος την άδεια να αγοράσει κάποια από τα ακατέργαστα διαμάντια της Ανγκόλας. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, τα διαμάντια πουλήθηκαν σε πολύ χαμηλή τιμή, και κάποιες πηγές εκτιμούν πως χάθηκαν περίπου ένα δισ. δολάρια.
Επίσης, τα έγγραφα αποκαλύπτουν πώς η Ντος Σάντος αγόρασε εκτάσεις από το κράτος τον Σεπτέμβριο του 2017, με μικρή προκαταβολή. Η εταιρεία της αγόρασε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο σε παραθαλάσσια έκταση στην πρωτεύουσα Λουάντα, με τη βοήθεια προεδρικού διατάγματος που υπέγραψε ο πατέρας της. Σύμφωνα με το συμβόλαιο, η αξία της έκτασης ήταν 96 εκατ. δολάρια, μα η εταιρεία της πλήρωσε μόνο 5% μετά από συμφωνία να επενδυθούν τα άλλα στην ανάπτυξη.
Στο πλαίσιο συμφωνίας έγινε έξωση πολιτών που ζούσαν εκεί, οι οποίοι μεταφέρθηκαν σε μια απομονωμένη περιοχή σε απόσταση 50 χλμ από την πρωτεύουσα.
Η δισεκατομμυριούχος είχε επίσης μεγάλα κέρδη από τη βιομηχανία τηλεπικοινωνιών της Ανγκόλας: Απέκτησε μερίδιο 25% στον μεγαλύτερο πάροχο της χώρας, Unitel, που είχε λάβει σχετική άδεια από τον πατέρα της το 1999. Η ίδια αγόρασε το μερίδιό της το επόμενο έτος από υψηλόβαθμο κρατικό αξιωματούχο.
Η Unitel της έχει πληρώσει ήδη ένα δισ. δολάρια σε μερίσματα, και το μερίδιό της αξίζει άλλο ένα δισ. Επίσης κανόνισε η Unitel να δανείσει 350 εκατ. ευρώ σε μια εταιρεία που έστησε η ίδια, ονόματι Unitel International Holdings.