Το 1968 ο βρετανός συγγραφέας Τζον Μπρούνερ έγραψε τη νουβέλα επιστημονικής φαντασίας «Stand on Zanzibar». Εκεί περιγράφεται η ζωή το 2010. Και όπως τονίζει το BBC σε αφιέρωμά του, προβλέπει πολλά για τη ζωή μας σήμερα.
Το βιβλίο γράφτηκε σε μια εποχή που η λέξη «ασύρματο» απευθυνόταν μόνο στο ραδιόφωνο. Πως είναι δυνατόν λοιπόν να έχει προβλέπει τις βιντεοκλήσεις, τα βιάγκρα και πολλά ακόμη στοιχεία της σημερινής πραγματικότητας, που δεν έχουν να κάνουν μόνο με την τεχνολογία;
Ο Μπρούνερ, γεννημένος το 1934, λάτρεψε από μικρός την επιστημονική φαντασία. Δεν διάβαζε μόνο σχετικά βιβλία, έγραφε κιόλας. Στην ηλικία των 9 ετών έγραψε την πρώτη του ιστορία, ενώ στα 18 είδε για πρώτη φορά ιστορία του τυπωμένη. Τότε αποφάσισε να παρατήσει το ιδιωτικό σχολείο που πήγαινε και την υποτροφία για την Οξφόρδη, για να επικεντρωθείς τη συγγραφή. Όμως στα χρόνια που ακολούθησαν ζούσε σε ένα πνευματικό roller coaster, όπου η επιτυχίες και οι βραβεύσεις διαδεχόντουσαν τις αποτυχίες και την απογοήτευση.
Στη δεκαετία των 20 ετών, γνώρισε την γυναίκα του μέσω αγγελίας, την Μάρτζορι Σάουερ, μια διαζευγμένη γυναίκα, 14 χρόνια μεγαλύτερή του. Εξελίχθηκε καθοριστική για την καριέρα του, αφού ήταν αυτή που διαχειριζόταν όλες τις επιχειρηματικές υποθέσεις, ενώ έκανε και άλλες δουλειές για να μπορέσει να τους συντηρήσει.
Αν και κατάφερε να πουλήσει εκατομμύρια αντίτυπα με τα έργα του, σήμερα δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός. Ένα βιβλίο του που ξεχωρίζει είναι το Stand on Zanzibar.
Είναι ένα θρίλερ επιστημονικής φαντασίας που απεικονίζει έναν κόσμο που αντιμετωπίζει πρόβλημα υπερπληθυσμού. Μέχρι το 2010, γράφει, ο παγκόσμιος πληθυσμός θα ξεπεράσει τα επτά δισεκατομμύρια (έπεσε ένα χρόνος έξω- αυτό συνέβη το 2011). Στον φανταστικό του κόσμο, οι κυβερνήσεις ανταποκρίθηκαν στο πρόβλημα εφαρμόζοντας σε παγκόσμιο επίπεδο νόμους για τον έλεγχο των γεννήσεων, όπου εκμεταλλευόμενοι τη γενετική, αποφάσιζαν σε ποιους θα επιτρέπεται να κάνει παιδιά και σε ποιους όχι.
Η ιστορία διαδραματίζεται στη Νέα Υόρκη κι στο επίκεντρο είναι δύο συγκάτοικοι, ο Ντόναλντ και ο Νόρμαν, όπου ο πρώτος είναι κατάσκοπος και ο δεύτερος ένας Αφροαμερικανός που είναι στέλεχος επιχειρήσεων. Το βιβλίο ισχυρίζεται ότι πολλές δεκαετίες θετικής δράσης έφεραν τους αφροαμερικανούς σε θέσεις εξουσίας, αλλά οι φυλετικές εντάσεις εξακολουθούν να σιγοβράζουν σε ολόκληρη την κοινωνία. Έντονος είναι και ο εξτρεμισμός, και ειδικότερα ο θρησκευτικός εξτρεμισμός.
To facebook
Στο βιβλίο υπάρχει και το «μαντείο», ο Shalmanese, ο πρώτος υπολογιστής που αναφέρεται ως «megabrain», και υπάρχει ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης που επιτρέπει στα μέσα ενημέρωσης να ανεβάζουν ειδήσεις και να λαμβάνουν feedback από τους αναγνώστες σε πραγματικό χρόνο (κάτι σαν το facebook δηλαδή).
Τα κράτη
Προέβλεψε επίσης ότι οι Ευρωπαίοι έχουν σχηματίσει μια ένωση εθνών για τη βελτίωση των οικονομικών προοπτικών και την επιρροή τους στις παγκόσμιες υποθέσεις. Σε διεθνή ζητήματα, η Βρετανία έχει την τάση να βρίσκετε στην πλευρά με τις ΗΠΑ, αλλά και άλλες χώρες της Ευρώπης είναι συχνά υπέρ των αμερικανικών πρωτοβουλιών. Μεγάλη πηγή αστάθειας είναι οι τρομοκράτες, οι οποίοι είναι σημαντική απειλή για τα συμφέροντα των ΗΠΑ, ενώ καταφέρνουν να επιτεθούν σε κτήρια εντός των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο πιο ισχυρός αντίπαλος των ΗΠΑ είναι πλέον η Κίνα, και όχι η Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, μεγάλο μέρος του ανταγωνισμού μεταξύ των ΗΠΑ και της Ασίας παίζεται στην τεχνολογία, το εμπόριο και την οικονομία, αντί εμφανή πολέμου.
Η τέκνο
Το Ντιτρόιτ επίσης σύμφωνα με το βιβλίο, δεν έχει ευημερήσει, είναι σχεδόν μια πόλη φάντασμα, λόγω των εργοστασίων. Ωστόσο, ένα νέο είδος μουσικής –όμοια με την πραγματική κίνηση του Detroit techno της δεκαετίας του 1990- έχει ξεπηδήσει στην πόλη.
Κοινωνία
Ο Μπρούνερ προέβλεψε επίσης τους γάμους μεταξύ των ομοφυλόφιλων λέγοντας ότι οι ομοφυλόφιλοι και οι αμφιφυλόφιλοι τρόποι ζωής έχουν γίνει «mainstream», ενώ τα φαρμακευτικά προϊόντα για τη βελτίωση της σεξουαλικής απόδοσης χρησιμοποιούνται ευρέως. (μάλιστα διαφημίζονται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης).
Αναφέρει επίσης ότι παρά το γεγονός ότι μερικοί άνθρωποι εξακολουθούν να παντρεύονται, πολλοί στη νεότερη γενιά προτιμούν βραχυπρόθεσμες σχέσεις, χωρίς μακροπρόθεσμη δέσμευση.
Επίσης αναφέρει την προσπάθεια μείωσης του καπνίσματος, αλλά και τη νομιμοποίηση της μαριχουάνας.
Οι χάκερ και οι ιοί
Υπάρχουν και άλλα βιβλία του που έχει κάνει πετυχημένες προβλέψεις. Όπως το The Shockwave Rider, του 1975, που έγραφε για έναν ήρωα χάκερ, πριν καν ο κόσμος ήξερε τι είναι χάκερ. Προέβλεψε επίσης την εμφάνιση ιών στους υπολογιστές, κάτι που οι τότε ειδικοί το απέρριπταν ως κάτι αδύνατο.
Πως το κατάφερε
Πως λοιπόν το κατάφερε αυτό; Καταρχήν πέρασε σχεδόν τρία χρόνια διαβάζοντας για θέματα γενετικής αλλά και αστικής βίας. Έζησε επίσης ένα μήνα στις ΗΠΑ το 1966, και επισκέφτηκε το Λος Άντζελες, το Σαν Φρανσίσκο, το Σικάγο και τη Νέα Υόρκη. Στη συνέχεια, αντί να αρχίσει να γράφει, γεμίζει πρώτα 60 σελίδες γεμάτες με σκέψεις για το φανταστικό μέλλον.
Άρα το αποτέλεσμα είναι ένα συνονθύλευμα από φαντασία με εξέλιξη της τότε πραγματικότητας. Αναρωτήθηκε πως τα γεγονότα του τότε, θα μπορούσαν να εξελιχθούν στο μέλλον. Για παράδειγμα, οι «σαμποτέρ από χομπι», που εμφανίζονται συχνά στο βιβλίο και σκάνε πλάκα με πράξεις βίας, ήταν μια ιδέα που ήρθε στον Μπρούνερ όταν διάβασε για το σύνδρομο του Πίτερ Παν και κάποια παιδιά που βανδάλιζαν μέσα μαζικής μεταφοράς για να σκάνε πλάκα. Έψαχνε το μέλλον, βυθιζόμενος πλήρως στο παρόν του, μετατρέποντας τη γραφομηχανή του σε μια μηχανή του χρόνου.
Ο Μπρούνερ πέθανε το 1995 στο φυσικό του περιβάλλον. Παρακολουθώντας ένα συνέδριο επιστημονικής φαντασίας.