Από σήμερα Παρασκευή 25/9/2020 στις 2 το μεσημέρι ώρα Ισραήλ, το δεύτερο lockdown που ήδη εφαρμόζεται στη χώρα για την αντιμετώπιση της επικίνδυνης εξάπλωσης της πανδημίας θα λάβει ακόμα αυστηρότερη μορφή.
Ο λόγος για αυτήν την εξέλιξη είναι η δραματική αύξηση των κρουσμάτων, των ασθενών που βρίσκονται υπό αναπνευστική υποστήριξη αλλά και των θυμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τελευταίο τριήμερο τα κρούσματα ξεπερνούν τα 6.000 επί 60.000 τεστ που διεξάγονται καθημερινά . Κατά μέσο όρο τα θετικά τεστ ανέρχονται στο 11% των εξετασθέντων, ενώ ανησυχητικότερα ήταν τα ευρήματα στην κοινωνία των Υπερορθοδόξων Εβραίων και των Αράβων πολιτών του Ισραήλ. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με προχθεσινές μετρήσεις, τα θετικά τεστ κορωνοϊού στους Υπερορθόδοξους Εβραίους ανέρχονται στο 26% , ενώ αντίστοιχες μετρήσεις στις αραβικές συνοικίες τα αντίστοιχα ποσοστά φθάνουν στο 12%. Κατά το τελευταίο εικοσιτετράωρο οι νεκροί ανήλθαν στους 59 και οι ΜΕΘ των ισραηλινών νοσοκομείων υπολογίζεται ότι σύντομα δεν θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν την αυξημένη ροή προσέλευσης των νοσηλευομένων.
Γιατί δεν τηρούνται τα μέτρα από σημαντική μερίδα πολιτών
Ωστόσο, το στοιχείο που προβληματίζει ακόμα περισσότερο δεν είναι απλώς η αριθμητική αύξηση των κρουσμάτων και των ασθενών, αλλά και η ιδεολογική πλέον εμμονή μη τήρησης των μέτρων προστασίας:
Η κοινωνία των Υπερορθοδόξων Εβραίων ακολουθεί μία θεώρηση μάλλον μοιρολατρική, που εκφράζεται με υπερχειλή πίστη σε ό,τι θεωρείται ως ‘θεία πρόνοια’ σε συνάρτηση με την ‘απρόσεκτη’ συμμετοχή σε μαζικές θρησκευτικές τελετές.
Η αραβική κοινωνία δείχνει προσηλωμένη στις παλαιότερες κοινωνικές συνήθειες και στην αίσθηση της ‘κοινωνικής ευπρέπειας’ - αίσθηση που εκδηλώνεται στην μαζική προσέλευση σε γάμους ή σε θρησκευτικές τελετές.
Την ίδια στιγμή, οι μη θρησκευόμενοι πολίτες της χώρας, ανεξαρτήτως εθνοτικής καταγωγής, δείχνουν να έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στα μέτρα που επιβάλλει το Υπουργείο Υγείας, ενώ ολοένα εκφράζεται η άποψη ότι τα περιοριστικά μέτρα αποτελούν εργαλείο πολιτική χειραγώγησης εκ μέρους του Πρωθυπουργού Νετανιάχου προσωπικά.
Το αποτέλεσμα όλων αυτών των αμφισβητήσεων, ανεξαρτήτως ιδεολογικού, κοινωνικού ή εθνοτικού προσήμου, είναι το εξής ένα: Ενώ το Ισραήλ είχε θέσει σε κάποιον έλεγχο την εξάπλωση της πανδημίας κατά την εκδήλωση του πρώτου κύματος του κορωνοϊού την περασμένη άνοιξη, τώρα η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη σε μία κατάσταση εξαιρετικά επικίνδυνη από επιδημιολογικής απόψεως.
Αυστηρότερα μέτρα
Η αυστηροποίηση των νέων μέτρων συνίσταται στα εξής:
Περιορισμός της επιχειρηματικής δραστηριότητας του ιδιωτικού τομέα στο 30% - γεγονός που θα επιφέρει αντίστοιχη αύξηση της ανεργίας, στα επίπεδα που είχαν σημειωθεί τον περασμένο Μάρτιο, ήτοι 27% του παραγωγικού πληθυσμού.
Περιορισμός των αστικών και υπεραστικών συγκοινωνιών και διακοπή λειτουργίας των τραίνων. Περιορισμός της επιτρεπόμενης μετακίνησης των πολιτών έως τα 1000 μέτρα από την κατοικία τους.
Δραστική μείωση των αεροπορικών πτήσεων από το Ισραήλ προς το εξωτερικό και ναύλωση πτήσεων επαναπατρισμού.
Κλείσιμο των επιχειρήσεων υγειονομικού ενδιαφέροντος με εξαίρεση τα εστιατόρια που θα λειτουργούν μόνο ως delivery.
Παράλληλα, στόχος των υγειονομικών υπηρεσιών είναι να αυξήσουν τα τεστ κορωνοϊού από τα 60.000 που διεξάγονται ημερησίως σήμερα στα 100.000, με επιτάχυνση της επιδημιολογικής έρευνας για να εντοπισθεί η ‘αλυσίδα’ της μετάδοσης της νόσου.
Εν ολίγοις, με εξαίρεση των απολύτως απαραίτητων υπηρεσιών για την εύρυθμη λειτουργία του κράτους και τη συνέχιση της λειτουργίας των σούπερ μάρκετ, των φαρμακείων, των νοσοκομείων, των ΜΜΕ, και φυσικά των μηχανισμών κρατικής ασφαλείας και αστυνόμευσης - όλες οι άλλες υπηρεσίες του δημοσίου και του ιδιωτικού τομέα θα παραμείνουν ‘στον γύψο’ με στόχο να μειωθούν στο ελάχιστο οι λόγοι που θα ωθήσουν τους πολίτες να μετακινηθούν από τις κατοικίες τους.
Ο λόγος που επέλεξε η ισραηλινή κυβέρνηση να επιβληθούν αυτά τα δραστικά μέτρα κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο - ήτοι από τις 25/9 έως τις 11/10 - συνίσταται στο ότι από την Ημέρα της Εξιλέωσης (Γιομ Κιπούρ) και κατά την δεκαήμερη Γιορτής της Σκηνοπηγίας (Σουκότ) ,οι εργάσιμες ημέρες είναι μόνο 5. Το επιχείρημα αυτό προβάλουν αξιωματούχοι της κυβέρνησης, για να υποστηρίξουν ότι το οικονομικό κόστος θα είναι προς το παρόν ελεγχόμενο - ένας ισχυρισμός που απόλυτα δεν πείθει. Η αλήθεια είναι ότι η ισραηλινή οικονομία εισέρχεται αργά αλλά σταθερά σε μία περίοδο ύφεσης - γεγονός που θα αρχίσει να γίνεται αντιληπτό μετά το τέλος της περιόδου του δεύτερου lockdown . Και όταν γίνεται λόγος για ‘τέλος του δεύτερου lockdown’ , δεν σημαίνει απαραίτητα ότι αυτό θα συμβεί στις 11/10.
Η πολιτική αντιπαράθεση
Στο χθεσινοβραδινό τηλεοπτικό διάγγελμά του, ο Πρωθυπουργός Νετανιάχου τόνισε ότι σε περίπτωση κατά την οποίαν τα επιδημιολογικά δεδομένα δεν είναι ικανοποιητικά, τότε τα περιοριστικά μέτρα θα επεκταθούν χρονικά για άλλες δύο εβδομάδες. Εάν λάβουμε υπ’όψιν τα τωρινά επιδημιολογικά δεδομένα, σε συνδυασμό την ως άνω δήλωση του Νετανιάχου, το πιθανότερο είναι ότι το Ισραήλ πρόκειται να διανύσει όχι δύο αλλά συνολικά τέσσερις εβδομάδες εγκλεισμού, με συνέπειες εξαιρετικά σοβαρές για την οικονομία της χώρας και για τα πολλά ανοιχτά κοινωνικά ζητήματα που αντιμετωπίζει από τον περασμένο Μάρτιο μέχρι σήμερα.
Πέραν της καθαρά επιδημιολογικής διάστασης της παρούσας κατάστασης, η πολιτική διάσταση της απόφασης επιβολής δεύτερου lockdown δεν είναι διόλου αμελητέα.
Κατά τις τελευταίες 13 εβδομάδες, εκδηλώνονται μαζικές διαδηλώσεις κάθε Σάββατο βράδυ έξω από την επίσημη πρωθυπουργική κατοικία στο κέντρο της Ιερουσαλήμ, και ταυτόχρονα σε διασταυρώσεις εθνικών οδών αλλά και έξω από την ιδιωτική κατοικία του Βενιαμίν Νετανιάχου στην πόλη Καισάρεια, καλώντας τον παραιτηθεί τόσο για την πορεία της ισραηλινής οικονομίας και την αναποτελεσματική αντιμετώπισης της πανδημίας, όσο και για τις ποινικές υποθέσεις που τον βαρύνουν και τελούν υπό δικαστική κρίση.
Ενόψει της επιβολής δεύτερου lockdown, προσωπικότητες της κοινοβουλευτικής και εξωκοινοβουλευτικής κεντροαριστερής αντιπολίτευσης, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου ότι η κυριότερη παράπλευρη απώλεια των περιοριστικών μέτρων είναι ουσιαστικά η ελευθερία έκφρασης και το δικαίωμα στη συμμετοχή σε αντικυβερνητικές διαδηλώσεις.
Αν και, τόσο κατά το πρώτο lockdown της περασμένης άνοιξης, όσο και κατά το επικείμενο δεύτερο lockdown που τίθεται σε εφαρμογή από σήμερα, το ‘δικαίωμα του διαμαρτύρεσθαι’ είχε τονισθεί ότι προστατεύεται. Αυτή τη φορά όμως, πληθαίνουν οι κυβερνητικές φωνές που υποστηρίζουν τον περιορισμό του, επειδή - αποδεδειγμένα - δεν τηρούνται οι κοινωνικές αποστάσεις, αλλά ούτε και η αστυνομία είναι σε θέση να τις επιβάλει.
Ο τέως Πρωθυπουργός Εχούντ Μπαράκ σε χθεσινή του ραδιοφωνική συνέντευξη, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι προτίθεται να φιμώσει τις αντικυβερνητικές φωνές με αφορμή των κορωνοϊό, καλώντας τους πολίτες να συνεχίσουν να προσέρχονται στις διαδηλώσεις κατά του Νετανιάχου, εξαντλώντας κάθε νόμιμο επιτρεπόμενο μέτρο.
Και πράγματι, ο Νομικός Επίτροπος παρά τη Κυβερνήσει, Αβιχάι Μάντελμπλιτ, όρισε ότι ο μέγιστος επιτρεπόμενος αριθμός των διαδηλωτών στο χώρο που περιβάλλει την επίσημη πρωθυπουργική κατοικία στην Ιερουσαλήμ είναι 2.000 άτομα - γεγονός που προλέγει ότι οι διαδηλώσεις θα συνεχιστούν, με σαφείς εντολές προς την αστυνομία να επιβάλλει τις κοινωνικές αποστάσεις. Θα έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον με ποιον ακριβώς τρόπο θα τηρηθούν τα μέτρα προστασίας κατά της εξάπλωσης του κορωνοϊού κατά τις ερχόμενες εβδομάδες και έως ποίου σημείου αυτό το κλίμα πολιτικής αντιπαράθεσης θα συνεχιστεί μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης με φόντο την διχογνωμία ως προς καθαυτή την προσωπικότητα του ισραηλινού πρωθυπουργού.
Γιατί η αντιπολίτευση δεν κερδίζει δημοσκοπικές μονάδες έναντι του Νετανιάχου
Εύλογα δημιουργείται η απορία ποια είναι εν τέλει η κομματική παράταξη που επωφελείται από τις συνεχείς εκδηλώσεις διαμαρτυρίας που καλούν τον Νετανιάχου να παραιτηθεί. Στις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ο Νετανιάχου και τα κόμματα που τον στηρίζουν, διατηρούν ξεκάθαρο προβάδισμα έναντι των υπολοίπων παρατάξεων - και αυτό είναι ένα δεδομένο που δεν αμφισβητείται από κανέναν. Είναι εντυπωσιακό ότι, παρά την κριτική που ασκείται εκ μέρους των ΜΜΕ στην κυβέρνηση, στους αξιωματούχους της και στους υπεύθυνους που διαχειρίζονται την επιδημιολογική κρίση - εν τέλει, ο Νετανιάχου καταφέρνει και επιβιώνει δημοσκοπικά. Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις πρόσφατες διπλωματικές επιτυχίες που σημείωσε, με την υπογραφή συμφωνιών ομαλοποίησης των διπλωματικών σχέσεων της χώρας του με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Μπαχρέιν, ενώ αναμένεται και το Σουδάν να πράξει το ίδιο, τη στιγμή που η παλαιστινιακή πλευρά έχει τεθεί στο περιθώριο σε ενδοαραβικό επίπεδο - κάτι που συμβαίνει ουσιαστικά για πρώτη φορά στην Ιστορία του Παλαιστινιακού. Στο χθεσινοβραδινό διάγγελμα που απηύθυνε ο Βενιαμίν Νετανιάχου ενόψει του σημερινού lockdown, φρόντισε να τονίσει τα επιτεύγματα της εξωτερικής του πολιτικής, να υπενθυμίσει πρότερες επιτυχίες του σε διεθνές επίπεδο, αλλά και στην πρόοδο της ισραηλινής οικονομίας κατά το παρελθόν, κατηγορώντας τους πολιτικούς του αντιπάλους για λαϊκισμό και ανευθυνότητα.
Ομολογουμένως, δεν ήταν δύσκολο να πεισθεί ένας τρίτος ακροατής από την επιχειρηματολογία του ισραηλινού πρωθυπουργού, ιδιαίτερα μάλιστα αφού είχε προηγουμένως ακούσει το διάγγελμα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Γιαΐρ Λαπίντ, αρχηγού του κεντροαριστερού κόμματος “Yesh Atid” (”Υπάρχει Μέλλον”), ο οποίος αφού εξάντλησε το κατηγορώ κατά του Νετανιάχου προσωπικά, προέβαλε ως εναλλακτική μία πολιτική επιδοματικών παροχών που μάλλον δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθεί υπό τις παρούσες συνθήκες.
Παρατηρώντας τον εν γένει δημόσιο λόγο των αντιπολιτευόμενων πολιτικών δυνάμεων, οδηγούμαστε εύκολα στο συμπέρασμα ότι αυτές αποδεικνύονται ανίκανες να κεφαλαιοποιήσουν υπέρ τους δημοσκοπικά την υπαρκτή δυσαρέσκεια του μέσου ισραηλινού πολίτη, μία δυσαρέσκεια που πηγάζει πρώτα και κύρια από την μείωση του εισοδήματός του, αλλά και την αύξηση του παράγοντα ”φόβου” σε ο,τιδήποτε σχετίζεται με την δυνατότητα του Κράτους να καλύψει τις ανάγκες των πολιτών του - στις οποίες περιλαμβάνονται πρωτίστως οι υγειονομικές υπηρεσίες, που υπολογίζεται ότι θα επιβαρυνθούν ιδιαίτερα κατά το ερχόμενο χρονικό διάστημα. Εάν από τώρα οι ΜΕΘ των νοσοκομείων της χώρας αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην νοσηλεία των ασθενών, κανείς δεν θέλει να φανταστεί τι μέλλει γενέσθαι στις επόμενες ημέρες και εβδομάδες. ′
Ετσι, εάν για κάτι θα πρέπει να ανησυχεί ο Βενιαμίν Νετανιάχου αυτό το διάστημα, δεν είναι ούτε οι διαδηλώσεις (που θα συνεχιστούν), ούτε βέβαια ο αναποτελεσματικός αντιπολιτευτικός λόγος που προέρχεται από - ουσιαστικά - μη υπολογίσιμους πολιτικούς αντιπάλους.
Τον Βενιαμίν Νετανιάχου θα πρέπει περισσότερο να τον ανησυχεί το γεγονός ότι οι επιτυχίες του σε διπλωματικό επίπεδο δεν έχουν αποκτήσει τον δημοσκοπικό θετικό αντίκτυπο στο εσωτερικό της χώρας - η οποία αρχίζει , αργά αλλά σταθερά, να ταλανίζεται από μία βαθιά οικονομική και κοινωνική κρίση, που σε λίγο δεν θα μπορεί εύκολα να κρυφτεί.