Επιχειρηματικά success stories έχουμε ξανά δει στην Ελλάδα. Εδώ όμως, τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Πρόκειται για την ελληνική επιχείρηση που ξεκίνησε από την Λάρισα και κατάφερε να φτάσει σε κάθε γειτονιά της χώρας. Πλέον, μετρά 100 καταστήματα. Την ίδια στιγμή, έχει δημιουργήσει περισσότερες από 3.000 θέσεις εργασίας. Και όλα αυτά μέσα στην κρίση. Ναι, είναι τα Mikel.
Αυτό που λίγοι γνωρίζουν, είναι το ποιος βρίσκεται πίσω από τη διάσημη αλυσίδα καφέ. Η HuffPost Greece συνάντησε τον ιδρυτή των Mikel, Λευτέρη Κυριακάκη. Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε μιλά, μεταξύ άλλων, για το ποιοι είναι οι στόχοι της εταιρίας του για το προσεχές μέλλον, τι θα έκανε διαφορετικά αν μπορούσε να γυρίσει το χρόνο πίσω, ενώ για πρώτη φορά μιλά για το πολυσυζητημένο ιδιωτικό συμφωνητικό που καλούνται να υπογράψουν οι εργαζόμενοι των Mikel.
Τα Mikel δημιουργήθηκαν το 2008. Όταν ανοίγατε το πρώτο κατάστημα, ήσασταν μάλιστα 29 ετών τότε, ποιες ήταν οι σκέψεις σας;
Έβλεπα την ανάγκη του κόσμου να παίρνει τον καφέ του και να φύγει προς τον προορισμό του. Και παράλληλα να απολαμβάνει ένα ποιοτικό καφέ. Ήταν σαφές ότι ο Έλληνας είχε πλέον αποβάλει από την κουλτούρα του το παλιό καφενείο - καφέ. Το οποίο στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 μεταλλάχτηκε και έγινε το πρωί καφέ, το μεσημέρι τσιπουράδικο, στη συνέχεια της μέρας μπιραρία και το βράδυ μπαρ με δυνατή μουσική. Όλα αυτά γίνονταν στο ίδιο μαγαζί.
Στα Mikel ξεκινήσαμε με μια τελείως διαφορετική φιλοσοφία και με συγκεκριμένη ταυτότητα. Επενδύσαμε στη τεχνογνωσία της παρασκευής του καφέ και ξεκινήσαμε να ανοίγουμε στις 6:00 το πρωί όταν άλλες καφετέριες άνοιγαν στις 10:00. Μέσα σε εννέα μήνες καταφέραμε να ανοίξουμε πέντε καταστήματα στη Λάρισα. Και όλα αυτά έγιναν γρήγορα, διότι δεν περιμέναμε το κέρδος από τη λειτουργία των πρώτων καταστημάτων για να προχωρήσουμε στα επόμενα. Μια επιλογή που αναμφισβήτητα είχε ρίσκο. Είχαμε όμως εμπιστοσύνη στο εγχείρημα και με την ίδια λογική κινηθήκαμε και στις άλλες πόλεις. Ακόμα και αν κάποιοι μας έλεγαν «μην πας εκεί δεν έχει μείνει καμία εταιρία ανοιχτή» ή «μην πας εκεί θα αποτύχεις σίγουρα».
Η ανάπτυξη της εταιρίας γίνεται βάσει μακροπρόθεσμου σχεδιασμού. Όταν στήνουμε ένα κατάστημα δεν σκεφτόμαστε μόνο τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αλλά συνολικά την ανάπτυξη του εγχειρήματος μετά από ένα χρόνο.
Έχετε επεκταθεί σε πάρα πολλά σημεία σε όλη την Ελλάδα. Ποιοι είναι οι στόχοι σας για το προσεχές μέλλον;
Στόχος μας είναι να θέσουμε τις σωστές βάσεις για την επέκταση του δικτύου και στο εξωτερικό χωρίς να αλλοιώσουμε την ταυτότητά μας και να θέσουμε σε κίνδυνο την αξιοπιστία μας. Το να ανοίξουμε ένα Mikel στο εξωτερικό δεν είναι κάτι ιδιαίτερα δύσκολο. Η δυσκολία έγκειται στο να διατηρήσουμε τη σωστή τυποποίηση. Δηλαδή, τα προϊόντα και οι υπηρεσίες μας να είναι το ίδιο καλά σε όλα τα καταστήματα. Όλα αυτά επιτυγχάνονται μέσω της άρτιας εκπαίδευσης του προσωπικού, αλλά και των συχνών ελέγχων. Με αυτόν τον τρόπο αντιλαμβανόμαστε την πορεία μας στο εξωτερικό.
Μας ενδιαφέρει πολύ να επεκταθούμε στη Δυτική Ευρώπη και στην Αμερική. Αυτή τη στιγμή εξετάζουμε και κάποιες προτάσεις από τα Βαλκάνια. Κάθε περίπτωση είναι ξεχωριστή, τόσο ως προς την χώρα και ειδικότερα το σημείο, όσο και ως προς τον χρόνο που θα πραγματοποιηθεί μια τέτοια κίνηση.
Με ποια κριτήρια επιλέγετε τα σημεία στα οποία ανοίγετε τα καταστήματα σας;
Το πιο σημαντικό, είναι το εκάστοτε σημείο να εξυπηρετεί πολλούς ανθρώπους που περνούν από εκεί είτε με το αυτοκίνητο, είτε με τα πόδια. Το σημείο, δηλαδή, να αποτελεί ένα «πέρασμα» για κόσμο που μπορεί να θελήσει ένα καφέ ή ένα άλλο ρόφημα.
Η επιχείρηση σας έχει αναπτυχθεί σε μια οικονομικά δύσκολη περίοδο. Βάσει της εμπειρίας σας, υπάρχουν περιθώρια για επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα της κρίσης;
Φυσικά και υπάρχουν. Στην Ελλάδα μπορούν να γίνουν πάρα πολλά, αλλά σε συγκεκριμένους τομείς. Και σε αυτό χρήσιμο θα ήταν να βοηθήσει και το κράτος, δίνοντας εγκαίρως στους νέους ανθρώπους τις σωστές κατευθύνσεις. Σε ποια επαγγέλματα, δηλαδή, θα ήταν πιο αποδοτικό για αυτούς να προσανατολιστούν.
Ακούμε πολλά τα τελευταία χρόνια, σε ότι αφορά τις ξένες επενδύσεις που γίνονται ή θα γίνουν στην Ελλάδα. Εσείς που έχετε μια ελληνική επιχείρηση, πιστεύετε ότι πρέπει να έρθουν ξένοι και να δραστηριοποιηθούν στην Ελλάδα ή να πάμε στη λογική του «ο καθένας στη χώρα του»;
Το σίγουρο είναι ότι δεν γίνεται από τη μία να θέλουμε οι ελληνικές επιχειρήσεις που επενδύουν στο εξωτερικό να μεγαλουργούν και από την άλλη να υπάρχουν εμπόδια για τις ξένες εταιρίες που θέλουν να έρθουν στην Ελλάδα. Οι ξένες επενδύσεις μεταφράζονται σε νέες θέσεις εργασίας και ανάπτυξη.
Από την άλλη πλευρά, αρκετοί λένε ότι «ε καλά, μόνο καφετέριες φτιάχνονται στην Ελλάδα». Τελικά, είναι κακό να ανοίξει κάποιος μια καφετέρια;
Κακό γιατί είναι; Μια καφετέρια και πολύ περισσότερο μια αλυσίδα καφέ προσφέρει πάνω από όλα θέσεις εργασίας σε περιοχές που, ειδικά σήμερα, η ανεργία είναι υψηλή. Ο χώρος μπορεί να έχει κορεστεί, όμως όποιος κάνει καλά τη δουλειά του ξεχωρίζει παντού. Στην αγορά εξάλλου όλοι δοκιμάζονται. Καφετέριες και φτιάχνονται, αλλά και κλείνουν. Κατά καιρούς στην Ελλάδα δημιουργούνται διάφορες μόδες όπως έγινε πρόσφατα με τα γιαουρτάδικα που σιγά- σιγά άρχισαν να ξεφουσκώνουν.
Ο καλός καφές σε προσιτή τιμή είναι πλέον και στη χώρα μας ένα προϊόν που είχε, έχει και θα έχει ζήτηση γιατί ικανοποιεί μια καθημερινή ανάγκη Κι αυτό γιατί το ελληνικό καταναλωτικό κοινό ακριβώς επειδή ξέρει να τον εκτιμήσει, τον αναζητά, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι είναι διατεθειμένος να πληρώσει όσο θεωρεί κάποιος ότι πρέπει να τον χρεώσει. Αναζητά έναν ποιοτικό καφέ σε λογική τιμή, ειδικά σήμερα που ο καθένας σκέφτεται πώς να διαθέσει ακόμα και τα πιο μικρά ποσά.
Αν γυρίζατε το χρόνο πίσω, τι είναι αυτό που θα κάνατε διαφορετικά σε αυτή την επιχειρηματική σας προσπάθεια;
Σε γενικές γραμμές θα έκανα τα ίδια πράγματα. Στο concept των Mikel δεν θα άλλαζα κάτι. Ίσως να έκανα κάποιες αλλαγές στο λειτουργικό κομμάτι, στη διαχείριση, δηλαδή, των συνεργατών. Επίσης, η κρίση επηρέασε τον ρυθμό ανάπτυξης της εταιρίας, ιδίως ως προς την επέκταση στο εξωτερικό. Μια επέκταση που ενδεχομένως θα μπορούσε να γίνει ακόμα πιο γρήγορα.
Έχετε επηρεαστεί ως εταιρία από την οικονομική κρίση; Το ρωτώ γιατί παρά τη δύσκολη εποχή στην οποία βρισκόμαστε, εσείς συνεχίζετε να αναπτύσσεστε
Σαφώς και έχουμε επηρεαστεί. Και αρνητικά και θετικά. Τα Mikel μπορεί να είναι γεμάτα, όμως η αγοραστική δύναμη των πελατών και κατ’ επέκταση η κατανάλωση, μειώθηκε τα χρόνια της κρίσης. Επηρεαστήκαμε όμως και θετικά καθώς τώρα βρίσκουμε αρκετά χαμηλότερα ενοίκια για τα καταστήματα μας.
Πιστεύετε ότι τα Mikel ή αντίστοιχες επιχειρήσεις, μπορούν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας; Κάτι που έχουμε τόσο ανάγκη στην Ελλάδα
Σίγουρα. Τα Mikel ήδη το κάνουν. Στην εταιρία μας αυτή την στιγμή, εργάζονται συνολικά πάνω από 3.000 άνθρωποι. Όλο το προσωπικό εργάζεται σε συνθήκες εργασιακής ασφάλειας.
Λάθη και παραλείψεις μπορεί να υπάρξουν και στη δική μας αλυσίδα. Είναι δύσκολο να ελέγξεις τόσα καταστήματα franchise. Μπορεί να υπάρξει κάποιος συνεργάτης ο οποίος να μιλήσει άσχημα σε κάποιο εργαζόμενο ή να πιέσει τους υπαλλήλους πάνω στην δουλειά.
Πριν κάποιο χρονικό διάστημα, είχαν ειπωθεί από το Π.Α.Μ.Ε. κάποια πράγματα αναφορικά με το ιδιωτικό συμφωνητικό που καλούνται να υπογράψουν οι εργαζόμενοι των Mikel. Όπως για παράδειγμα, ότι «όσοι εργαζόμενοι αποχωρούν, δεν μπορούν να εργαστούν σε ανταγωνιστική επιχείρηση για 1 χρόνο». Τι έχετε να πείτε για αυτό;
Αυτά που είχαν ειπωθεί τότε δεν είχαν καμία βάση. Και θα σας το εξηγήσω πολύ απλά: το ιδιωτικό συμφωνητικό μας, δεν εμποδίζει κάποιον εργαζόμενο που αποχωρεί από εμάς, να δουλέψει σε άλλη ανταγωνιστική επιχείρηση. Ο καθένας μπορεί ελεύθερα να εργαστεί όπου επιθυμεί. Το εν λόγω συμφωνητικό εμποδίζει τη μεταφορά της τεχνογνωσίας των Mikel σε ανταγωνιστική επιχείρηση, για 1 χρόνο. Δηλαδή, να μην φύγεις από εμάς και πας στον «απέναντι» μαζί με το βιβλίο συνταγών το οποίο έχουμε φτιάξει αποκλειστικά στη δικιά μας εταιρία. Εκεί ακριβώς αναφέρεται η συγκεκριμένη ρήτρα.
Τι δυσκολίες αντιμετωπίσατε στην επιχειρηματική σας προσπάθεια από το 2008 μέχρι σήμερα;
Η βασική δυσκολία που αντιμετωπίσαμε ήταν η ατελείωτη γραφειοκρατία. Και αυτό είχε σοβαρές επιπτώσεις, σε μια τόσο κοστοβόρα επένδυση. Το γεγονός δηλαδή ότι αργούν πολύ να «τρέξουν» κάποιες διαδικασίες.
Μια ακόμα δυσκολία αφορά την εκπαίδευση του προσωπικού. Το πώς δηλαδή θα ενστερνιστούν οι υπάλληλοι των καταστημάτων τη φιλοσοφία και τις αξίες της εταιρίας και θα αγαπήσουν το αντικείμενο.
Τι θα συμβουλεύατε τους νέους στην Ελλάδα, πολλοί από τους οποίους είναι μπερδεμένοι ή απογοητευμένοι λόγω της δύσκολης περιόδου;
Για μένα η σωστή οδός είναι να θέσουν τον στόχο τους και στη συνέχεια να δουλέψουν σκληρά για να τον κατακτήσουν, χωρίς να εφησυχάζουν. Είναι σημαντικό να ασχοληθούν με αυτό που τους αρέσει γιατί μόνο έτσι θα μπορέσουν να είναι παραγωγικοί και να εξελιχθούν.
Εσείς προσωπικά ξεκινήσατε κάποτε ως σερβιτόρος και αυτή τη στιγμή έχετε την δικιά σας αλυσίδα καφέ. Μπορεί, κατά την γνώμη σας, ένας νέος στην Ελλάδα του 2014 να ξεκινήσει από σερβιτόρος και να φτάσει στη συνέχεια να ανοίξει το δικό του κατάστημα;
Ναι, η μετάβαση δεν είναι δύσκολη, αν κάποιος έχει κέφι για τη δουλειά και ενδιαφέρεται να εξελιχθεί περνώντας στο επιχειρείν. Στα Mikel έχουμε δυο τέτοια παραδείγματα συνεργατών μας που ξεκίνησαν ως σερβιτόροι και μετά από ένα διάστημα απέκτησαν τα δικά τους καταστήματα Mikel μέσω franchise.