«Νέοι, ταλαντούχοι και Έλληνες: Generation G – η μεγαλύτερη «φυγή μυαλών» (brain drain) στον κόσμο» είναι ο τίτλος δημοσιεύματος του βρετανικού Guardian, που πραγματεύεται τη μαζική μετανάστευση νέων Ελλήνων- των «μυαλών» και ταλέντων τα οποία εγκαταλείπουν μια χώρα εν μέσω κρίσης, αναζητώντας το μέλλον τους πέρα από τα σύνορά της.
«Χαρακτηρίστε τους Generation G (από το Greece): νέοι, ταλαντούχοι, Έλληνες – και τμήμα μιας από τις μεγαλύτερες 'φυγές εγκεφάλων' σε ανεπτυγμένη δυτική οικονομία στη σύγχρονη εποχή» ξεκινά το ρεπορτάζ.
«Καθώς η χώρα οδεύει προς κρίσιμες εκλογές αυτό το Σαββατοκύριακο, πάνω από 200.000 Έλληνες οι οποίοι έχουν φύγει από τότε που άρχισε η κρίση πριν από πέντε χρόνια, θα παρακολουθούν από το εξωτερικό. Γιατροί στη Γερμανία, ακαδημαϊκοί στο Ηνωμένο Βασίλειο, καταστηματάρχες στην Αμερική: ο αποδεκατισμός του πληθυσμού της Ελλάδας είναι ίσως το πιο ολέθριο υποπροϊόν της οικονομικής κατάρρευσης, η οποία έχει κάνει τη χώρα επαίτη μετά από την παραλίγο χρεοκοπία».
«Η Ελλάδα είναι το μέρος όπου θα έπρεπε να είμαι» λέει η Μαριτίνα Ρόπα, 28 ετών, εκπαιδευόμενη γιατρός που έφυγε από την Ελλάδα πριν από τρία χρόνια για το Μίντεν της βορειοδυτικής Γερμανίας. «Είναι τόσο κρίμα που άνθρωποι όπως εγώ, στα 20 τους, έπρεπε να φύγουν».
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, από το 2% του πληθυσμού που έχει φύγει, πάνω από τους μισούς έχουν πάει στη Γερμανία και στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Οι ροές μετανάστευσης προς το εξωτερικό έχουν αυξηθεί κατά 300% σε σχέση με τα προ κρίσης επίπεδα, καθώς η ανεργία στους νέους ξεπερνά το 50%. Γύρω στο 55% του εργατικού δυναμικού που έχει επηρεαστεί από τα επίπεδα ρεκόρ της ανεργίας είναι κάτω των 35, σύμφωνα με το Endeavour, τη διεθνή μη κερδοσκοπική οργάνωση που υποστηρίζει την επιχειρηματικότητα».
«Είναι μια τεράστια απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου, οι επιπτώσεις της οποίας θα αρχίσουν να γίνονται αισθητές την επόμενη δεκαετία» αναφέρει η Αλίκη Μουρή, κοινωνιολόγος στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (National Centre for Social Research). «Βασικά άνθρωποι που μορφώθηκαν με μεγάλο κόστος, τόσο για τις οικογένειές τους και τα δημόσιο, εργάζονται πλέον σε πλουσιότερες χώρες, οι οποίες δεν έχουν επενδύσει σε αυτούς καθόλους» προσθέτει, αναγνωρίζοντας ότι ακόμη και στις καλές περιόδους η Ελλάδα είχε δυσκολίες όσον αφορά στην απορρόφηση των επαγγελματιών που έβγαιναν από τα πανεπιστήμιά της.
Το Μίντεν δεν ήταν μια πόλη την οποία η Μαριτίνα είχε υπόψιν όταν επέλεξε να σπουδάσει Ιατρική στην Αθήνα στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Αντ'αυτού, προέβη σε αυτή την κίνηση όταν έγινε ξεκάθαρο ότι η εναλλακτική θα ήταν χρόνια σε μια λίστα αναμονής για μια θέση ειδικής δερματολόγου. «Οι οιωνοί δεν φαίνονταν καλοί, όταν ο χώρος της Υγείας βρέθηκε μεταξύ αυτών που επηρεάστηκαν χειρότερα από τις περικοπές προϋπολογισμού που απαιτήθηκαν με αντάλλαγμα τα πακέτα διάσωσης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, τα οποία κράτησαν την ελληνική οικονομία ζωντανή» συμπληρώνεται στο δημοσίευμα.
«Στην Ελλάδα έκλειναν νοσοκομεία και κόβονταν δουλειές» λέει σχετικά. «Στη Γερμανία, όπου υπάρχει τεράστια ζήτηση για γιατρούς, έχεις την ευκαιρία να ευημερήσεις προσωπικά και επαγγελματικά, σε ένα σύστημα το οποίο είναι πολύ καλό, πολύ οργανωμένο, πολύ μοντέρνο».
Περίπου 35.000 Έλληνες γιατροί – η μεγαλύτερη ομάδα αλλοδαπών του είδους της- έχουν μεταναστεύσει στη Γερμανία, σύμφωνα με γερμανικές στατιστικές τις οποίες επικαλούνται τοπικά μέσα. Εν αντιθέσει με τους «γκασταρμπάιτερ»(gastarbeiter - «φιλοξενούμενος εργαζόμενος»), οι οποίοι είχαν φτάσει στη χώρα τη δεκαετία για να δουλέψουν στα εργοστάσια, αυτοί οι μετανάστες έχουν πολλά προσόντα.
Όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα, οι οικονομικοί αυτοί μετανάστες έχουν γνώση της ειρωνείας που συνιστά το γεγονός ότι το Βερολίνο απαιτεί σκληρά μέτρα λιτότητας από την Ελλάδα. «Στην αρχή ήταν δύσκολα» αναφέρει η Μαριτίνα Ρόπα. «Γράφονταν πολλά στις εφημερίδες για τους 'τεμπέληδες Έλληνες', πολλές προκαταλήψεις, αλλά το αστείο είναι ότι υπάρχουν περίπου 2.000 Έλληνες γιατροί μόνο σε αυτή την περιοχή της Γερμανίας».
Με το ένα τρίτο του πληθυσμού να βρίσκεται κοντά στο όριο της φτώχειας, πολλοί συνάδελφοί της βοηθούν οικονομικά τις οικογένειές τους πίσω στην Ελλάδα. «Παρά τις πρώτες ενδείξεις οικονομικής ανάκαμψης...η έξοδος δεν δείχνει να μειώνεται. Αυξάνονται οι αριθμοί αυτών που θέλουν να ακολουθήσουν τον δρόμο των 50.000 Ελλήνων που εκτιμάται από τον ΟΟΣΑ ότι σπουδάζουν στο εξωτερικό» σημειώνεται.
«Η Ελλάδα δεν σε αφήνει να προοδεύσεις» λέει η Καρμέλα Κοντού, αισθητικός η οποία σκέφτεται να μετακομίσει στις ΗΠΑ. «Δεν μπορείς καν να σκεφτείς να κάνεις οικογένεια ή να επιτύχεις πράγματα που αλλού στην Ευρώπη θα θεωρούνταν απόλυτα φυσιολογικά».
Ο Λόης Λαμπριανίδης, καθηγητής οικονομικής γεωγραφίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, επισημαίνει ότι όλο και περισσότεροι Έλληνες φεύγουν πιο μακριά. «Οι άνθρωποι νιώθουν παγιδευμένοι. Το κλίμα, οικονομικά και πολιτικά, είναι τόσο κακό, που ακόμα και αν οι συνθήκες είναι μόνο λίγο καλύτερες στο εξωτερικό, επιλέγουν να πάνε», σημειώνει.
Έρευνα που βασίστηκε σε 2.000 τηλεφωνικές συνεντεύξεις που διεξήχθησαν το τελευταίο καλοκαίρι έδειξε ότι η έξοδος γίνεται όλο και πιο «διεσπαρμένη». «Οι Έλληνες πηγαίνουν οπουδήποτε μπορούν να βρουν δουλειά, και αυτό μπορεί να σημαίνει Ασία, Αφρική, Αυστραλία ή Μέση Ανατολή» δηλώνει. «Και παρατηρούμε ένα νέο φαινόμενο, μη πτυχιούχους να ακολουθούν και αυτοί».
Ωστόσο, όπως καταλήγει το δημοσίευμα, δεν έχουν χαθεί όλα. «Πολλοί από τους Έλληνες που έφυγαν πρόσφατα θέλουν να επιστρέψουν στη χώρα τους μόλις η χώρα ανακάμψει. Ειδικοί εκτιμούν ότι με τα νεοαποκτηθένα προσόντα και τρόπους σκέψης οι μετανάστες θα μπορούσαν να γίνουν οι πράκτορες της αλλαγής που χρειάζεται τόσο πολύ η Ελλάδα».