Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, τα παιδιά στις ανεπτυγμένες χώρες του δυτικού κόσμου υποβάλλονται σε μια διαρκή δοκιμασία: να τα πάνε καλά στο σχολείο, να εξασφαλίσουν καλούς βαθμούς, να περάσουν στο πανεπιστήμιο, να πάρουν το πτυχίο τους, να κάνουν ένα καλό μεταπτυχιακό, να έχουν μάθει κάποιες γλώσσες που “συμφέρει” , να παρακολουθήσουν τα απαραίτητα σεμινάρια, να κάνουν τις κατάλληλες πρακτικές ασκήσεις...
Και όλα αυτά, πλάι σε άλλα παιδιά, σε άλλους ανθρώπους, που ακολουθούν την ίδια πορεία, αποσκοπώντας στο να επιτύχουν τους ίδιους στόχους με εκείνους, προκειμένου να μπορέσουν να διεκδικήσουν μια επαγγελματική και κοινωνική ζωή με αξιώσεις.
Κόντρα σε ό,τι πιστεύεται σήμερα, όμως, έχουν υπάρξει άνθρωποι, οι οποίοι ίσως δεν τα κατάφεραν και τόσο καλά στο πέρασμα τους από τις βαθμίδες τηςεπίσημης εκπαίδευσης στη χώρα που γεννήθηκαν- ωστόσο, κατάφεραν να αλλάξουν τον κόσμο για πάντα, και να αφήσουν το σημάδι τους ανεξίτηλο πάνω του.
Κάποιες περιπτώσεις είναι γνωστές: η περίφημη ιστορία του Στιβ Τζομπς, για παράδειγμα. Ή η περίπτωση του Jimi Hendrix, του αυτοδίδακτου μουσικού, που θεωρείται ο σημαντικότερος, ίσως, κιθαρίστας όλων των εποχών.
Άλλες, αφορούν άτομα που παρακολουθούμε στο δημόσιο στερέωμα, επηρεάζουν τα πράγματα από την πλευρά τους, αλλά δεν γνωρίζαμε το παρελθόν τους, ίσως και άλλες την εξαιρετικά σημαντική επιστημονική συμβολή, ατόμων που κινήθηκαν με μόνο κίνητρο το πάθος και τη θέληση τους, πέρα από τις ακαδημαϊκές γνώσεις που ίσως είχαν, ή τους έλειπαν.
Σε κάθε περίπτωση, σας παρουσιάζουμε κάποιους ανθρώπους που μπορεί να μην είχαν- ή αξιοποίησαν- τις ίδιες εκπαιδευτικές και ακαδημαϊκές ευκαιρίες, που άλλοι απολαμβάνουν ή επιθυμούν, αλλά κατάφεραν να αφήσουν το στίγμα τους στον κόσμο μας.
1. Orville και Wilbur Wright
Οι περίφημοι αδερφοί Wright. Ίσως να έχετε ακούσει την ιστορία τους, σε κάποιο από τα σχετικά μαθήματα στο Δημοτικό ή το Γυμνάσιο, καθώς πιστεύεται πως είναι οι πρώτοι που κατάφεραν να κατασκευάσουν το πρώτο αεροπλάνο στο κόσμο, με την πρώτη πτήση μάλιστα να πραγματοποιείται το 1903, στις 17 Δεκεμβρίου του έτους εκείνου, στη Βόρεια Καρολίνα. Αυτό που δεν γνωρίζει, ίσως, κάποιος, είναι πως οι αδερφοί- που στα χρόνια που ακολούθησαν θα εξέλισσαν περαιτέρω το εφεύρημα τους- ήταν απλώς απόφοιτοι της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.
2. David Bowie
Πολυτάλαντος και πολυπράγμων ο Bowie, είναι τραγουδιστής, συνθέτης και στιχουργός, ηθοποιός, παραγωγός, παρουσιαστής και ζωγράφος. Για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες έχει σημαντική παρουσία στο διεθνές καλλιτεχνικό στερέωμα. Καθώς από νεαρή ηλικία έδειξε να ενδιαφέρεται για- σχεδόν- κάθε μορφή τέχνης, ο νεαρός Bowie επρόκειτο να αποτύχει σε διάφορα σχολικά διαγωνίσματα και εξετάσεις εισαγωγής σε σχολές, με την μοναδική εκπαίδευση που “πρόλαβε” να ολοκληρώσει να είναι κάποια, αποσπασματικά μαθήματα σαξόφωνου.
3. Ed 'Doc' Ricketts
Το ψευδώνυμο του μπορεί να παραπέμπει σε δόκτωρα, αλλά ο Ed Ricketts σταμάτησε πρόωρα το κολλέγιο και, γενικότερα, τις σπουδές του, για να ακολουθήσει το πάθος του για την μελέτη και εξέταση του θαλάσσιου οικοσυστήματος. Έχοντας μελετήσει το μεγαλύτερο μέρος των δυτικών ακτών, στη βόρεια Αμερική, συνέγραψε πολλά σχετικά βιβλία. Θεωρείται πως είναι ο πρώτος που εισήγαγε όρους όπως “οικοσύστημα” και αναγνωρίζεται, έως και σήμερα, ως μια σημαντική προσωπικότητα και ένας από τους πατέρες της οικολογίας.
4. Jane Goodall
Η βρετανή ανθρωπολόγος- που, εκτός των άλλων, είναι και πρέσβειρα της Ειρήνης του Οργανισμού των Ηνωμένων Εθνών- θεωρείται η απόλυτη ειδήμων στην μελέτη των χιμπατζήδων, με τους οποίους ασχολείται για περισσότερα από 55 χρόνια. Παρά το πολυβραβευμένο έργο της και τη συμβολή της στην συζήτηση που γίνεται, πάνω στα δικαιώματα των ζώων και την προάσπιση της, καθώς και τις ανακαλύψεις που τις αποδίδονται, η Jane Goodall δεν έχει κάποιο πτυχίο πανεπιστημίου. Η προσφορά της αποτελεί αποκλειστικά προϊόν της δικής της, βιωματικής εμπειρίας και της ικανότητας που έχει να εμβαθύνει στο αντικείμενο της εξέτασης της.
5. Steve Jobs
Η περίπτωση του είναι λίγο-πολύ γνωστή, καθώς πρόκειται για ένα από τα πλέον αναγνωρίσιμα και συζητούμενα άτομα της τελευταίας δεκαετίας. Ο αποθανών, ιδρυτής και ιθύνων νους της Apple, σε αντίθεση με πολλούς από τους προγραμματιστές που απασχολεί ο τεχνολογικός κολοσσός που ο ίδιος έστησε, πήγε μεν στο κολλέγιο, αλλά δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του. Διέκοψε μετά από το πρώτο εξάμηνο. Και εκεί, όμως, τα μαθήματα που είχε επιλέξει δεν ήταν ακριβώς πάνω στον προγραμματισμό- για παράδειγμα, είχε μαθήματα στην καλλιγραφία, στο έργο του Σέξπηρ, στο Σύγχρονο Χορό.
6. Benjamin Franklin
Ένας εκ των πατέρων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, πολύ ιδιαίτερα ευρύ πνεύμα και ορίζοντα ενδιαφερόντων. Υπήρξε εφευρέτης στον τομέα των φυσικών επιστημών, πολιτικός συγγραφέας, στρατιωτικός, διπλωμάτης, τυπογράφος. Ιδιαίτερα πολυμαθής ο ίδιος, συνέβαλε από την πλευρά του στη δημιουργία βιβλιοθηκών και τη συγκρότηση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, ενώ και ο ίδιος συμμετείχε στη σύνταξη της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Αυτό που ίσως να μην γνωρίζει κανείς, έχοντας στο μυαλό του όλα όσα έκανε ο Βενιαμίν Φραγκλίνος, είναι πως η επαφή του ίδιου με το εκπαιδευτικό σύστημα σταμάτησε στην ηλικία των 10 χρόνων.
7. Steve Irwin
Ένας από τους γνωστότερους και πιο αγαπητούς ανθρώπους των Μέσων παγκοσμίως, έγινε ιδιαίτερα συμπαθής μέσα από την ενασχόληση του με τους κροκόδειλους, και τις σχετικές εκπομπές που έκανε, εξερευνώντας την άγρια ζωή και φύση. Παρά τις γνώσεις του και την τεράστια εξοικείωση του με το συγκεκριμένο ζωικό είδος, ο Irwin δεν είχε λάβει κάποια επίσημη εκπαίδευση. Όσα χρησιμοποίησε στη διάρκεια της πορείας του- έως και το θάνατο του, το 2006, κατά τη διάρκεια γυρισμάτων εξερεύνησης της υποθαλάσσιας ζωής- τα έμαθε στη φάρμα ερπετών που είχαν οι γονείς του στο Κουίνσλαντ της Αυστραλίας, από όπου και κατάγεται.
8. Jerrie Mock
Είναι η πρώτη γυναίκα πιλότος, που πραγματοποίησε με πτήση τον γύρο του κόσμου. Νοικοκυρά η ίδια, είχε αφήσει τις σπουδές της στο κολλέγιο στη μέση, ενώ και όταν πραγματοποίησε την περίφημη, πρώτη πτήση, είχε ελάχιστη εμπειρία, με περίπου 750 ώρες εκπαίδευσης. Για την ιστορία, το ταξίδι της- για το οποίο και βραβεύτηκε- κράτησε 29 ημέρες, με την πραγματοποίηση 21 στάσεων και την κάλυψη περίπου 37 χιλιάδων χιλιομέτρων.
9. Mary Anning
Ο καθένας γνωρίζει πως μια καριέρα και πορεία έρευνα στους κλάδους των Ανθρωπιστικών Επιστημών και Κλασσικών Σπουδών, απαιτεί πολλά χρόνια διαβάσματος, μελέτης και τριβής με το αντικείμενο. Ενώ, όμως, σήμερα, ένα διδακτορικό δίπλωμα- το οποίο μπορεί να διαρκέσει τρία ή τέσσερα χρόνια- θεωρείται ως απαραίτητη προϋπόθεση για την διεξαγωγή μιας πορείας έρευνας στο συγκεκριμένο χώρο, με αξιώσεις, η Anning, αυτοδίδακτη παλαιοντολόγος, κατάφερε να επιτύχει σημαντικά αποτελέσματα, δίχως να έχει λάβει κάποια ιδιαίτερη μόρφωση. Η συμβολή της, μάλιστα, στην ανακάλυψη και, μετέπειτα, την επιστημονική αξιοποίηση ειδών όπως ο ιχθυόσαυρος, ο πλησιόσαυρος, και ο πτεροδάκτυλος, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική.
10. Antoni van Leeuwenhoek
Για πολλούς ο “πατέρας της Μικροβιολογίας”. Στην πραγματικότητα, δεν είχε πραγματοποιήσει κάποιες σχετικές σπουδές, κι ας πρόκειται για τόσο εξειδικευμένο επιστημονικό τομέα. Ο van Leeuwenhoek ήταν έμπορος υφασμάτων. Κατασκεύασε μόνος του το αυτοσχέδιο μικροσκόπιο που χρησιμοποιούσε, σχηματοποιώντας και τους κατάλληλους φακούς. Μέσα από την εν λόγω εφεύρεση του, κατάφερε να ανακαλύψει και να αποτυπώσει την ύπαρξη βακτηρίων, πρωτοζώων, ζωικών κυττάρων του σπέρματος και ερυθρών αιμοσφαιρίων- μεταξύ άλλων.
11. Gregor Mendel
Ένας ακόμη επιστήμονας, που δραστηριοποιήθηκε σε ιδιαίτερα απαιτητικό τομέα- εκείνο της Γενετικής- δίχως να έχει την ανάλογη μόρφωση, που θα περίμενε κανείς. Ο ίδιος ήταν μοναχός, που απλώς του άρεσε να ασχολείται με τον κήπο της μονής του και, μέσα από την ενασχόληση του αυτή, κατέληξε να κάνει μερικές από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις.
12. Jimi Hendrix
Έφυγε νωρίς- σε ηλικία μόλις 27 χρόνων- και έχοντας απολαύσει λίγα μόνο χρόνια ευρύτερης αναγνώρισης για το έργο του. Θεωρείται, όμως, κατά πολλούς, ο σημαντικότερος κιθαρίστας που πέρασε ποτέ από τον κόσμο. Ο Hendrix είχε παρατήσει το σχολείο στα 16 του, με την άδεια του πατέρα του, για να ενταχθεί στο στρατό και το σώμα των αλεξιπτωτιστών. Ούτε εκεί, βέβαια, έμεινε πολύ, καθώς τραυματίστηκε στο 26 άλμα του. Το ενδιαφέρον, όσον αφορά την επιτυχία που θα απολάμβανε, είναι πως ο Hendrix δεν ήταν απλώς ένας αυτοδίδακτος μουσικός- δεν ήξερε καν να διαβάζει μουσική.
13. Henry Ford
Το όνομα είναι οικείο ως και σήμερα, φυσικά, λόγω της μεγάλης αυτοκινητοβιομηχανίας. Σημαντικό όνομα στην ιστορία της αυτοκινητοβιομηχανίας, παγκοσμίως, ο Ford κατάφερε να δημιουργήσει αξιόπιστα και δημοφιλή μηχανοκίνητα αυτοκίνητα, παρότι δεν είχε καμία σχετική εκπαίδευση- αντιθέτως, προοριζόταν να αναλάβει το οικογενειακό αγρόκτημα.
14. John McConnell Black
Ο δημοσιογράφος από την Σκωτία, έως και την ηλικία των 48 του χρόνων, ήταν απλώς ένας ακόμη ρεπόρτερ. Τότε, όμως, ήταν που παραιτήθηκε από τη δουλειά του, αποφασισμένος να ακολουθήσει το όνειρο του και την αγάπη του για την χλωρίδα της Αυστραλίας, την οποία και άρχισε να εξερευνά και να μελετά βαθύτερα. Εντελώς αυτοδίδακτος, δίχως κάποια σημαντική εξωτερική βοήθεια, και με μόνη κινητήριο δύναμη τη δική του θέληση, κατάφερε να καταγράψει περίπου 2430 διαφορετικά είδη φυτών και να θεωρείται σήμερα ένας από τους σημαντικότερους βοτανολόγους όλων των εποχών.
15. Frederick Douglass
Πολύ σημαντικό πρόσωπο στο χώρο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αυτού που σήμερα θα ονομαζόταν, ίσως, “κοινωνικός ακτιβισμός”. Όντας ο ίδιος σκλάβος, στην Αμερική, όταν ο θεσμός της δουλείας ήταν ακόμη υπαρκτός θεσμικά και νομικά, κατάφερε να διαφύγει και, στη συνέχεια, κατάφερε να διδάξει παράνομα τόσο τον εαυτό του όσο και άλλους σκλάβους πως να γράφουν και να διαβάζουν, ενάντια στις ρήσεις της εποχής πως “οι σκλάβοι βρίσκονται σε κατώτερο διανοητικό επίπεδο”. Οι επιδόσεις του ήταν τέτοιες που, όπως σημειώνεται, πολλοί πολέμιοι των επιδιώξεων του παραδέχονταν πως δυσκολεύονταν να πιστέψουν πως ο ίδιος είχε υπάρξει δούλος. Συγγραφέας, υποστηρικτής των δικαιωμάτων των γυναικών, κρατικός αξιωματούχος και – παρά τη θέληση του- υποψήφιος για τη θέση του αντιπροέδρου των Η.Π.Α. , λόγω του έργου του, στον Douglass αποδίδεται η περίφημη ρήση: “Θα συνεργαζόμουν με τον οποιονδήποτε, για να κάνω το καλό και με κανέναν, για να κάνω το κακό”.
16. Quentin Tarantino
Αποτελεί, σίγουρα, έναν από τους πλέον συζητημένους και σίγουρα πιο καταξιωμένους σκηνοθέτες της εποχής μας, έχοντας κερδίσει μάλιστα και δύο βραβεία Όσκαρ. Σε αντίθεση με πολλούς συναδέλφους του, ο Tarantino δεν συγκρότησε τον καλλιτεχνικό του χαρακτήρα σε σχολές κινηματογράφου, σεμινάρια και μαθήματα επί μαθημάτων. Ο ίδιος ποτέ δεν πήγε σε κάποια σχετική σχολή και έχοντας παρατήσει ήδη το σχολείο, προτιμούσε να μαθαίνει τα όσα τον ενδιέφεραν στη δημιουργία μιας ταινίας, από την παρακολούθηση ταινιών, καθώς εργαζόταν παράλληλα σε ένα βίντεο κλαμπ.
17. John Glenn
Μηχανικός και αστροναύτης της NASA και μετέπειτα γερουσιαστής των Η.Π.Α., ο John Glenn ήταν ένας από τους εφτά επιλεχθέντες του περίφημου “Mercury Seven”- της ομάδας που είχε επιλεχθεί από τη NASA για να ταξιδέψει στο διάστημα, στο πλαίσιο της έντονης κόντρας με τους σοβιετικούς, τότε. Είναι ο νεότερος Αμερικανός που πραγματοποίησε ποτέ τέτοιο σκοπό με επιτυχία και παρά τη θέση του στη NASA και την αμερικανική πολιτική σκηνή δεν τελείωσε καν σπουδές κολλεγίου.
18. Raymond Chandler
Ο δημοφιλής συγγραφέας, μέχρι και την ηλικία των 44 χρόνων, ήταν αυτό που θα έλεγε κανείς ένας “μέσος άνθρωπος”. Εργάστηκε σε θέσεις περιορισμένης ευθύνης, ως κοινωνικός λειτουργός και δημοσιογράφος, ως λογιστής. Στα 44 αποφάσισε να ασχοληθεί με το γράψιμο και τη συγγραφή αστυνομικών μυθιστορημάτων, με συνέπεια να θεωρείται έως και σήμερα ένας από τους πλέον γνωστούς και καταξιωμένους, στη συνείδηση τόσο των κριτικών όσο και του κοινού, διεθνώς.
19. John D. Rockfeller
Ο “πρώτος” της περίφημης και πανίσχυρης σήμερα οικογένειας Rockfeller, έγινε γνωστός ως ο “πρώτος δισεκατομμυριούχος του κόσμου”. Η τεράστια περιουσία που κατάφερε να δημιουργήσει αποτελεί αποκλειστικά προϊόν δικής του συμβολής- ο ίδιος, πήγε σχολείο ως και τα 16 και καταγόταν από φτωχή οικογένεια.
20. Sequoyah
Υπήρξε, για το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του, ένας παντελώς αυτοδίδακτος χρυσοχόος, που καταγόταν από την φυλή των Τσερόκι, στην Αμερική. Το 1821, όμως, κατάφερε να αναπτύξει, εντελώς μόνος του, ένα ολόκληρο σύστημα γραφής, το οποίο και ανέπτυξε για να υποστηρίξει την γλώσσα των Τσερόκι. Με την ολοκλήρωση του συστήματος γραφής που ο ίδιος ανέπτυξε, συνέβαλε στην εκπαίδευση και παιδεία των ανθρώπων της φυλής του, με την σχετική αύξηση που σημειώνεται να είναι υψηλότερη εκείνης των λευκών, την ίδια εποχή.