Το Ιράν και οι έξι (5+1) μεγάλες δυνάμεις έφθασαν σε ιστορική συμφωνία για την ελάφρυνση των διεθνών κυρώσεων κατά της Τεχεράνης με αντάλλαγμα την επιβολή περιορισμών στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
«Ολη αυτή η σκληρή δουλειά απέδωσε και φθάσαμε σε συμφωνία. Ο θεός ας ευλογεί τον λαό μας», δήλωσε στο Reuters Iρανός διπλωμάτης. Ακόμη ένας Ιρανός αξιωματούχος επιβεβαίωσε την επίτευξη συμφωνίας. Ακολούθησαν επιβεβαιώσεις και σχετικές δηλώσεις από ηγέτες κρατών.
Το Ιράν αποδέχθηκε ένα λεγόμενο σχέδιο «ξαφνικής αποκατάστασης» με το οποίο θα αποκαθίστανται οι κυρώσεις μέσα σε 65 ημέρες, αν παραβιάσει τη συμφωνία στην οποία κατέληξε με τις έξι μεγάλες δυνάμεις που προβλέπει περιορισμούς στο πυρηνικό πρόγραμμά του, δήλωσαν διπλωμάτες στο Reuters.
Οι διπλωμάτες είπαν πως το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ θα συνεχίσει να ισχύει για πέντε χρόνια και το εμπάργκο του ΟΗΕ για τους πυραύλους θα εξακολουθήσει να ισχύει για οκτώ χρόνια.
Tα κύρια σημεία της συμφωνίας:
Περιορισμός του εμπλουτισμού ουρανίου
Κύριος στόχος είναι η εφαρμογή αυστηρών περιορισμών ώστε να διασφαλισθεί ότι το «Breakout», ο χρόνος που χρειάζεται για τον εμπλουτισμό ουρανίου με σκοπό την κατασκευή ατομικού όπλου, θα είναι τουλάχιστον ένα έτος επί μία δεκαετία.
Περιορισμός παραγωγής πλουτωνίου
Η συμφωνία προβλέπει ότι ο αντιδραστήρας βαρέος ύδατος του Αράκ θα τροποποιηθεί ώστε να μην έχει την ικανότητα παραγωγής πυρηνικού καυσίμου για στρατιωτικούς σκοπούς
Ενίσχυση των επιθεωρήσεων
Εφαρμογή καθεστώτος ενισχυμένων επιθεωρήσεων κατά τη διάρκεια ισχύος της συμφωνίας, αλλά και μετά από αυτή για ορισμένες δραστηριότητες. Η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενεργείας θα μπορεί να επαληθεύει μέσω των επιθεωρήσεων τη λειτουργία των ιρανικών συσκευών φυγοκέντρησης για περίοδο είκοσι ετών και της παραγωγής συμπυκνωμένου ουρανίου (yellow cake) για περίοδο είκοσι πέντε ετών. Η Τεχεράνη δεσμεύεται να εφαρμόσει και να επικυρώσει το συμπληρωματικό πρωτόκολλο της IAEA που επιτρέπει τις εις βάθος επιθεωρήσεις.
Άρση των κυρώσεων
Οι κυρώσεις που έχουν επιβληθεί από τις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ενωση στον χρηματοπιστωτικό τομέα και στους τομείς της ενέργειας και των μεταφορών θα αρθούν με την εφαρμογή από το Ιράν της συμφωνίας μετά την περί αυτού επαλήθευση της IAEA (αρχές 2016). Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί για την άρση των κυρώσεων του ΟΗΕ.
Εμπάργκο επί των όπλων-πυραυλικό πρόγραμμα
Οι κυρώσεις που αφορούν το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων και την προμήθεια επιθετικών οπλικών συστημάτων διατηρούνται. Η απαγόρευση μεταφοράς ευαίσθητων υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο ιρανικό βαλλιστικό πρόγραμμα παραμένει σε ισχύ για οκτώ χρόνια, εκτός της περίπτωσης που το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ θα δώσει συγκεκριμένη άδεια.
Νετανιάχου: «Ιστορικό λάθος η συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν»
«Το Ιράν πρόκειται να ακολουθήσει ένα βέβαιο μονοπάτι προς την απόκτηση πυρηνικών όπλων. Πολλοί από τους περιορισμούς που υποτίθεται ότι θα το εμπόδιζαν από το να φθάσει εκεί θα αρθούν», είπε ο Νετανιάχου κατά την έναρξη μίας συνάντησης με τον Ολλανδό υπουργό Εξωτερικών Μπερ Κέντερς στην Ιερουσαλήμ.
«Το Ιράν θα κτυπήσει jackpot, μία χρυσοφόρα φλέβα μετρητών εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, που θα του επιτρέψουν να συνεχίσει να επιδιώκει την επιθετικότητα και τον τρόμο στην περιοχή και στον κόσμο. Είναι ένα κακό λάθος ιστορικών διαστάσεων», κατέληξε.
«Ο Θεός εισάκουσε τις προσευχές του ιρανικού λαού», δήλωσε ο πρόεδρος Χασάν Ροχανί χαιρετίζοντας τη συμφωνία , κατά τη διάρκεια διαγγέλματός του που μεταδόθηκε από την ιρανική τηλεόραση, κάνοντας λόγο για ένα σημείο εκκίνησης για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης.
Το διάγγελμα του Ιρανού προέδρου μεταδόθηκε λίγα λεπτά μετά το διάγγελμα του προέδρου των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα, το οποίο μεταδόθηκε επίσης ζωντανά από την ιρανική τηλεόραση.
Η πυρηνική συμφωνία με τις μεγάλες δυνάμεις θα ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο συνεργασίας με τον έξω κόσμο, έπειτα από χρόνια κυρώσεων, δήλωσε ο Χασάν Ροχανί κάνοντας την πρόβλεψη ότι το αμοιβαία επωφελές αποτέλεσμα θα εξαφανίσει σταδιακά την αμοιβαία καχυποψία.
Ο πρόεδρος του Ιράν υποσχέθηκε επίσης ότι η Τεχεράνη θα τηρήσει τις δεσμεύσεις που απορρέουν από τη συμφωνία, υπό τον όρο ότι οι μεγάλες δυνάμεις θα πράξουν το ίδιο και πρόσθεσε ότι η συμφωνία προστατεύει τα κεκτημένα από το πυρηνικό πρόγραμμα που η Δύση θεωρεί ότι είχε ως στόχο την ανάπτυξη ατομικού όπλου.
Ο ιρανός πρόεδρος απηύθυνε έκκληση στις γειτονικές χώρες να αγνοήσουν την προπαγάνδα του Ισραήλ, λέγοντας ότι το Ιράν μοιράζεται ένα κοινό συμφέρον στη διατήρηση της σταθερότητας στην περιοχή.
Από πλευράς του ο Ρώσος πρόεδρος Βλάντιμιρ Πούτιν δήλωσε πως οι δυνάμεις που κατέληξαν σε συμφωνία με το Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμά του έκαναν μία στέρεη επιλογή υπέρ της σταθερότητας και της συνεργασίας.
«Ο κόσμος μπορεί τώρα να βγάλει έναν αναστεναγμό ανακούφισης», ανέφερε ο Πούτιν σε μία δήλωση που ανέβηκε στην ιστοσελίδα του Κρεμλίνου.
«Παρά τις προσπάθειες να δικαιολογηθούν τα σενάρια που βασίζονταν στην ισχύ, οι διαπραγματευτές έκαναν μία στέρεη επιλογή υπέρ της σταθερότητας και της συνεργασίας».
Ο Πούτιν πρόσθεσε πως η συμφωνία θα βοηθήσει τη ρωσο-ιρανική συνεργασία στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς και θα συμβάλει στην καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη Μέση Ανατολή.