Τα δύο βασικά ρεύματα εντός του ΣΥΡΙΖΑ που εκφράζονται σε κορυφαίο επίπεδο μέσω του Αλέξη Τσίπρα και του Παναγιώτη Λαφαζάνη, συμφωνούν πως το κόμμα θα πρέπει να προχωρήσει στη διεξαγωγή Συνεδρίου μετά την κρίση ταυτότητας που υπέστη την 12η Ιουλίου και τη συμφωνία που έφερε στις αποσκευές του από τις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός. Διαφωνούν όμως και μάλιστα σφόδρα για τη μορφή που θα πρέπει να έχει αυτό το Συνέδριο. Η μεν ηγετική ομάδα του κόμματος επιθυμεί ένα Έκτακτο Συνέδριο η Αριστερή Πλατφόρμα - και όχι μόνο- ζητούν τη διεξαγωγή ενός Διαρκούς Συνεδρίου.
Πίσω από αυτή τη διαφωνία, κρύβονται οι υπολογισμοί που γίνονται στα δύο «στρατόπεδα» σχετικά με τους υφιστάμενους- αν και ρευστούς-συσχετισμούς δυνάμεων ανάλογα με τη μορφή που θα έχει το Συνέδριο ενώ σημείο «κλειδί» και στις δύο…εκδοχές είναι ο παράγοντας χρόνος σε σχέση με την ημερομηνία που θα «κλειδώσει» η συμφωνία με τους δανειστές. Γι αυτό και η απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής που θα συνεδριάσει την Πέμπτη- μετά την αποτυχία λήψης αποφάσεων σε επίπεδο Πολιτικής Γραμματείας- θα είναι καθοριστική. Εξ ου και οι έντονες παρασκηνιακές διεργασίες…
Η εκδοχή του διαρκούς Συνεδρίου
Η Αριστερή Πλατφόρμα λοιπόν προκρίνει την επιλογή του Διαρκούς Συνέδριου καθώς εκτιμάται ότι οι παρόντες συσχετισμοί σε επίπεδο αντιπροσώπων ευνοούν τις θέσεις που διατυπώνει. Αυτό καθώς, βάσει του καταστατικού στο Διαρκές Συνέδριο - που συγκαλείται σε περίπτωση κρίσιμων αποφάσεων- μετέχουν οι αντιπρόσωποι που είχαν εκλεγεί στο αμέσως προηγούμενο τακτικό Συνέδριο, δηλαδή στην περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούλιο του 2013. Τότε η Αριστερή Πλατφόρμα «κέρδιζε» περίπου το 30% των συνέδρων. Εκτιμά όμως πως σήμερα η κατάσταση είναι διαφορετική κάτι που φάνηκε - σύμφωνα με εκτιμήσεις μελών της και κατά την εκδήλωση στον Πανελλήνιο τη Δευτέρα.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως ήδη ο συσχετισμός δυνάμεων φαίνεται να είναι υπέρ μέρους τουλάχιστον του κορμού των θέσεων ή των αντιδράσεων που διατυπώνει η Αριστερή Πλατφόρμα, σε επίπεδο Κεντρικής Επιτροπής. Αυτό καθώς 109 μέλη του ανώτατου κομματικού οργάνου, επί συνόλου 201, έχουν υπογράψει κοινό κείμενο στο οποίο τονίζουν πως «η συμφωνία αυτή δεν είναι συμβατή με τις ιδέες και τις αρχές της Αριστεράς, κυρίως, όμως, με τις ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων. Η πρόταση αυτή δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή από τον κόσμο και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ». Στη δε συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του Μαϊου η τροπολογία που «κατέβασε» η Αριστερή Πλατφόρμα υπερψηφίστηκε από 75 μέλη ενώ κατά ψήφισαν 95 ενώ καταγράφηκαν 31 λευκά και αποχές.
Επίσης σε ό,τι αφορά τον κρίσιμο παράγοντα «χρόνος» το Διαρκές Συνέδριο, ακριβώς επειδή δεν διεξάγεται με τους ίδιους αντιπροσώπους μπορεί να συγκληθεί άμεσα- θεωρητικά μέσα σε λίγα 24 ωρα- ενώ ήδη η Αριστερή Πλατφόρμα έχει προτείνει τη διεξαγωγή του ακόμη και το προσεχές Σαββατοκύριακο. Έτσι, η όποια απόφαση, η οποία θα είναι δεσμευτική για το κυβερνών κόμμα και την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, θα ληφθεί πριν να «κλείσει» οριστικά η συμφωνία με τους δανειστές.
Τα «ατού» του Έκτακτου Συνεδρίου
Αντιθέτως ο Αλέξης Τσίπρας, η ηγετική ομάδα και οι περί αυτών επιθυμούν τη διεξαγωγή Έκτακτου Συνεδρίου αφού βάσει καταστατικού θα πρέπει να εκλεγούν νέοι αντιπρόσωποι- κάτι που απαιτεί χρόνο- και η σύγκλησή του Συνεδρίου θα πραγματοποιηθεί, όπως προτείνεται, τον Σεπτέμβριο. Έτσι η συμφωνία με τους δανειστές θα έχει οριστικοποιηθεί- εάν όλα πάνε βάσει χρονοδιαγράμματος- ενώ μέχρι τότε δεν αποκλείεται να έχουν αλλάξει και οι συσχετισμοί εντός του κόμματος και στη βάση αυτού στην οποία προτιμά να ποντάρει ο Αλέξης Τσίπρας, τουλάχιστον στην παρούσα φάση. Σύμφωνα δε με τις προβλέψεις του καταστατικού το Έκτακτο Συνέδριο μπορεί να συγκληθεί ακόμη τρεις μήνες μετά τη λήψη της σχετικής απόφασης.
Πάντως και στις δύο περιπτώσεις, η σύγκληση τόσο του Έκτακτου όσο και του Διαρκούς Συνεδρίου μπορεί να ζητηθεί από την Κεντρική Επιτροπή ή τις Οργανώσεις Μελών που αντιπροσωπεύουν το 1/4 των μελών του ΣΥΡΙΖΑ ή απευθείας από το 15% των μελών του.
Στο μεταξύ όμως στο τραπέζι έπεσε και η πρόταση διεξαγωγής ενός εσωκομματικού δημοψηφίσματος, όπως αυτό προβλέπεται βάσει του άρθρου 17 του καταστατικού του κόμματος.
Και η πρόταση για…δημοψήφισμα
Βέβαια η πρόταση αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Αριστερής Πλατφόρμας - και όχι μόνο. Όπως αναφέρεται σε σχετική κοινή δήλωση των Σόφης Παπαδόγιαννη, Αντώνη Νταβανέλου και Στάθη Λεουτσάκου μετά τη συνεδρίαση της ΠΓ «θα είναι τουλάχιστον παράδοξο λίγες εβδομάδες μετά το μεγάλο «ΟΧΙ» στο λαϊκό δημοψήφισμα , το κόμμα που πρωτοστάτησε στη μάχη της 5ης Ιούλη να ζητά τώρα από τα μέλη του να εγκρίνουν το ΝΑΙ στο Μνημόνιο 3. Για τον ΣΥΡΙΖΑ και τα μέλη του δεν υπάρχει άλλος δημοκρατικός και καταστατικός δρόμος από την άμεση επιστροφή στις αντιμνημονιακές ρίζες του».
Το εσωκομματικό δημοψήφισμα, βάσει καταστατικού, διεξάγεται όταν προκύπτουν «σοβαρά ζητήματα της πολιτικής και της λειτουργίας του ΣΥΡΙΖΑ» τα οποία «μπορούν να αντιμετωπιστούν με την προσφυγή στη θέληση των μελών του, με το θεσμό του εσωτερικού δημοψηφίσματος στη βάση εναλλακτικών προτάσεων». «Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να ζητηθεί από το 15% των μελών που έχουν εκπληρώσει τις οικονομικές τους υποχρεώσεις ή από την απόλυτη πλειοψηφία των μελών της ΚΕ».
Οι δε «αποφάσεις των δημοψηφισμάτων είναι δεσμευτικές για το κόμμα εφόσον συμμετέχει το 50%+1 των μελών σε αυτά».
Απαραίτητη προϋπόθεση για την διενέργεια του δημοψηφίσματος είναι η ενημέρωση των μελών επί των κρινόμενων θέσεων και ο δημόσιος διάλογος, την πολιτική ευθύνη της διενέργειας του δημοψηφίσματος έχει η ΚΕ, η οποία καθορίζει κάθε φορά τους όρους και τη διαδικασία ενώ την ευθύνη της διεξαγωγής του δημοψηφίσματος έχει εφορευτική επιτροπή που ορίζεται από την ΚΕ. Η εφορευτική επιτροπή οφείλει, μαζί με τα δελτία ψηφοφορίας, να αποστείλει στα μέλη και κείμενα με τις απόψεις που έχουν εκφραστεί για το υπό κρίση θέμα.
Η διεξαγωγή του δημοψηφίσματος προϋποθέτει συζήτηση στις ΟΜ μετά από επαρκή και ισότιμη ενημέρωση για τα ζητήματα.